InfoHub Logo

«Jas mamannyń - kásibı quzirettiligin qalyptastyrýdaǵy tálimger - ustazdyń róli».

Qazirgi kezeńdegi eń ózekti máseleniń biri – básekelestikke qabiletti, eńbek naryǵynda suranysqa ıe bola alatyndaı kásibı mamandar daıyndaý. Búgingi kúni joǵarǵy oqý oryndary álemdik órkenıetke umtylyp, dúnıege irgeli el retinde tanylyp, bilimdi, bilikti, sanaly azamattar tárbıeleý mindeti tur. Bul mindet bilim alýshy jastardyń shyǵarmashylyqtaryn arttyryp, ózdiginen bilim alýǵa jáne alǵan bilimin iske asyra bilýge úıretýdi mindetteıdi. El Prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń «Bolashaqtyń irgesin birge qalaımyz!» atty Qazaqstan halqyna arnalǵan joldaýynda sapaly bilim berý týraly másele ustazdar qaýymyna úlken mindetter júktep otyr jáne Qazaqstannyń ındýstrıaldy - ınovasıalyq baǵytta damýynyń negizi bolýǵa tıis ekeni kórsetilgendeı, jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy qoldaný, balalardyń bilimin baǵalaýdaǵy monıtorıń men baqylaý – dıagnostıka amaldaryn meńgertý, mektepke deıingi mekemedegi pedagogtarǵa da úlken mindetter júkteıdi..
Zamanaýı progreste maqsatqa jetý úshin jas mamandardy úırete otyryp, zaman talabyna saı bolý úshin bilimi joǵary, mádenıetti, ózine degen senimi myqty, azamattyq aıqyndamasy ornyqty, kásiptik bilim deńgeıi joǵary, jańalyqqa jany qumar, tyń sheshim taba alatyn tárbıeshi bolýǵa daıyndaý. Biz tálimgerler óz jumys josparymyzdy árqaısymyz óz betimizshe quramyz. Negizgi meniń jas mamanmen júrgiziletin jumys josparymnyń qurylymy mynadaı úsh kezeńnen turady:
Tálimger
I Beıimdelý
II Ózekti – bastysy
III Baqylaý

Josparlaý negizinde birinshiden: onyń jeke ishki jan dúnıesine, minezine, kóńil – kúıine qaraı otyryp, onyń ıkemdiligin anyqtaımyn. Qandaı da bolmasyn jumys túrin almas buryn, baqylaý, qatysý arqyly qandaı jumysqa qabiletti ekenin baıqaımyn. Sonymen qatar jas mamannyń balamen qarym - qatynasyn jáne ustazben qyzmettestik bolýǵa degen qabiletine oraı asha bildim. Onyń erýdısıasyn /bilimdi, oısanasyn/. Mine endi osylar arqyly tester, dıagnostıka, saýalnamalar ázirleımin

Ári qaraı jas mamanǵa tálimgerlik jumysymdy bylaı usynamyn: baqylaý, eki jaqty qatynas, suraq - jaýap, shaǵyn tapsyrmalar usyný.

Jas mamanǵa ár qaraı Rýdakıdyń sózimen bastaıyn:
«Júregińmen sezbeseń,
Álemniń syryn uqpaısyń.
Kózińmen kórem degenmen,
Barlyǵyn baıqap shyqpaısyń» deı turyp, tálimgerlik jumysymdy baqylaý jasap, únemi tekserip otyramyn. Bilim berý júıesinde ıaǵnı jas urpaqtyń qoǵamdyq ómirge, arnaıy mekeme júıesine zıatkerlik daıarlyǵy baqylaý arqyly, pedagogıkalyq jańalyq ashý, ony baǵalaý jáne qoǵamdastyqty meńgerýi, bolashaqta jas mamandardyń tájirıbeni óz jumysynda paıdalanýyn qadaǵalaý tálimgerlik jumysym. Árbir josparyn alynǵan is árekettiń aıaqsyz, nátıjesiz qalmaýyn qadaǵalaımyn, baǵyt baǵdar berip otyramyn.

Jas mamanǵa jeke damýyna «Tildesý» taqyrybynda trenıń ádisinde - oıyn: «Kásibı tilek» /mádenıetti, tulǵaly sóıleýge úıretý/. Óz oı pikirlerin dáleldeıdi. Jattyǵýlar: maqsaty - bolashaq tárbıeshi - pedagogtiń zeıini men nazaryn turaqtandyra alý qabilettiligin baqylaý. Mysaly: taqtaǵa 5, 7, 8, 1, 3, 4, 2, 9, sandar jazylyp, úsh sekýndtan keıin óshiriledi. Sol sandardyń retin este saqtap, qaǵazǵa túsirýi kerek. Ekinshi varıanty: men 1 - 20 - ǵa deıingi sandardy jazamyn, retin saqtamaı, tez - tez, ol oqıdy. Úshinshi jumys: Óz aty - jónin taqtaǵa jazyp turyp, áripterin keri oqý. Qorytyndy. Refleksıa. Úıge tapsyrma: «Men tárbıeshimin, meniń maqsatym» Esse jazý. Kelesi evrıstıkalyq ádis nemese prodýktıvti, ıaǵnı bul jekeleı izdený jumysyn balalarǵa úıretý bolyp tabylady. Mysalǵa oqý is - áreketinde, oıyn ústinde bolsyn. t. b. jaǵdaılarda balaǵa sheshimin qaıdan tabýǵa bolatynyn sýretterden kórsetýge úıretý.
Ózimniń eń bastysy maqsatym oqý jylyna qoıǵan: «Qarlyǵash» tobynyń «OK klýby»- ń urany «Ózim jasap, óz - ózimdi maqtaımyn» izdempazdyq zamanaýı progreste jańa shyǵarmashyl ustaz jumys josparymdy qosymshaǵa tirkedim. Birlesken ádisti qoldana otyryp, Mýıra zańyn ashamyz: «Biz bireýin tartyp shyǵaramyz degende, ol qalǵandaryna jalǵasyp baılanǵan» degendi bildiredi. «OK klýbyndaǵy» máseleli jumys, mysaly: «Qus naýasyn jasaýǵa qandaı quraldar qajet?», «Jylannyń velosıpedy qandaı bolmaq? t. b. zertteý jumystary: « Sıqyrly dybystar», «Sý, ot, aýa, qum qupıasy»t. b demalys - keshteri: «Aýyryp qalǵan Erdáýletke syılyq», «Yqsham - murajaı», «Dızaın - ortalyǵy», «Daryndy balalar saıysy», «Kúlki kúni», «Ólsheý merekesi», «Qurastyrý búrosy», «Ǵajaıyp alań», kórinip - kórinbeıtin is - qımyl /zat/, mysal: Bir kúnde neshe ret esik tutqasyn ustadyq? Ol týraly ne aıtamyz? Jarys: «Bir ákelgende, mol ákel»t. b. «Bir kún túsindirgennen, bir saǵattyq jumysty kóp úıret» J. J. Rýsso sózimen áleýmetti senimmen jekelik tárbıe qupıasyn ashyp, jaǵdaıdy týǵyzý qorytyndysy, balalar ózderiniń óskenderin sezinip, tek alǵa umtylatynyn, eskertemin. Kelesi tálimgerlik mindetim jas mamandardy jańa termındi sózdermen tanystyrý semınar jumysy: «Jańalyqtarmen jetildirý».