Jumyr qurttar
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany, Áıteke bı kenti
№266 mektep-lıseı bıologıa páni muǵalimi Ǵ. Aryqbaev.
Sabaqtyń taqyryby: «Jumyr qurttar»
Sabaqtyń maqsaty: Qurttardyń túrlerin, aıyrmashylyqtaryn, qurylysyn tirek-syzba nusqalary arqyly bilý.
Bilimdilik: Oqýshylarǵa jalpaq qurttardy esterine túsire otyryp, jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterge túsinik berý.
Damytýshylyq:. Jańa sabaqtaǵy basty máselege nazaryn aýdaryp, jeke tulǵanyń oılaý jáne este saqtaý qabiletin jetildirip, shyǵarmashylyq izdenisin damytý
Tárbıeleý:Oqýshynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, sabaqqa óz erkimen belsene aralasýy, bilimderin kórsete alýǵa yqpal etý, jaýapkershilikke, óz betimen eńbektenýge, ózin-ózi basqarýǵa úıretý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq. Bilimdi tıanaqtaý.
Sabaqtyń ádisi: deńgeılik tapsyrma, suraq-jaýap.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
a)oqýshylarmen selemdesý.
á)túgendeý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
İİİ. Jańa sabaqty meńgertý
İV. Sabaqty qorytyndylaý.
Jumyr qurttar - denesi býyltyqtarǵa bólinbegen, shubalańqy, sılındr pishindi nemese
urshyqqa uqsas jándikter - qursaq kirpiksheli qurt, zymyryq, qyltyńbas, jipshe qurt qylqurt.
Jumyr qurttardyń 20000-nan astam túri bar kópshiligi dara jynysty Aýyz qýysy deneniń aldyńǵy jaǵynda Anal tesigi artqy jaǵynda ornalasqan Tynys al jáne qantaratý júıesi bolmaıdy teńizderde, tushshy sýda, topyraqta, keıbir túri adamdarda, janýarlarda, ósimdikterde parazıttikpen tirshilik etetin jándikter.
Jumyr qurttardyń denesi 3 qabattan turady:
1. Eń syrtqy qabaty-sirqabyq
2. Ortańǵy qabat-gıpoderma
(teri astyndaǵy qabat)
3. Eń astyndaǵy qabat-birińǵaı salaly bulshyqet
Sirqabyq - óli ulpa, sondyqtan aǵza denesiniń ósýine múmkindik bermeıdi, ózi óspeıdi.
Jumyr qurttar denesi ósken kezde sirqabyqty sypyryp tastaıdy
Jumyr qurttardyń sirqabyqty tastaýy túleý dep atalady
Gıpoderma(grekshe “gıpo”astynda, ”derma” teri) qabaty
Sirqabatty astarlap jatady
Astyńǵy jaǵynan birińǵaı salaly bulshyqet qabatyna qosylady
Parazıttik jolmen tirshilik etetinder: Sýyrtqy - adamǵa jáne janýarlarǵa zıan keltiretin jumyr qurttar
Sýyrtqy-teri astynda
Trıhınela-bulshyqetterde İsheksorǵy, úshkirqurt-ishekte
Eresekterden góri jasóspirim der men balalardyń ash isheginde ornyǵatyn, eki ushy da súıirlenip kelgen, dene turqy 20sm-ge deıin jetetin aqshyl nemese sarǵysh tústi jumyr qurt - isheksorǵy dep atalady
İsheksorǵy
1. Analyǵy
2. Atalyǵy
İsheksorǵynyń qurylysy - aldyńǵy ushynda aýyzy, sońǵy bóliginde anal tesigi bolady. Aýyzynda úsh erin bar. Qurt sol erinderi arqyly ishektiń qabyrǵasyna qadalady. Denesiniń syrty sirqabyqpen qaptalǵan. Kózi joq.
Qorektenýi - Qoregi aýyzynan tútik tárizdi ishekke ótedi. İshek 3 bólikten quralady:aldyńǵy, ortańǵy jáne sońǵy. Qorytylǵan qorekti ishektiń qabyrǵasy soryp, dene qýysyn toltyryp turǵan suıyqtyqqa jetkizedi de, ony deneniń jasýshalary sińiredi. Qorytylmaı qalǵan qorek qaldyǵy deneniń sońǵy bóligindegi anal tesigi arqyly syrtqa shyǵady.
