Jer betiniń aýany jylytýy. Jel
Sabaqtyń taqyryby: Jer betiniń aýany jylytýy. Jel
Sabaqtyń maqsaty: Baqylaý arqyly adam qorshaǵan dúnıeni tanyp bilý. Qorshaǵan dúnıeni tanyp bilýdegi tájirıbeniń atqaratyn rolin túsindirý. Aýanyń adam ómirindegi mańyzyn túsindirý. Jer betindegi aýany jylytýy. Jer betindegi aýanyń qozǵalysyn jeldiń qalyptasýy týraly túsinik berý. Jeldiń mańyzy týraly túsinik berý.
Bilimdiligi: Oqýshylarǵa jer betiniń aýany jylytýy jáne jel týraly uǵymdardy túsindirip, dúnıetanymyn keńeıtý.
Damytýshylyǵy: Qosymsha tapsyrmalar, sózjumbaq oryndatý arqyly oılaý qabiletterin damytý, sózdik qorlaryn molaıtý.
Tárbıeligi: Oqýshylardyń dúnıetanymyn keńeıtip, tabıǵatqa degen qyzyǵýshylyǵyn týǵyzý jáne ony qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, túsindirý, ınteraktıvti taqtany qoldaný.
Sabaqtyń kórnekiligi: Oqýlyqtaǵy № 1, 2 sýretter. Elektrondy taqta arqyly kórsetiletin tabıǵı qubylystar sýreti. Sózjumbaq, kompas t/b.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Pánaralyq baılanys: Dúnıetaný, ana tili, beıneleý.
Sabaqtyń barysy: 1. Qyzyǵýshylyqty oıatý
Uıymdastyrý kezeńi
Synyp jýrnalymen jumys.
Psıhologıalyq daıyndyq kezeńi
Oqýshylar birge qaıtalaıdy:
Biz baqytty balamyz,
Kúnde bestik alamyz.
Qýanady bizben birge
Úıde ata anamyz.
Ortaq uran – birge bolý!
Maqsatymyz - bilim alý.
Ultyn súıgen urpaq bolyp
Bolashaqqa birge barý!
Úı tapsyrmasyn tekserý
Ótken sabaqtar boıynsha bilim - bilik daǵdylaryn tekserý:
Toptyq jumys
1 - top
1. Jer betinde aýa qalaı taralady?
2. Aýa temperatýrasyn qandaı quralmen ólsheıdi?
2 - top
1. Tirshilik úshin aýanyń qandaı mańyzy bar?
2. Aýanyń temperatýrasy qalaı ózgeredi?
3 - top
1. Geografıalyq karta dep neni aıtamyz?
2. Aýa lastaýǵa bola ma?
Oı tolǵaý
1-slaıd: Adam ómirine eń qajetti 5 jaǵdaıdy atap, ınteraktıvti taqtada jazý.
(jaryq, sý, aýa, taǵam, jylý)
Adam
Ómir
Súrýi
Úshin
Qane, osylar týraly óleń taqpaqtar bilemiz be?
Kún - ana
Álemge qýatty,
Sáýle men qýatty,
Alyp kún berip tur
Jaryq kún - kórik, nur.
Jer - ana
Aıalar anamyz,
Saıalar panamyz,
Qulpyrǵan tirlikpen
Jer qutty gúl bitken.
Sý - ana
Óńirdiń ózeni
Ómirdiń ózegi,
Sýsyz jer - ómirsiz,
Nýsyz ór, óńir, túz.
Aýa - ana
Jer shary dáý álem
Qorshaýly aýamen.
Aýasyz kim shydar?
Aýasyz tunshyǵar.
Jańa sabaq
Taqtamen jumys, dáptermen jumys.
Kúni, aıy, taqyryby.
Bizdiń búgingi ótetin taqyrybymyz Jer betiniń aýany jylytýy. Jel
- Balalar, biz qandaı taraý ótip jatyrmyz?
