InfoHub Logo

Ózin - ózi taný 4 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Jyly júrek – jaqsy tilek
Maqsaty: balalardyń «meıirimdilik», «qaıyrymdylyq» qundylyqtary týraly túsinikterin keńeıtý;
Mindetteri:
- jaqsy tilek, izettilik, izgilik týraly túsinikterin qalyptastyrý;
- qaıyrymdy qarym - qatynas jasaý iskerlikterin damytý;
- meıirimdilikke, izgilikke, qaıyrymdylyqqa tárbıeleý;
Kórnekilikteri: proektor arqyly prezentasıalar, dápter, oqýlyq, globýs, kógershinder, gúlder men kún sýretteri.
Shattyq sheńberi
Muǵalim balalarǵa sheńber aınalasynda jyly lebizderin bildirýdi usynady:
- Balalar, bárimiz ortaǵa shyǵyp, «shattyq sheńberin» quraıyq. Árbirimiz qasymyzda turǵan dosymyzdyń jaqsy qasıetterin izgi sózdermen, kóterińki kóńilmen, kúlimdegen kózben, jymıǵan ezýmen jetkizeıik:
- Sen naǵyz dossyń; sen eń ádemi qyzsyń; sen óte meıirimdisiń; sen óte uqyptyqsyń; sen eńbekqorsyń t. b. osyndaı sózderdi oqýshylar bir - birine kezekpen aıtyp shyǵady.
- Jaraısyńdar, balalar! Ár birińniń dostaryńa degen jyly lebizderińdi estip, qatty qýanyp turmyn.

Tynyshtyq sáti
Oqýshylarǵa óz júrekteriniń jylýlyǵyn sezindirý maqsatynda tynyshtyq sáti uıymdastyrylady. Muǵalim ony oryndaý jolyn aıtyp ótedi.
- Árqaısysymyz oń qolymyzben júregimizdi ustap kóreıik. Óz júregimizdiń jylylyǵyn sezinip, júrek jylýymyzdy adamdarǵa, aınalamyzǵa jetkizý úshin ishteı jaqsy tilekter tileıik.
Rızashylyq áni oryndalady.
Oqýlyqpen jumys. Áńgimeleý
Adamnyń meıirimdiligi onyń jyly júregi men jaqsy oılarynan tanylatyndyǵyn túsindirý maqsatynda áńgimeleý jumysy uıymdastyrylady.
Muǵalim áńgimelep beredi.