KÓBEIÝİ - dara jynysty jándikter. Uryqtanǵan jumyrtqalar ishekke bólinip shyǵyp, qorytylmaǵan tamaq qaldyǵymen birge syrtqa shyǵady. Ondaı ortaǵa túsken jumyrtqalar dernásilderge aınalady.
İsheksorǵynyń kóbeıýi:
Dernásilder qoldyń kiri jáne jýylmaǵan kókónisterden adamnyń aýyzyna túsedi
Dernásilder qanmen birge ókpege enedi. Ondaıda qaqyryq bólinip, adam jóteledi
Dernásil isheksorǵy qaqyryqpen birge aýyzǵa túsedi. Odan ishekke ótedi. İshekte jumyrtqalardy jaryp, dernásilder ishektiń qabyrǵasyna qadalady. İsheksorǵy bólgen ýly zattardan ishektiń qyzmeti buzylady
Adam jutynǵanda dernásilder ishekke barady da, daıyn azyqpen qorektenip, jetiledi de
3-aıdan soń eresek isheksorǵy jumyrtqalaıdy.
Tirek syzbalamen jumys:
Dápterimen jumys
1-tapsyrma.
Jumyr qurttar tıpine jatatyn qurttardy ata
Baýyrsorǵysh-------------------------------ehınokokk
sút sulama ---------------------------------- úshkirqurt
adam isheksorǵysy------------------------ qyltyńbas
shoshqa jarmasqaǵy --------------------- qylqurt
2-tapsyrma. Sóılemderdi tolyqtyr
1. Jumyr qurt dep -___________________ ataımyz
2. Denesiniń syrtynan ____________________ qaptalǵan.
3. Denesiniń úshinshi qabaty ___________________ qabaty.
4. Denesiniń aldyńǵy jaǵynda _____________________ ornalasady.
5. Denesiniń sońǵy bóliginde __________________________ bolady.
Úıge tapsyrma: Jumyr qurttardy oqyp kelý.
№266 mektep-lıseı bıologıa páni muǵalimi Ǵ. Aryqbaev.
Sabaqtyń taqyryby: «Jumyr qurttar»
Sabaqtyń maqsaty: Qurttardyń túrlerin, aıyrmashylyqtaryn, qurylysyn tirek-syzba nusqalary arqyly bilý.
Bilimdilik: Oqýshylarǵa jalpaq qurttardy esterine túsire otyryp, jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterge túsinik berý.
Damytýshylyq:. Jańa sabaqtaǵy basty máselege nazaryn aýdaryp, jeke tulǵanyń oılaý jáne este saqtaý qabiletin jetildirip, shyǵarmashylyq izdenisin damytý
Tárbıeleý:Oqýshynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, sabaqqa óz erkimen belsene aralasýy, bilimderin kórsete alýǵa yqpal etý, jaýapkershilikke, óz betimen eńbektenýge, ózin-ózi basqarýǵa úıretý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq. Bilimdi tıanaqtaý.
Sabaqtyń ádisi: deńgeılik tapsyrma, suraq-jaýap.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
a)oqýshylarmen selemdesý.
á)túgendeý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
İİİ. Jańa sabaqty meńgertý
İV. Sabaqty qorytyndylaý.
Jumyr qurttar - denesi býyltyqtarǵa bólinbegen, shubalańqy, sılındr pishindi nemese
urshyqqa uqsas jándikter - qursaq kirpiksheli qurt, zymyryq, qyltyńbas, jipshe qurt qylqurt.
Jumyr qurttardyń 20000-nan astam túri bar kópshiligi dara jynysty Aýyz qýysy deneniń aldyńǵy jaǵynda Anal tesigi artqy jaǵynda ornalasqan Tynys al jáne qantaratý júıesi bolmaıdy teńizderde, tushshy sýda, topyraqta, keıbir túri adamdarda, janýarlarda, ósimdikterde parazıttikpen tirshilik etetin jándikter.