Tabıǵat jáne adam
- Durys aıtasyńdar
Tabıǵat degende senderdiń oılaryńa ne keledi?
Adam, janýar, ósimdik, aýa, jer, aı, sý.
Syzbadan kórsetý.
Sonyń ishinde adamnyń ereksheligi nede?
Adamnyń ereksheligi óziniń tereń oılaıtyndyǵy men sanalylyǵynda. Endeshe balalar, sender maǵan kómektese alasyńdar ma?
Jazda baryp ózenniń jaǵasyna bógeldim. Kim aıtady, kánekı, men ol jerden ne kórdim?
- Taý, ózen, aǵash, qustar, ósimdikter. t/b
Jazda taýǵa órmelep
Sharshap talaı bógeldim
Jan - jaǵyma men kenet,
Qarap edim, ne kórdim?
- Tiri tabıǵat, óli tabıǵat.
( Slaıdtan shema túrinde kórsetý)
Tiri tabıǵat - adam, janýar, ósimdik.
Óli tabıǵat - (sý, kún, tas, aı, juldyz, taý.)
1-slaıd: Adam ómirine eń qajetti 5 jaǵdaıdy atap, ınteraktıvti taqtada jazý.
(jaryq, sý, aýa, taǵam, jylý)
Aýa tússiz, móldir bolǵandyqtan túsken kún sáýlelerin tez ótkizip jiberedi de, odan tikeleı qyzbaıdy.
Kún sáýleleri jer betin, topyraqty qyzdyrady. Jylý aýaǵa peshten taralǵan sıaqty jer betinen taralady. Soǵan oraı aýanyń jer betine taıaý qabaty ǵana jaqsy jylynady da, bıiktegen saıyn jylý mólsheri birte - birte azaıady.
Aýa jer betinen jylynatyndyqtan onyń temperatýrasy qurlyq pen sýdyń ústinde de ár túrli bolady.
Aýa jylynǵanda jeńil tartyp, joǵary kóteriledi. Onyń ornyna sý betinen salqyn aýa keledi, ıaǵnı osy almasý qubylysynan jel paıda bolady.
Jer betindegi aýanyń bir jerden ekinshi jerge aýysýyn jel dep ataımyz.
Slaıd jasaý (Ýaqyt mezgiline qaraı jeldiń qozǵalysyn túsindirý.)
Jeldiń túrleri bolady samal jel, daýyl, quıyn t/b.
Jel kókjıektiń qaı tusynan soqsa sonyń atymen atalady. Soltústik jeli, batys jeli, t/b.
Ony kompas degen quralmen bilgen.
Adamdar jeldiń kúshin jáne baǵytyn anyqtaıtyn qural jelbaǵar dep atalady.
Oqýlyqpen jumys
Qazaqtyń halyq jumbaqtary
Aq sandyǵym ashyldy
İshinen jibek shashyldy.
(Kúnniń kózi)
Qyrda qylysh jarqyldaıdy.
(naızaǵaı)
Salmaǵyń bar ólshesem,
Kórinbeısiń kózge sen.
(Aýa)
Jerde emes, aspanda emes, arasynda,
Qol jetpes usynǵanmen salasyna.
Óziniń ushqyrlyǵy qustan júırik,
Oılanyp bul jumbaqty tabasyń ba?
/Jel/.
Aspannan domalap,
Kóp monshaq tógildi.
Býsanyp jon - alap,
Terledi, kerildi.
(Jańbyr)
Qol - aıaǵy joq bolsa da,
Qaqpa esikti asha alǵan.
/Jel/.
