Jýa tuqymdastar. Zerthanalyq jumys
Sabaqtyń taqyryby: Jýa tuqymdastar. Zerthanalyq jumys. Jýa tuqymdas ósimdikterdiń jemisiniń qurylysy (prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Pıaz tuqymdasyna jatatyn túınek – pıazshyqty, tamyr sabaqty, kópjyldyq ósimdik sarymsaqtyń alýan týrleri men paıdasy týraly túsinik berip, nasıhattaý.
Damytýshylyǵy: Jeńilden qıynǵa, qarapaıymnan kúrdeligine qaraı satyly túrde oryndalatyn jumystar júıesin usyna otyryp, oqýshyny izdeniske, shyǵarmashylyqqa baýlý.
Tárbıeliligi: Júıeli túrde jumys isteýge, óz oıyn dál, tıanaqty aıta bilýge, óz betimen jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Túri: Zerthanalyq
Ádisi: Suraq - jaýap, baıandaý
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, mýltımedıa, elektrondyq oqýlyq, kesteler.
Sabaqtyń júrý barysy.
Uıymdastyrý kezeńi:
Negizgi bólim
Úı tapsyrmasyn suraý:
Pysyqtaý: «Shyńǵa shyǵý» ádisi boıynsha
Jańa sabaqty meńgertý kezeńi:
Jospar:
I. Pıaz týystastar darajarnaqty ósimdikter
II. Basty pıaz
III. Sarymsaq
“Shyńǵa shyǵý” ádisi
1. Qaı klasqa jatady?
2. Neler arqyly tozańdanady?
3. Qyzyl kitapqa neshe túri tirkeldi?
4. Bıiktgi 15 sm dári jáne ýly ósimdik?
5. Qazaqstanda qansha túri bar?
6. Lalagúl jemisi atalady....
Jańa sabaq baıandaý:
Pıaz tuqymdastar – darajarnaqtylar klasy lalagúldiler qataryna jatatyn darajarnaqty ósimdikter (83 - sýret). Bular pıazshyqty, keıde túınek - pıazshyqty jáne tamyrsabaqty, kópjyldyq ósimdikter bolyp tabylady. Taspa tárizdi nemese sopaqsha japyraqtary jalpaq jáne tútiksheli bolyp keledi. Pıazshyǵy men japyraqtarynda sútti shyryn bolady. Gúlderi – usaq, jaı shatyrshagúlge jınalady. Kúlteleri qyzǵylt, aq, kúlgin jáne qańqyzyl tústi.
Gúlderi japyraqsyz gúlsıdamnyń ushynda damıdy. Gúlderi ashylǵanǵa deıin búkil gúlshoǵyrynyń syrtyn móldir qabyqsha qaptaıdy. Gúl jarǵan soń qabyqsha qurap qalady. Pıaz tuqymdastardy býnaqdeneliler tozańdandyrady. Jemisi – qaýashaq. Pıaz tuqymdastardy tuqymynan da, ósimdi múshesinen de kóbeıtýge bolady. Tuqymdary jel, qumyrsqalar, janýarlar arqyly taralady. Ǵalamsharymyzda pıaz tuqymdastardyń 650 - ge jýyq túri taralǵan. Qazaqstanda olardyń 110 - ǵa jýyq túri ósedi. Pıaz tuqymdastar – azyqtyq, mal azyqtyq, dárilik jáne sándik baǵaly ósimdikter.
Sarymsaq (Chesnok) — pıaz tuqymdastaryna jatatyn shóp tárizdes ósimdik. Otany — Ońtústik Shyǵys Azıa. Jabaıy sarymsaq eki jyldyq, al sharýashylyq maqsatynda ósiriletin sarymsaq bir jyldyq. Sarymsaqtyń dámi ashshy, ıisi ótkir. Onyń sebebi quramyndaǵy efır maıynda jatyr. Aýyzdy sasytyp jaǵymsyz ıis shyǵaratyn da qasıeti bar. Sarymsaq kóne zamannan beri mádenı ósimdik retinde ósiriledi. Kóne Egıpettegi papırýstardaǵy jazýlarda sarymsaqtar jaıly málimetter bolǵan. Mysaly, áıgili pıramıdany salýshar sarymsaqty tamaq retinde paıdalanǵan. Sarymsaq jetispeı qalǵan kezde olar shý kótergen.
