Jylý dvıgatelderiniń jumys isteý prınsıpi, paıdaly áser koefısıenti. Tabıǵatty qorǵaý
8 synyp "Jylý dvıgateli" Fızıka
I. Sabaqtyń taqyryby.
Jylý dvıgatelderiniń jumys isteý prınsıpi, paıdaly áser koefısıenti. Tabıǵatty qorǵaý.
II. Sabaqtyń maqsaty.
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa jylý dvıgatelderiniń shyǵý tarıhy, damýy, qoldanylýy týraly baıandaı kelip, jumys isteý prınsıpin meńgerýge baǵyttaý.
2 Damytýshylyq: Jylý dvıgatelderiniń paıdaly áser koefısıentterin arttyrý jolyndaǵy qıynshylyqtardyń sebebin túsinip, ekologıany qorǵaýdyń mańyzyn qalyptastyrý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardyń jylý dvıgatelderiniń paıdaly áser koefısıentterin arttyrý sharalaryn bilip qana qoımaı, ony esepteı bilý daǵdysyn qalyptastyrý. Qorshaǵan ortany qorǵaýǵa tárbıeleý.
III. Sabaqtyń kórnekiligi.
1. Oqý fılmi. "Teplevye dvıgatelı ı okrýjaıýshaıa sreda"
2. Tirek konspekti plakaty.
3. Jylý dvıgateliniń modeli.
4."Fızıka jáne avıasıa" býkleti.
5. Elektrondy oqýlyq
IY. Úıge a) 21 - 22 f - 10, b) T. K., v) suraqtar, jattyǵýlar.
Y. Sabaqtyń jospary.
1. Oqýshylardyń nazaryn aýdarý úshin, energıanyń aınalý jáne saqtalý zańyn qaıtalap:- Klastaǵy elektr lampasy, úıdegi jeldetkishpen útik, energıany qaı túrden qandaı túrge aınaldyryp tur? (8 - synyp materıaly) Onan ári oqýshylardy sabaqtyn taqyryby men maqsatymen tanystyrý (1 mınýt)
2. Tirek konspektisi arqyly jańa sabaq túsindirý (10 - 20m)
a) Shartty belgiler endirý -
- J. d (jylý dvıgateli)
- O. K. K. P.- ottyń qyzdyrý kúshin paıdalaný
- j. d.- jumystyq dene
b) Tirek konspektisin baıandaýǵa arnalǵan qosymsha materıaldar.
Jylý dvıgatelderiniń ómirge kelýi ońaı bolǵan joq. Ár eldiń ónertapqyshtary jasap shyǵarý úshin eńbek sińirdi. Bul jolda tolyp jatqan jeńisterde, kóńil qaıtýshylyqtar da boldy, biraq olardyń árqaısysy jańa dvıgateldi jasaýǵa azdy kópti úles qosty. Jylý dvıgatelderi - bý mashınalary jáne týrbınalar, ishten janý dvıgatelderi, reaktıvti dvıgatelder bolyp tabylady.
1824 jyly Parıjde"Ottyń qozǵaýshy kúshi týraly jáne osy kúshti jetildire alatyn mashınalar týraly oılar" degen kólemi shaǵyn kitap jaryq kórdi. Onyń avtory Sadı Karno edi. Ol kezde nebári 18 jasta edi. Karno jylý dvıgateliniń temperatýrasy joǵary bolatyn qyzdyrǵyshy jáne temperatýrasy qyzdyrǵyshtyń temperatýrasynan edáýir tómen bolatyn salqyndatqyshy bolýy kerek degen qorytyndyǵa keldi. Jumystyq zat qyzdyrǵyshtan jylý mólsherin alady, onyń bir bóligi, jumystyq zat kólemin ulǵaıtyp, sılındrdiń porshenin qozǵaltqan kezde jasalatyn paıdaly jumysqa ketedi, jylýdyń bir bóligin salqyndatqyshqa beredi. Alǵashqy bý mashınasyn XVII ǵasyrdyń 90 jyldarynda Fransıanyń ónertapqyshy Denı Papkı jasady. Orys tehnıgi I. I. Polzýmov bý mashınasyn 1765 jyly jasap bitirdi.
1834 jyly Rossıada, Oraldaǵy iri taý - ken zavodynyń nesi basybaıly sharýalar, ákeli - balaly E. A. jáne M. E. Cherepamovtar alǵash ret otandyq parovoz jasap shyǵardy.