Aýa - raıy týraly halyq danalyǵy
(Burynǵy boljam boıynsha)
1. Qarlyǵashtar jer baýyrlap ushsa, jańbyr jaýady.
2. Qoıan jatar ornyn burynǵydan joǵary salsa, qys qatty bolady.
3. Qarǵa tumsyǵyn qanatynyń astyna tyqsa, keshikpeı kún sýytady.
4. Tútin jer ushsa, qar jaýady.
5. Aı qoralansa, kún jyly bolatynynyń belgisi.
6. Juldyz jıi bolsa, qysta sýyq, jazda ystyq bolady.
7. Mysyq qabyrǵasyn tyrnalasa, aýa raıy buzylady.
Sergitý sáti.
Jel ýleıdi: ý - ý
Quıyn kelip bıleıdi: zý - zý
Qatty - qatty jel soqty: gý - gý
Japyraqtar qol soqty: dý - dý.
Maqal mátelder.
1. Jel daýyldy shaqyrady,
Bult jaýyndy shaqyrady.
2. Jazǵyturym jel
jardaı atandy jyǵar.
Sózjumbaq: «Táýelsizdik»
1. Sý tamshylaryn bólinip shoǵyrlanǵan býdy ne deımiz? / Bult /
2. Tilmen neni sezemiz? / Dám /
3. Bulttyń bir túri /Býdaq /
4. Aýanyń bir jerden ekinshi jerge aýysýyn ne deıdi? / Jel /
5. Eńbek etý múshesi / Qol /
6. Kartanyń bir túri / Saıası /
7. Sezim múshesi / Til /
8. Kez kelgen dene nelerden turady? / Zattar /
9. Adamdy jan - jaǵynan qorshaǵan nárselerdiń biri ne dep atalady?
/ Dene /
10. Sıpap - sezý múshesi / Teri /
11. Qan aınalym múshesi / Júrek /
Bekitý suraqtary:
1. Jel degenimiz ne?
2. Jeldiń baǵytyn ne ólsheıdi?
3. Jelbaǵar degen ne?
4. Jel neden paıda bolady?
5. Aýaǵa jylý neden keledi?
Jelsiz túnde jaryq aı.
Jelsiz túnde jaryq aı,
Sáýlesi sýda dirildep,
Aýyldyń jany tereń saı,
Tasyǵan ózen kúrildep.
Qalyń aǵash japyraǵy
Sybyrlasyp ózdi - ózi,
Kórinbeı jerdiń, topyraǵy,
Qulpyrǵan jasyl jer júzi.
Test jumysy
1. Jeldiń kúshi men baǵytyn qandaı qural anyqtaıdy.
A) tusbaǵar
Á) jelbaǵar
B) termometr
2. Qardyń shartty belgisin tap:
A) *
Á)::
B) O
3. Aýa temperatýrasyn ólsheıtin quraldy kórset:
A) gradýsnık
Á) termometr
B) kompas
4. Termometrdiń ishinde qandaı suıyqtyq bar?
A) synap
Á) sý
B) qorǵasyn
5. Jylylyqty kórsetetin sannyń aldyna qandaı tańba qoıylady?
A) +
Á) -
B) eshqandaı
6. Sýyqtyqty kórsetetin sannyń aldyna qandaı tańba qoıylady?
A) +
Á) -
B) eshqandaı
Qorytyndylaý:
Sabaǵymyzdyń sońynda bir - birimizdiń qoldarymyzdan ustap, qóńildi kúıde, tabıǵatqa baılanysty sózderdi, sóılemderdi paıdalana otyra tilek aıtaıyq.
1) Bulaqtaı móldir taza bol!
2) Juldyzyń jaryq bolsyn!
3) Aıyń ońyńnan týsyn!
4) Qóńiliń kóldeı shalqysyn!
5) Gúldeı jaınaı ber!
6) Taýdaı talap ber!
7) Qyzǵaldaqtaı qulpyra ber!
Sulý tabıǵatymyzdy aıalaı bileıik, tabıǵatty súıý paryz, súıý úshin qorǵaý - paryz.
Oqýshylardy baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Jer betiniń aýany jylytýy. Jel týraly referat jazyp kelý.