Al ertedegi Rımdik ımperator Neron sarbazdardyń batyldyǵyn arttyrý úshin olarǵa sarymsaq jeýdi buıyrǵan.
Erekshe jaǵdaı
Sarymsaq adam densaýlyǵyna jan - jaqty paıdaly bolǵanymen VICH - ke qarsy egilgen, qabyldanǵan dárilerdiń belsendiligin joıady eken. Bul jóninde amerıkalyq bir top farmasevt ǵalymdar ózderiniń zertteýlerine súıenip aıtqan.
Sarymsaqtyń quramynda B jáne C tobyna jatatyn dárýmender, magnıı, fosfor, ıod, kálsı, hlor, temir, marganes, mys, kómirsýlar jáne taǵy da basqa mıkroelementter bar.
Qyzyqty málimetter.
Álem boıynsha sarymsaqty eń kóp eksporttaıtyn el — Qytaı. Jylyna 12 mıllıonnan astam tonna sarymsaqty shet elderge satady. Odan keıin Úndistan men Ońtústik Koreıa elderi.
№28 zerthanalyq jumys
Taqyryby: Jýa tuqymdas ósimdikterdiń jemisiniń qurylysy.
Maqsaty: Jýa ósimdiginiń qurylysyn zerttep bilý mıkroskop arqyly qaraý.
Qural - jabdyq: mıkroskop, sapty ıne, arshylǵan pıaz, jabyn shynylar ótkir ustara, qysqysh, sý.
Oryndalatyn tapsyrmalar:
Mıkroskoptaǵy kórinisti dápterge túsirý.
Eskertý: kórnekilikke kez kelgen bólme ósimdigi alynady.
Qaýipsizdik erejesi:
Sapty ınemen jumys jasaǵanda abaı bol qolyń nemese basqa jerlerińdi zaqymdap alma
Shynymen jumys kezinde muqıat bol deneńdi jaraqat qylýy múmkin.
Jumys ústinde bir - birińe kedergi keltir me
Úıge tapsyrma:
§31. Jýa tuqymdastar
№28 Zerthanalyq jumys
Jýa tuqymdas ósimdikterdiń jemisiniń qurylysy
Mıkroskop bólshekteriniń attaryn jazyp kelý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Pıaz tuqymdasyna jatatyn túınek – pıazshyqty, tamyr sabaqty, kópjyldyq ósimdik sarymsaqtyń alýan týrleri men paıdasy týraly túsinik berip, nasıhattaý.
Damytýshylyǵy: Jeńilden qıynǵa, qarapaıymnan kúrdeligine qaraı satyly túrde oryndalatyn jumystar júıesin usyna otyryp, oqýshyny izdeniske, shyǵarmashylyqqa baýlý.
Tárbıeliligi: Júıeli túrde jumys isteýge, óz oıyn dál, tıanaqty aıta bilýge, óz betimen jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Túri: Zerthanalyq
Ádisi: Suraq - jaýap, baıandaý
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, mýltımedıa, elektrondyq oqýlyq, kesteler.
Sabaqtyń júrý barysy.
Uıymdastyrý kezeńi:
Negizgi bólim
Úı tapsyrmasyn suraý:
Pysyqtaý: «Shyńǵa shyǵý» ádisi boıynsha
Jańa sabaqty meńgertý kezeńi:
Jospar:
I. Pıaz týystastar darajarnaqty ósimdikter
II. Basty pıaz
III. Sarymsaq
“Shyńǵa shyǵý” ádisi
1. Qaı klasqa jatady?
2. Neler arqyly tozańdanady?
3. Qyzyl kitapqa neshe túri tirkeldi?
4. Bıiktgi 15 sm dári jáne ýly ósimdik?
5. Qazaqstanda qansha túri bar?
6. Lalagúl jemisi atalady....
Jańa sabaq baıandaý:
Pıaz tuqymdastar – darajarnaqtylar klasy lalagúldiler qataryna jatatyn darajarnaqty ósimdikter (83 - sýret). Bular pıazshyqty, keıde túınek - pıazshyqty jáne tamyrsabaqty, kópjyldyq ósimdikter bolyp tabylady. Taspa tárizdi nemese sopaqsha japyraqtary jalpaq jáne tútiksheli bolyp keledi. Pıazshyǵy men japyraqtarynda sútti shyryn bolady. Gúlderi – usaq, jaı shatyrshagúlge jınalady. Kúlteleri qyzǵylt, aq, kúlgin jáne qańqyzyl tústi.