Ol 3, 5 t júkpen jyldamdyǵy 15 km/ saǵatqa jetkizildi.
İshten janý dvıgatelin jasaý ıdeıasy XVII ǵasyrda dúnıege keldi. Onyń ıesi fransýz ónertapqyshy Denı Papen edi. OL zeńbirekke paıdaly jumys jasatýdy oılaıdy.
Zembirek stvolynyń ornyna ishinde porsheni bar sılındrdi qoımaqshy boldy.
Osy kúngi bý týrbınalardyń negizin salýshy Aleksandrıalyq ǵalym Gerennyń bizdiń zamanymyzdan burynǵy II ǵasyrdyń ózinde - aq oılap shyǵarǵan oıynshyq dvıgatel boldy. 1629 jyly ıtalıandyq Branka qalaqshaly dońǵalaqtyń jobasyn jasady. Geren sharamen Branka dońǵalaǵy is júzinde qoldanylmady. Biraq osy prıborlarǵa negiz bolǵan ıdeıa edi.
Avıasıanyń paıda bolǵan kúnnen bastap samoletti jylý dvıgatelderi qozǵalysqa keltirdi.(fızıka jáne avıasıa býkletinen).
3. Tirek konspektisin qaıtalaý. (2 mınýt)
4. Jańa sabaqty pysyqtaý
a) Fılm kórsetý (10 mınýt)
b) Suraqtarǵa jaýap berý
1. J. D. degenimiz ne?
2. J. D - niń jumys isteý prınsıpi.
3. J. D - niń qandaı túrleri bar?
4. J. D.- niń shyǵýtarıhy.
5. J. D - niń jumys isteýsharty
6. J. D - niń p. á. k. degenimiz ne?
7. Ony arttyrý joldary.
8. J. D - niń qoldanylýy.
9. J. D - niń qorshaǵan ortaǵa áseri (10 - 12 mınýt)
v) Esep shyǵarý jáne qurastyrý
Ber: T - 8000 K sheshýi: T1 - T2/ T
T - 3000 K Jaýaby η= 62 %
t. k η
5. Úıge 21 - 22; suraqtar, t. k (1 mınýt)
6. Sabaqty qorytyndylaý (2 mınýt)
I. Sabaqtyń taqyryby.
Jylý dvıgatelderiniń jumys isteý prınsıpi, paıdaly áser koefısıenti. Tabıǵatty qorǵaý.
II. Sabaqtyń maqsaty.
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa jylý dvıgatelderiniń shyǵý tarıhy, damýy, qoldanylýy týraly baıandaı kelip, jumys isteý prınsıpin meńgerýge baǵyttaý.
2 Damytýshylyq: Jylý dvıgatelderiniń paıdaly áser koefısıentterin arttyrý jolyndaǵy qıynshylyqtardyń sebebin túsinip, ekologıany qorǵaýdyń mańyzyn qalyptastyrý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardyń jylý dvıgatelderiniń paıdaly áser koefısıentterin arttyrý sharalaryn bilip qana qoımaı, ony esepteı bilý daǵdysyn qalyptastyrý. Qorshaǵan ortany qorǵaýǵa tárbıeleý.
III. Sabaqtyń kórnekiligi.
1. Oqý fılmi. "Teplevye dvıgatelı ı okrýjaıýshaıa sreda"
2. Tirek konspekti plakaty.
3. Jylý dvıgateliniń modeli.
4."Fızıka jáne avıasıa" býkleti.
5. Elektrondy oqýlyq
IY. Úıge a) 21 - 22 f - 10, b) T. K., v) suraqtar, jattyǵýlar.
Y. Sabaqtyń jospary.
1. Oqýshylardyń nazaryn aýdarý úshin, energıanyń aınalý jáne saqtalý zańyn qaıtalap:- Klastaǵy elektr lampasy, úıdegi jeldetkishpen útik, energıany qaı túrden qandaı túrge aınaldyryp tur? (8 - synyp materıaly) Onan ári oqýshylardy sabaqtyn taqyryby men maqsatymen tanystyrý (1 mınýt)
2. Tirek konspektisi arqyly jańa sabaq túsindirý (10 - 20m)
a) Shartty belgiler endirý -
- J. d (jylý dvıgateli)
- O. K. K. P.- ottyń qyzdyrý kúshin paıdalaný
- j. d.- jumystyq dene
b) Tirek konspektisin baıandaýǵa arnalǵan qosymsha materıaldar.