Sabaqtyń maqsaty: Baqylaý arqyly adam qorshaǵan dúnıeni tanyp bilý. Qorshaǵan dúnıeni tanyp bilýdegi tájirıbeniń atqaratyn rolin túsindirý. Aýanyń adam ómirindegi mańyzyn túsindirý. Jer betindegi aýany jylytýy. Jer betindegi aýanyń qozǵalysyn jeldiń qalyptasýy týraly túsinik berý. Jeldiń mańyzy týraly túsinik berý.
Bilimdiligi: Oqýshylarǵa jer betiniń aýany jylytýy jáne jel týraly uǵymdardy túsindirip, dúnıetanymyn keńeıtý.
Damytýshylyǵy: Qosymsha tapsyrmalar, sózjumbaq oryndatý arqyly oılaý qabiletterin damytý, sózdik qorlaryn molaıtý.
Tárbıeligi: Oqýshylardyń dúnıetanymyn keńeıtip, tabıǵatqa degen qyzyǵýshylyǵyn týǵyzý jáne ony qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, túsindirý, ınteraktıvti taqtany qoldaný.
Sabaqtyń kórnekiligi: Oqýlyqtaǵy № 1, 2 sýretter. Elektrondy taqta arqyly kórsetiletin tabıǵı qubylystar sýreti. Sózjumbaq, kompas t/b.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Pánaralyq baılanys: Dúnıetaný, ana tili, beıneleý.
Sabaqtyń barysy: 1. Qyzyǵýshylyqty oıatý
Uıymdastyrý kezeńi
Synyp jýrnalymen jumys.
Psıhologıalyq daıyndyq kezeńi
Oqýshylar birge qaıtalaıdy:
Biz baqytty balamyz,
Kúnde bestik alamyz.
Qýanady bizben birge
Úıde ata anamyz.
Ortaq uran – birge bolý!
Maqsatymyz - bilim alý.
Ultyn súıgen urpaq bolyp
Bolashaqqa birge barý!
Úı tapsyrmasyn tekserý
Ótken sabaqtar boıynsha bilim - bilik daǵdylaryn tekserý:
Toptyq jumys
1 - top
1. Jer betinde aýa qalaı taralady?
2. Aýa temperatýrasyn qandaı quralmen ólsheıdi?
2 - top
1. Tirshilik úshin aýanyń qandaı mańyzy bar?
2. Aýanyń temperatýrasy qalaı ózgeredi?
3 - top
1. Geografıalyq karta dep neni aıtamyz?
2. Aýa lastaýǵa bola ma?
Oı tolǵaý
1-slaıd: Adam ómirine eń qajetti 5 jaǵdaıdy atap, ınteraktıvti taqtada jazý.
(jaryq, sý, aýa, taǵam, jylý)
Adam
Ómir
Súrýi
Úshin
Qane, osylar týraly óleń taqpaqtar bilemiz be?
Kún - ana
Álemge qýatty,
Sáýle men qýatty,
Alyp kún berip tur
Jaryq kún - kórik, nur.
Jer - ana
Aıalar anamyz,
Saıalar panamyz,
Qulpyrǵan tirlikpen
Jer qutty gúl bitken.
Sý - ana
Óńirdiń ózeni
Ómirdiń ózegi,
Sýsyz jer - ómirsiz,
Nýsyz ór, óńir, túz.
Aýa - ana
Jer shary dáý álem
Qorshaýly aýamen.
Aýasyz kim shydar?
Aýasyz tunshyǵar.
Jańa sabaq
Taqtamen jumys, dáptermen jumys.
Kúni, aıy, taqyryby.
Bizdiń búgingi ótetin taqyrybymyz Jer betiniń aýany jylytýy. Jel
- Balalar, biz qandaı taraý ótip jatyrmyz?
Tabıǵat jáne adam
- Durys aıtasyńdar
Tabıǵat degende senderdiń oılaryńa ne keledi?
Adam, janýar, ósimdik, aýa, jer, aı, sý.
