InfoHub Logo

Taqyryby: Jaı bólshekterdi kóbeıtý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Jaı bólshekti kezdesetin jaǵdaılarymen tanystyra otyryp meńgeredi, alǵan teorıalyq bilimderin esepteýlerde qoldana biledi.
2. Damytýshylyq: Pánge qyzyǵýshylyǵyn oıatý arqyly logıkalyq oılaý qabileti men esepteý daǵdylaryn jetildirý, óz betinshe eńbektene otyryp, belsendilikterin arttyrý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardyń óz oıyn tolyq, durys jetkize bilýge, jyldamdyqqa tárbıelenedi.
Sabaq túri: aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: prezentasıa, tapsyrmalar jazylǵan kartochkalar, test tapsyrmalary, sabaqqa qajetti syzbalary bar kesteler.
Oqytýdyń ádisi: suraý - jaýap, túsindirý, esepter shyǵarý

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
a) Sálemdesý,
á) oqýshylardy túgendeý,
b) oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý
v) sabaqtyń maqsatymen tanystyrý

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
Ótkenge qaıtalaý suraqtary men esepteri.
Burys bólshek degenimiz ne?
Durys bólshek pen burys bólshekke mysaldar keltirińder.
Bólimderi birdeı aralas sandardy qosý.
Bólimderi ár túrli aralas sandardy azaıtý.
Natýral sandy aralas san túrinde jazýǵa bolama? Bolsa qalaı jazamyz?
Esepte: (keste toltyrý)

Iİİ. Jańa taqyrypty túsindirý. (oqýshylarmen birge shyǵarý joldaryn talqylaý)
İ jaǵdaı
Bólshekti bólshekke kóbeıtý
M - 1
5/7∙14/25=
M - 2 mysal keltirtý
İİ jaǵdaı
Bólshekti natýral sanǵa kóbeıtý
M - 1
31/24∙14=
M - 2 mysal keltirý
İİİ jaǵdaı
Aralas sandardy kóbeıtý
M - 1
1 5/7∙5 9/22=
M - 2 mysal keltirý

İÚ. Oqýlyqpen jumys
№741 (taq sandary)
1/4∙2/3;
3/5∙5/6;
5/12∙8/9;

15/16∙8/25;
5/7∙1/3;
7/15∙5/7;

№743 (taq sandary)

3 1/4∙8;
4∙1 1/2;
5 3/8∙6;
3∙2 1/9;

№752 (túgelimen)
1 kg kámpıttiń baǵasy 350 tg. 1 3/5 kg kámpıt neshe teńge?
1 sm2 altynnyń massasy 19 3/10 kg. 20 sm2 altyn neshe gram?
Avtomat - stanokta 12 mınýtta 5 saqına jasaldy. Avtomat - stanokta 3 saqına neshe mınýtta jasalady?
№759
Sý qoımasyna shaıylyp barǵan 1 gram munaı uzyndyǵy 4 1/5 m, eni 2 1/7 m aýdanǵa juqa qabat bolyp jaıylady. 287 gram munaı qandaı aýdanǵa jaıylady?

Ú. Tarıhı málimetterge sholýnama
Alǵashynda matematıkada bólshekterdi «synyq sandar» dep ataǵan.
Bólshekter týraly túsiniktiń damýynda 3 túri búlshekter uǵymy qalyptasqan:
Birlik bólshekter (alıkvottyq bólshekter)
Júıelengen bólshekter (bólimi tek 10 sanynyń nemese 60 sanynyń dárejeleri ǵana bolǵan )
Jalpy túrdegi bólshek (bólshektiń aly my da, bólimi de kez kelgen natýral san bolady)
Bólshek uǵymynyń damýy ǵylym men saýda sattyq jumystary órkendegen elderde: Mysyrda, Vavılonda, Úndistanda, rımde qalyptasty.
Bólshek syzyǵyn ýal - Hassara (Hİİ ǵ) jáne ıtalándyq Leonardo Pızanskıı (Hİİİ ǵ) ózderiniń jazba esepteýlerinde paıdalanǵan. L. Pızanskıı «bólshek» degen sózdi engizgen. Bólshek syzyǵy HÚİ ǵ ǵana belgileýge tolyq endi.