Túrik jazýshysy Engin Kóseoǵlu
Aýdarǵan Sáýle Doǵaıqyzy
Neshe men Aısha
Bar eken de joq eken. Ertede bir patshanyń Neshe, Aısha esimdi qyzdary bolypty. Patsha qyzdaryn jaqsy kórip, qolynan kelgenshe olardyń bir degenin eki etpeıdi eken. Neshe men Aısha óse kele minezderi ózgere bastapty. Neshe qanshalyqty kóńildi bolsa, Aısha sonshalyqty kóńilsiz bolypty. Ár nárseni, ózine dert etip jylap: «Meni eshkim jaqsy kórmeıdi. Barlyǵyńyz Nesheni jaqsy kóresizder» dep muńyn shaǵady eken. Patsha Aıshanyń bul minezinen aıyrylý úshin, jan - jaqty aqyldy adamdardy shaqyryp aqyl surapty. Biraq Aıshany eshkim kúldire almapty. Sońynda patsha saraıdaǵylarǵa: «Budan bulaı Aısha men Neshege birdeı qaraıtyn bolyńdar» dep ámir beripti. Patshanyń bul buıryǵyna kim qarsy kelsin? Saraıdaǵylardyń bári patshanyń aıtqanyn oryndapty. Biraq bul Aıshany baqytty etip, az bolsa da kúldire almapty.
Bir kúni bilimdi bir adam saraıǵa qonaqqa kelipti. Patshanyń qaıǵyly túrin kórip, sebebin surapty. Patsha: «E... surama. Kúlmeıtin bir qyzym bar. Dertin eshkim bilmeıdi». Saıahatshy: «Patsham, ruqsat etseńiz, bir aı saraıyńyzǵa qonaq bolaıyn. Múmkin qyzyńyzdyń kóńilsiz bolýynyń sebebin tabarmyn».
Patsha qýanypty. Sol kúnnen bastap saıahatshy Neshe men Aıshany jasyryn ańdı bastapty. Qarasa, ekeýi de jatpaı turyp, jastyqtarynyń astynan bir dápter shyǵaryp, bir nárseler jazyp, tańerteń jazǵandaryn oqyp turady eken. Saıahatshy bir túni Neshe men Aısha uıyqtaǵannan keıin dápterlerin alyp oqypty. Neshe ózine jasaǵan jaqsylyqtardy jazsa, Aısha ózine jasalǵan ádiletsizdikterdi jazypty.
Erteńine saıahatshy Nesheden ruqsat surap alyp, dápterin Aıshanyń jastyǵynyń astyna qoıypty. Tań atysymen Aısha jastyqtyń astynan dápterdi alyp oqypty. Saraıdaǵylar ekeýine de birdeı qaraǵandyqtan Aısha jazylǵandardy jatyrqamapty. Ózine jasalǵan jaqsylyqtardy esine túsirisimen júzi kúlip, qýanǵannan án sala bastapty.
Patsha Aıshanyń án salǵanyn estip, óz qulaǵyna ózi senbepti. Birden saıahatshyny shaqyryp qalaı júzege asyrǵanyn surapty. Saıatshy: «Patsham - depti,- ómir - aına sıaqty. Onyń jaqsy jaqtaryn oılasaq, bizge ádemi kóriner. Aısha, ómiriniń jaman jaqtaryn oılaǵany úshin baqytsyz bolǵan». Patsha Aıshany shaqyrtyp, oǵan budan keıin dápterine tek jaqsy jaqtaryn jazýyn, jamandyqtaryn umytýyna aqyl - keńes beripti.
Sol kúnnen bastap Aısha da Neshe sıaqty meıirimdi, baqytty bolypty.

Balalardyń pikirlerin bilý úshin suraqtar qoıylady.
1. Aıshanyń kóńilsiz, Nesheniń kóńildi júrýiniń sebebi nede?
2. Nesheniń kúndeliginde qandaı sózder boldy?
3. Aıshanyń kúndeliginde qandaı sózder boldy?
4. «Ómir - aına» degendi qalaı túsinesińder?
5. Sender kimderdiń jaqsy jaqtaryn eske túsiresińder?
6. Sol sátte qandaı sezimge bólenesińder?

Dáıeksóz
Balalardyń jaýaptary muǵalim tarapynan dáıeksózdiń túsindirilýimen túıindeledi.
Muǵalim taqtaǵa «Jaqsy sóz – jan semirter» degen halyq maqalyn jazyp qoıady jáne onyń mánin túsindiredi:
- Jaqsy oı, jyly lebiz, jaqsy tilek adamdy shattandyrady, qýantady, baqytty etedi. Aýyr sóz, jaǵymsyz áreketter adamnyń kóńilin túsiredi, muńaıtady, ony ýaıymǵa salady.
Oqýshylar dápterge jazady.

Sergitý sáti
Balalardy barlyq ýaqytta jaqsy oılap, jaqsy tilek bildirip júrýge daǵdylandyrý maqsatynda sergitý sáti uıymdastyrylady. Muǵalim ony oryndaý jolyn aıtady:
- Bárimiz ornymyzdan turyp, barsha adamzatqa, aınalamyzǵa degen tilegimizdi túrli qımyldar jasaı otyryp, kórseteıik.
Tilek
Beısebaı Kirisbaev
Shólirkemeı gúl tursyn, (sol qolyn jaıyp kórsetedi)
Jerim jaınap qulpyrsyn,(Oń qolynjaıyp kórsetedi)
Nuryn syılap bizderge, (Eki qolyn joǵary kóteredi)
Kókte máńgi kún tursyn,(Eki qolyn eki jaqqa jaıady)
Ortaq bizge týystyq,(Eki qolyn tóbesine kóteredi.)
Nur syılaǵan kún ystyq,(Qoldaryn jaıady)
Ystyq bizge keń ólke,(Oń jaqqa qaraıdy)
Ystyq bizge tynyshtyq. (Soljaqqa qaraıdy)

Jyly júrek – jaqsy tilek. júkteý