Syzbadan kórsetý.
Sonyń ishinde adamnyń ereksheligi nede?
Adamnyń ereksheligi óziniń tereń oılaıtyndyǵy men sanalylyǵynda. Endeshe balalar, sender maǵan kómektese alasyńdar ma?
Jazda baryp ózenniń jaǵasyna bógeldim. Kim aıtady, kánekı, men ol jerden ne kórdim?
- Taý, ózen, aǵash, qustar, ósimdikter. t/b
Jazda taýǵa órmelep
Sharshap talaı bógeldim
Jan - jaǵyma men kenet,
Qarap edim, ne kórdim?
- Tiri tabıǵat, óli tabıǵat.
( Slaıdtan shema túrinde kórsetý)
Tiri tabıǵat - adam, janýar, ósimdik.
Óli tabıǵat - (sý, kún, tas, aı, juldyz, taý.)
1-slaıd: Adam ómirine eń qajetti 5 jaǵdaıdy atap, ınteraktıvti taqtada jazý.
(jaryq, sý, aýa, taǵam, jylý)
Aýa tússiz, móldir bolǵandyqtan túsken kún sáýlelerin tez ótkizip jiberedi de, odan tikeleı qyzbaıdy.
Kún sáýleleri jer betin, topyraqty qyzdyrady. Jylý aýaǵa peshten taralǵan sıaqty jer betinen taralady. Soǵan oraı aýanyń jer betine taıaý qabaty ǵana jaqsy jylynady da, bıiktegen saıyn jylý mólsheri birte - birte azaıady.
Aýa jer betinen jylynatyndyqtan onyń temperatýrasy qurlyq pen sýdyń ústinde de ár túrli bolady.
Aýa jylynǵanda jeńil tartyp, joǵary kóteriledi. Onyń ornyna sý betinen salqyn aýa keledi, ıaǵnı osy almasý qubylysynan jel paıda bolady.
Jer betindegi aýanyń bir jerden ekinshi jerge aýysýyn jel dep ataımyz.
Slaıd jasaý (Ýaqyt mezgiline qaraı jeldiń qozǵalysyn túsindirý.)
Jeldiń túrleri bolady samal jel, daýyl, quıyn t/b.
Jel kókjıektiń qaı tusynan soqsa sonyń atymen atalady. Soltústik jeli, batys jeli, t/b.
Ony kompas degen quralmen bilgen.
Adamdar jeldiń kúshin jáne baǵytyn anyqtaıtyn qural jelbaǵar dep atalady.
Oqýlyqpen jumys
Qazaqtyń halyq jumbaqtary
Aq sandyǵym ashyldy
İshinen jibek shashyldy.
(Kúnniń kózi)
Qyrda qylysh jarqyldaıdy.
(naızaǵaı)
Salmaǵyń bar ólshesem,
Kórinbeısiń kózge sen.
(Aýa)
Jerde emes, aspanda emes, arasynda,
Qol jetpes usynǵanmen salasyna.
Óziniń ushqyrlyǵy qustan júırik,
Oılanyp bul jumbaqty tabasyń ba?
/Jel/.
Aspannan domalap,
Kóp monshaq tógildi.
Býsanyp jon - alap,
Terledi, kerildi.
(Jańbyr)
Qol - aıaǵy joq bolsa da,
Qaqpa esikti asha alǵan.
/Jel/.
Aýa - raıy týraly halyq danalyǵy
(Burynǵy boljam boıynsha)
1. Qarlyǵashtar jer baýyrlap ushsa, jańbyr jaýady.
2. Qoıan jatar ornyn burynǵydan joǵary salsa, qys qatty bolady.
3. Qarǵa tumsyǵyn qanatynyń astyna tyqsa, keshikpeı kún sýytady.
4. Tútin jer ushsa, qar jaýady.
5. Aı qoralansa, kún jyly bolatynynyń belgisi.
6. Juldyz jıi bolsa, qysta sýyq, jazda ystyq bolady.
7. Mysyq qabyrǵasyn tyrnalasa, aýa raıy buzylady.
Sergitý sáti.