Jumyr qurttardyń denesi 3 qabattan turady:
1. Eń syrtqy qabaty-sirqabyq
2. Ortańǵy qabat-gıpoderma
(teri astyndaǵy qabat)
3. Eń astyndaǵy qabat-birińǵaı salaly bulshyqet
Sirqabyq - óli ulpa, sondyqtan aǵza denesiniń ósýine múmkindik bermeıdi, ózi óspeıdi.
Jumyr qurttar denesi ósken kezde sirqabyqty sypyryp tastaıdy
Jumyr qurttardyń sirqabyqty tastaýy túleý dep atalady
Gıpoderma(grekshe “gıpo”astynda, ”derma” teri) qabaty
Sirqabatty astarlap jatady
Astyńǵy jaǵynan birińǵaı salaly bulshyqet qabatyna qosylady
Parazıttik jolmen tirshilik etetinder: Sýyrtqy - adamǵa jáne janýarlarǵa zıan keltiretin jumyr qurttar
Sýyrtqy-teri astynda
Trıhınela-bulshyqetterde İsheksorǵy, úshkirqurt-ishekte
Eresekterden góri jasóspirim der men balalardyń ash isheginde ornyǵatyn, eki ushy da súıirlenip kelgen, dene turqy 20sm-ge deıin jetetin aqshyl nemese sarǵysh tústi jumyr qurt - isheksorǵy dep atalady
İsheksorǵy
1. Analyǵy
2. Atalyǵy
İsheksorǵynyń qurylysy - aldyńǵy ushynda aýyzy, sońǵy bóliginde anal tesigi bolady. Aýyzynda úsh erin bar. Qurt sol erinderi arqyly ishektiń qabyrǵasyna qadalady. Denesiniń syrty sirqabyqpen qaptalǵan. Kózi joq.
Qorektenýi - Qoregi aýyzynan tútik tárizdi ishekke ótedi. İshek 3 bólikten quralady:aldyńǵy, ortańǵy jáne sońǵy. Qorytylǵan qorekti ishektiń qabyrǵasy soryp, dene qýysyn toltyryp turǵan suıyqtyqqa jetkizedi de, ony deneniń jasýshalary sińiredi. Qorytylmaı qalǵan qorek qaldyǵy deneniń sońǵy bóligindegi anal tesigi arqyly syrtqa shyǵady.
KÓBEIÝİ - dara jynysty jándikter. Uryqtanǵan jumyrtqalar ishekke bólinip shyǵyp, qorytylmaǵan tamaq qaldyǵymen birge syrtqa shyǵady. Ondaı ortaǵa túsken jumyrtqalar dernásilderge aınalady.
İsheksorǵynyń kóbeıýi:
Dernásilder qoldyń kiri jáne jýylmaǵan kókónisterden adamnyń aýyzyna túsedi
Dernásilder qanmen birge ókpege enedi. Ondaıda qaqyryq bólinip, adam jóteledi
Dernásil isheksorǵy qaqyryqpen birge aýyzǵa túsedi. Odan ishekke ótedi. İshekte jumyrtqalardy jaryp, dernásilder ishektiń qabyrǵasyna qadalady. İsheksorǵy bólgen ýly zattardan ishektiń qyzmeti buzylady
Adam jutynǵanda dernásilder ishekke barady da, daıyn azyqpen qorektenip, jetiledi de
3-aıdan soń eresek isheksorǵy jumyrtqalaıdy.
Tirek syzbalamen jumys:
Dápterimen jumys
1-tapsyrma.
Jumyr qurttar tıpine jatatyn qurttardy ata
Baýyrsorǵysh-------------------------------ehınokokk
sút sulama ---------------------------------- úshkirqurt
adam isheksorǵysy------------------------ qyltyńbas
shoshqa jarmasqaǵy --------------------- qylqurt
2-tapsyrma. Sóılemderdi tolyqtyr
1. Jumyr qurt dep -___________________ ataımyz
2. Denesiniń syrtynan ____________________ qaptalǵan.
3. Denesiniń úshinshi qabaty ___________________ qabaty.
4. Denesiniń aldyńǵy jaǵynda _____________________ ornalasady.
5. Denesiniń sońǵy bóliginde __________________________ bolady.
Úıge tapsyrma: Jumyr qurttardy oqyp kelý.
You Might Also Like