Gúlderi japyraqsyz gúlsıdamnyń ushynda damıdy. Gúlderi ashylǵanǵa deıin búkil gúlshoǵyrynyń syrtyn móldir qabyqsha qaptaıdy. Gúl jarǵan soń qabyqsha qurap qalady. Pıaz tuqymdastardy býnaqdeneliler tozańdandyrady. Jemisi – qaýashaq. Pıaz tuqymdastardy tuqymynan da, ósimdi múshesinen de kóbeıtýge bolady. Tuqymdary jel, qumyrsqalar, janýarlar arqyly taralady. Ǵalamsharymyzda pıaz tuqymdastardyń 650 - ge jýyq túri taralǵan. Qazaqstanda olardyń 110 - ǵa jýyq túri ósedi. Pıaz tuqymdastar – azyqtyq, mal azyqtyq, dárilik jáne sándik baǵaly ósimdikter.
Sarymsaq (Chesnok) — pıaz tuqymdastaryna jatatyn shóp tárizdes ósimdik. Otany — Ońtústik Shyǵys Azıa. Jabaıy sarymsaq eki jyldyq, al sharýashylyq maqsatynda ósiriletin sarymsaq bir jyldyq. Sarymsaqtyń dámi ashshy, ıisi ótkir. Onyń sebebi quramyndaǵy efır maıynda jatyr. Aýyzdy sasytyp jaǵymsyz ıis shyǵaratyn da qasıeti bar. Sarymsaq kóne zamannan beri mádenı ósimdik retinde ósiriledi. Kóne Egıpettegi papırýstardaǵy jazýlarda sarymsaqtar jaıly málimetter bolǵan. Mysaly, áıgili pıramıdany salýshar sarymsaqty tamaq retinde paıdalanǵan. Sarymsaq jetispeı qalǵan kezde olar shý kótergen.
Al ertedegi Rımdik ımperator Neron sarbazdardyń batyldyǵyn arttyrý úshin olarǵa sarymsaq jeýdi buıyrǵan.
Erekshe jaǵdaı
Sarymsaq adam densaýlyǵyna jan - jaqty paıdaly bolǵanymen VICH - ke qarsy egilgen, qabyldanǵan dárilerdiń belsendiligin joıady eken. Bul jóninde amerıkalyq bir top farmasevt ǵalymdar ózderiniń zertteýlerine súıenip aıtqan.
Sarymsaqtyń quramynda B jáne C tobyna jatatyn dárýmender, magnıı, fosfor, ıod, kálsı, hlor, temir, marganes, mys, kómirsýlar jáne taǵy da basqa mıkroelementter bar.
Qyzyqty málimetter.
Álem boıynsha sarymsaqty eń kóp eksporttaıtyn el — Qytaı. Jylyna 12 mıllıonnan astam tonna sarymsaqty shet elderge satady. Odan keıin Úndistan men Ońtústik Koreıa elderi.
№28 zerthanalyq jumys
Taqyryby: Jýa tuqymdas ósimdikterdiń jemisiniń qurylysy.
Maqsaty: Jýa ósimdiginiń qurylysyn zerttep bilý mıkroskop arqyly qaraý.
Qural - jabdyq: mıkroskop, sapty ıne, arshylǵan pıaz, jabyn shynylar ótkir ustara, qysqysh, sý.
Oryndalatyn tapsyrmalar:
Mıkroskoptaǵy kórinisti dápterge túsirý.
Eskertý: kórnekilikke kez kelgen bólme ósimdigi alynady.
Qaýipsizdik erejesi:
Sapty ınemen jumys jasaǵanda abaı bol qolyń nemese basqa jerlerińdi zaqymdap alma
Shynymen jumys kezinde muqıat bol deneńdi jaraqat qylýy múmkin.
Jumys ústinde bir - birińe kedergi keltir me
Úıge tapsyrma:
§31. Jýa tuqymdastar
№28 Zerthanalyq jumys
Jýa tuqymdas ósimdikterdiń jemisiniń qurylysy
Mıkroskop bólshekteriniń attaryn jazyp kelý.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