Jel ýleıdi: ý - ý
Quıyn kelip bıleıdi: zý - zý
Qatty - qatty jel soqty: gý - gý
Japyraqtar qol soqty: dý - dý.
Maqal mátelder.
1. Jel daýyldy shaqyrady,
Bult jaýyndy shaqyrady.
2. Jazǵyturym jel
jardaı atandy jyǵar.
Sózjumbaq: «Táýelsizdik»
1. Sý tamshylaryn bólinip shoǵyrlanǵan býdy ne deımiz? / Bult /
2. Tilmen neni sezemiz? / Dám /
3. Bulttyń bir túri /Býdaq /
4. Aýanyń bir jerden ekinshi jerge aýysýyn ne deıdi? / Jel /
5. Eńbek etý múshesi / Qol /
6. Kartanyń bir túri / Saıası /
7. Sezim múshesi / Til /
8. Kez kelgen dene nelerden turady? / Zattar /
9. Adamdy jan - jaǵynan qorshaǵan nárselerdiń biri ne dep atalady?
/ Dene /
10. Sıpap - sezý múshesi / Teri /
11. Qan aınalym múshesi / Júrek /
Bekitý suraqtary:
1. Jel degenimiz ne?
2. Jeldiń baǵytyn ne ólsheıdi?
3. Jelbaǵar degen ne?
4. Jel neden paıda bolady?
5. Aýaǵa jylý neden keledi?
Jelsiz túnde jaryq aı.
Jelsiz túnde jaryq aı,
Sáýlesi sýda dirildep,
Aýyldyń jany tereń saı,
Tasyǵan ózen kúrildep.
Qalyń aǵash japyraǵy
Sybyrlasyp ózdi - ózi,
Kórinbeı jerdiń, topyraǵy,
Qulpyrǵan jasyl jer júzi.
Test jumysy
1. Jeldiń kúshi men baǵytyn qandaı qural anyqtaıdy.
A) tusbaǵar
Á) jelbaǵar
B) termometr
2. Qardyń shartty belgisin tap:
A) *
Á)::
B) O
3. Aýa temperatýrasyn ólsheıtin quraldy kórset:
A) gradýsnık
Á) termometr
B) kompas
4. Termometrdiń ishinde qandaı suıyqtyq bar?
A) synap
Á) sý
B) qorǵasyn
5. Jylylyqty kórsetetin sannyń aldyna qandaı tańba qoıylady?
A) +
Á) -
B) eshqandaı
6. Sýyqtyqty kórsetetin sannyń aldyna qandaı tańba qoıylady?
A) +
Á) -
B) eshqandaı
Qorytyndylaý:
Sabaǵymyzdyń sońynda bir - birimizdiń qoldarymyzdan ustap, qóńildi kúıde, tabıǵatqa baılanysty sózderdi, sóılemderdi paıdalana otyra tilek aıtaıyq.
1) Bulaqtaı móldir taza bol!
2) Juldyzyń jaryq bolsyn!
3) Aıyń ońyńnan týsyn!
4) Qóńiliń kóldeı shalqysyn!
5) Gúldeı jaınaı ber!
6) Taýdaı talap ber!
7) Qyzǵaldaqtaı qulpyra ber!
Sulý tabıǵatymyzdy aıalaı bileıik, tabıǵatty súıý paryz, súıý úshin qorǵaý - paryz.
Oqýshylardy baǵalaý.
Úıge tapsyrma: Jer betiniń aýany jylytýy. Jel týraly referat jazyp kelý.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Trıgonometrıalyq teńdeýlerdi sheshý ádisteri
-
Baıandama taqyryby: “Sabaqta logıkalyq esepterdi qoldaný arqyly oqýshylardyń oılaý qabiletin damytý
