InfoHub Logo

Bilim berý salasy: Qatynas.
Oqý is áreket túri: Til damytý.
Taqyryby: «Jemister men kókónister»
Maqsaty: Jemister men kókónister túsinik berý. Olardy ajyrata bilýge úıretý. Oıyn, este saqtaý qabiletin, dúnıe tanymyn damytý. Balalardyń jemis aǵashtaryn qorǵap, olarǵa qamqor bolýyna yqpal etý úshin tárbıelik áńgimeler júrgizý.
Ádis tásilderi: Suraq - jaýap, túsindirý, kórsetý, oıyn.
Kórnekiligi: oıyn, slaıd, sýretter, úlestirmeli materıal.

Uıymdastyrý kezeńi.
Amandasý sáti:
Sálemetsizder me! Apaılar.
Baqshamyzǵa baramyz,
Dosymyzdy tabamyz.
Sálemet pe, mine men,
Dospyn endi senimen.

Qazir jyldyń qaı mezgili?
Sýretke qarap kúzde qandaı ózgerister bolady eken?
Japyraqtar sarǵaıdy, kún sýyta bastaıdy.
Jıi jıi ne jaýady?
Kúz týraly kim taqpaq aıtyp beredi. \Arýna, Aqnıet, Aqnıet\
Jańbyr.
Men senderge jumbaq jasyramyn. Jumbaqtyń sheshýi búgingi oqý is áreketimizdiń taqyryby bolmaq. Daıynsyńdar ma?

Butaqta ilinip turamyn,
Piskende sebetke quladym. \jemis\

Úlkendigi almadaı,
Syrty janǵan qyzyl ot.
İshin ashyp qarasań,
Maıda maıda qyzyl shoq. \anar\

Ústine tigip kók shatyr,
Astynda qyzyl dáý jatyr. \qyzylsha\

Qalyń kıim unatady,
Sheshindirseń jylatady. \pıaz\

Sonymen, balalar búgingi oqý is áreketimizdiń taqyryby jemister men kókónister jaıly áńgimeleımiz.
Jemister baqshada ıaǵnı aǵashta, al kókónister baqta ósedi. Jemister men kókónisterdi qaraıtyn adamdy baǵban deımiz.
Jemisterge: alma, almurt, júzim, shabdaly, órik, shıe.
Kókónisterge: kartop, qyzylsha, pıaz, sábiz, qıar, qyzanaq t. b. jatady.
Jemister men kókónisterdiń quramynda kóptegen dárýmender bar.
Kókónisterdi tuqym sebý arqyly ósiremiz kóktem aıynda. Kúz aıynda jınap alamyz.
Almany kóp jeseńder túrli aýrýlarǵa qarsy turýǵa kómektesedi. Qarańǵyda kórýdi jaqsartady, shashtyń, tyrnaqtyń ósýine áser etedi. Ol jetispegende teri qurǵap, jarylyp, túsi kúńgirttenedi.
Lımondy kesip alyp, shaıǵa salyp, iship júrse, qan júrisi retteledi, qan qysymynyń kóterilýi báseńdeıdi. Lımonmen shaı ishken adamnyń júıkesi birqalypty bolady.
Banan qan mólsheriniń bir qalypty bolýy men qan qysymynyń ózgermeýine yqpal etedi. Súıek, tyrnaq, shash ósimine oń áserin tıgizedi.
Jemisterden tosap jáne kompot qaınatady.
Kókónisterdi taǵam retinde salattar jasaımyz.
Al kókónisterdiń paıdasy mysaly;
Qyzanaq ol birinshiden, taǵam retinde óte paıdaly. Ekinshiden, qyzanaqta S dárýmeni óte kóp. Úshinshiden, jas qyzanaq pen tomat shyrynynyń shıpalyq qasıeti jaqsy. Asqazan
jarasy bar adamdar jas tomat shyrynyn ishýge tıis. Tomat shyryny aǵzadaǵy tastardy da eritedi. Qyzanaq baýyr aýyratyndar úshin de óte paıdaly. Baqshada ósip turǵan jemisti sabaǵynan úzip alyp, jýmaǵan kúıde jeýdiń ózi zıandy. Adamnyń ish aýrýyn da, basqa da syrqattardy týǵyzatyn mıkrobtardy kóremiz.
Jalpy jemister men kókónister birinshiden dárýmen berse, ekinshiden taǵam retinde, al úshinshiden dastarhanǵa sán retinde qoıa alamyz.
Kókónister. Sábiz diń quramynda dárýmender kóp. Kóp jeseńder boılaryń ósedi.
Balalar endi «Sıqyrly qapshyq degen oıyn oınaıyq.
Sharty: Qolyna alady, pishinin, dámin, túsin, qoldanýyn aıtady.
Kókónister men jemister týraly taqpaqtaryn aıtý.
Jemister bizge mol ónim berý úshin, biz olardyń topyraǵyn qopsytýymyz kerek, aram shóbin julý jáne sýǵarý kerek. Jer ana meıirimdi, óıtkeni kókónisterdi ósiredi, kún de meıirimdi shýyǵyn tógedi. Kókónister jylý súıgish, sýyqqa tózimdi bolyp bólinedi.
Shıkideı jeıtin kókónisterdi ataıyqshy; qyzanaq, qyzylsha, sábiz. baklajan, kartop.
Taǵy da oıynǵa kezek bereıik. «Salat» Qımyldy oıyn.
Jaraısyńdar balalar salattarymyz óz juptaryn tapty.

Búgingi oqý is áreketimizdi qoryta kele jemister men kókónisterdi bólek alyp qoıýmyz kerek.
Sonymen búgin biz ne týraly óttik?
Jemister men kókónister týraly.
Olardyń bizge paıdasy bar ma?
Durys aıtasyńdar.
Almany jemiske me, álde kókóniske jatqyzamyz ba?
Qaýyndy she?
Quramynda ne bar eken. \dárýmender\
Jemisterdi jýmaı jeýge bola ma? \joq, ish aýyrady\
Jaraısyńdar balalar barlyqtaryń durys jaýap berdińder, oıyndy da jaqsy oınadyńdar.
Balalardy maqtap madaqtaý.