Jylý dvıgatelderiniń ómirge kelýi ońaı bolǵan joq. Ár eldiń ónertapqyshtary jasap shyǵarý úshin eńbek sińirdi. Bul jolda tolyp jatqan jeńisterde, kóńil qaıtýshylyqtar da boldy, biraq olardyń árqaısysy jańa dvıgateldi jasaýǵa azdy kópti úles qosty. Jylý dvıgatelderi - bý mashınalary jáne týrbınalar, ishten janý dvıgatelderi, reaktıvti dvıgatelder bolyp tabylady.
1824 jyly Parıjde"Ottyń qozǵaýshy kúshi týraly jáne osy kúshti jetildire alatyn mashınalar týraly oılar" degen kólemi shaǵyn kitap jaryq kórdi. Onyń avtory Sadı Karno edi. Ol kezde nebári 18 jasta edi. Karno jylý dvıgateliniń temperatýrasy joǵary bolatyn qyzdyrǵyshy jáne temperatýrasy qyzdyrǵyshtyń temperatýrasynan edáýir tómen bolatyn salqyndatqyshy bolýy kerek degen qorytyndyǵa keldi. Jumystyq zat qyzdyrǵyshtan jylý mólsherin alady, onyń bir bóligi, jumystyq zat kólemin ulǵaıtyp, sılındrdiń porshenin qozǵaltqan kezde jasalatyn paıdaly jumysqa ketedi, jylýdyń bir bóligin salqyndatqyshqa beredi. Alǵashqy bý mashınasyn XVII ǵasyrdyń 90 jyldarynda Fransıanyń ónertapqyshy Denı Papkı jasady. Orys tehnıgi I. I. Polzýmov bý mashınasyn 1765 jyly jasap bitirdi.
1834 jyly Rossıada, Oraldaǵy iri taý - ken zavodynyń nesi basybaıly sharýalar, ákeli - balaly E. A. jáne M. E. Cherepamovtar alǵash ret otandyq parovoz jasap shyǵardy.
Ol 3, 5 t júkpen jyldamdyǵy 15 km/ saǵatqa jetkizildi.
İshten janý dvıgatelin jasaý ıdeıasy XVII ǵasyrda dúnıege keldi. Onyń ıesi fransýz ónertapqyshy Denı Papen edi. OL zeńbirekke paıdaly jumys jasatýdy oılaıdy.
Zembirek stvolynyń ornyna ishinde porsheni bar sılındrdi qoımaqshy boldy.
Osy kúngi bý týrbınalardyń negizin salýshy Aleksandrıalyq ǵalym Gerennyń bizdiń zamanymyzdan burynǵy II ǵasyrdyń ózinde - aq oılap shyǵarǵan oıynshyq dvıgatel boldy. 1629 jyly ıtalıandyq Branka qalaqshaly dońǵalaqtyń jobasyn jasady. Geren sharamen Branka dońǵalaǵy is júzinde qoldanylmady. Biraq osy prıborlarǵa negiz bolǵan ıdeıa edi.
Avıasıanyń paıda bolǵan kúnnen bastap samoletti jylý dvıgatelderi qozǵalysqa keltirdi.(fızıka jáne avıasıa býkletinen).
3. Tirek konspektisin qaıtalaý. (2 mınýt)
4. Jańa sabaqty pysyqtaý
a) Fılm kórsetý (10 mınýt)
b) Suraqtarǵa jaýap berý
1. J. D. degenimiz ne?
2. J. D - niń jumys isteý prınsıpi.
3. J. D - niń qandaı túrleri bar?
4. J. D.- niń shyǵýtarıhy.
5. J. D - niń jumys isteýsharty
6. J. D - niń p. á. k. degenimiz ne?
7. Ony arttyrý joldary.
8. J. D - niń qoldanylýy.
9. J. D - niń qorshaǵan ortaǵa áseri (10 - 12 mınýt)
v) Esep shyǵarý jáne qurastyrý
Ber: T - 8000 K sheshýi: T1 - T2/ T
T - 3000 K Jaýaby η= 62 %
t. k η
5. Úıge 21 - 22; suraqtar, t. k (1 mınýt)
6. Sabaqty qorytyndylaý (2 mınýt)
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Saýysqannyń uıasy (aǵylshyn ertegisi)
