Jumyr qurttarǵa jatatyn jándikterdiń negizgi erekshelikteri.
Sabaqtyń taqyryby: Jumyr qurttarǵa jatatyn jándikterdiń negizgi erekshelikteri.
Sabaqtyń maqsaty: Jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterdiń negizgi erekshelikterine jalpy sıpattama berý.
Bilimdilik: Oqýshylarǵa jalpaq qurttardy esterine túsire otyryp, jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterge túsinik berý.
Damytýshylyq:. Jańa sabaqtaǵy basty máselege nazaryn aýdaryp, jeke tulǵanyń oılaý jáne este saqtaý qabiletin jetildirip, shyǵarmashylyq izdenisin damytý
Tárbıeleý:
Sabaqqa óz erkimen belsene aralasýy, bilimderin kórsete alýǵa yqpal etý, jaýapkershilikke, óz betimen eńbektenýge, ózin - ózi basqarýǵa úıretý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa uǵymdy qalyptastyrý
Sabaqtyń túri: kiriktirilgen sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli.
Pánaralyq baılanys: medısına.
Sabaqtyń kórnekilikteri: ınteraktıvti taqta, qurttar.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
İİİ. Jańa sabaqty meńgertý
İV. Sabaqty qorytyndylaý.
V. Oqýshylardy baǵalaý.
Vİ. Úıge tapsyrma berý.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
• Oqýshylarmen amandasý.
• Synypty túgendeý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
1. 1. Sýretke qarap janýarlardy ata:
2. Tıp nelikten jalpaq qurttar dep atalady, bulardyń negizgi erekshelikteri nede?
3. Jalpaq qurttardyń ishekqýystylardan aıyrmashylyǵy qandaı?
4. Jalpaq qurttar qalaı kóbeıedi, olardyń damý aınalymy qalaı júzege asady?
İİ. Sózjumbaq
1. Jalpaq qurttardyń as qorytý múshesiniń bir bóligi.
2. Erkin júzip qımyldaıtyn, jalpaq qurttarǵa jatatyn kirpiksheli qurt.
3. Zoologıa ǵylymynyń qurttardy zertteıtin salasy.
4. Jańa júıe.
5. Denesiniń úshinshi qabaty
İİİ. Jańa sabaqty meńgertý.
Jumyr qurttardyń denesi 3 qabattan turady
1. Eń syrtqy qabaty - sirqabyq
2. Ortańǵy qabat - gıpoderma
(teri astyndaǵy qabat)
3. Eń astyndaǵy qabat - biryńǵaı salaly bulshyqet
Tynys alý jáne qantaratý júıesi bolmaıdy. Júıke júıesi jalpaq qurttarǵa uqsas. Sezim músheleri óte nashar damyǵan.
Jipshequrt - ósimdik tamyrynda aýrý týdyratyn parazıt jándikter. Sharýashylyqqa zıany kóp.
Mólsheri 1 mm - den aspaıdy. Ol balyq jeıtin tiri aǵzany zaqymdaıdy. Ol adamnyń, mysyqtyń, ıttiń shoshqanyń ishek – qarnyn zaqymdaıdy. Ol ishek qaryn aýrýlaryn týdyrady. Ol balyqtyń ýyldyryǵynda kóp kezdesedi. Eger adam zaqymdanǵan shortandy, balyqty jese ol adam aǵzasyna enip, zaqymdaıdy. Onyń jumyrtqasy tiri aǵzaǵa engen soń eki aıdan keıin uzyn lentaǵa aınalady. Bul parazıttiń ómir súrýi 10 jyl.
Jumyr qurttardyń qylqurtqa uqsas bir túri - sýyrtqy. Onyń analyǵynyń uzyndyǵy - 150 sm, jýandyǵy - 0, 2 mm shamasynda. Bul - adam úshin óte qaýipti parazıt, kóbinese Ońtústik jáne Orta Azıada kezdesedi. Sýyrtqynyń analyǵy ásirese aıaq terisiniń astynda parazıttik jolmen ómir súreli. Qurt ornyqqan aıaqtyń basy alǵashynda qyshyp, qyzarady. Sońynan isinip, irińdi jaraǵa aınalady. Sýyrtqyny deneden sýyryp alý óte qıyn. Ony jaradan shyǵarý úshin jińishke shyrpyǵa nemese ósimdiktiń jińishke butaqshasyna orap, sýyryp alady.
Eresekterden góri jasóspirimder men balalardyń ash isheginde ornyǵatyn, eki ushy da súıirlenip kelgen, dene turqy 20 sm - ge deıin jetetin aqshyl nemese sarǵysh tústi jumyr qurt - isheksorǵy dep atalady
Trıhınella(Trichinella spiralis)
Óte usaq bolyp keledi. Uzyndyǵy 1 - 4 mm. İri gelmınttar adam aǵzasynda tez damıdy.
Ol adamnyń, qasqyrdyń, túlkiniń, ıttiń, mysyqtyń, shoshqanyń, aıýdyń, borsyqtyń ishek qarnyna enip, zaqymdaıdy. Trıhınella bir aıda 2000 tiri lıchınka shyǵarady. Ol ishektiń qabyrǵasy arqyly qanǵa odan bulshyqetke ótedi. Ol adam aǵzasyna shıki, shala pisken jabaıy janýarlar eti arqyly adam aǵzasyna enedi.
Úshkirqurt.(Enterobius vermicularis)
Óte úlken jáne atalyǵy men analyǵy bólek ornalasqan nematod. Atalyǵynyń uzyndyǵy 20 - 40sm, al analyǵynyń uzyndyǵy 15 - 25sm. Úshkirqurttyń ushqy jaǵy úshkirleý jáne aqshylt bolyp keledi. Bas jaǵyn mıkroskoppen qaraǵanda úsh iri erni bolady. Analyǵynyń quıryǵy árdaıym maıysyp turady. Jasýshanyń ishinde bir jasýsha bar, ol qara tústi bolyp keledi.
Jipshequrt - ósimdik tamyrlarynda
Qylqurt – býnaqdenelilerdiń denesinde
Sýyrtqy - teri astynda Parazıtti tirshilik etedi
Trıhınela - bulshyqetterde
İsheksorǵy, úshkirqurt – ishekte
Medbıkeniń keńesi
BALALARDAǴY İSHEK – QURTTARY
İshek - qurt aýrýy parazıtarlyq aýrýǵa jatady. Eń kóp taralǵan – domalaq qurttar barlyq ishek - qurttaǵynyń ishinde kóbinese askarıdalar (uzyndyǵy 20 - 25sm askarıdoz aýrýyn shaqyrady) jáne ostrısalar (3 - 7mm) bular enterıbıozdyń sebebi bolyp tabylady. Aǵzaǵa túsken qurttar sol aǵza esebinen ómir súredi. Ondaǵy aqýyz, mıkroelementter men dárýmender arqyly qorektenedi. Osynyń saldarynan aǵzada zat almasý jumysy buzylyp dárýmender tapshylyǵy bolyp qan azdyqqa alyp keledi. qurttardyń negizgi qaýiptiligi olar alergıa shaqyryp, ımýnıtetti tómendetedi.
İshek - qurt aýrýlary ásirese ósip kele jatqan bala aǵzasynda psıhıkalyq jáne fızıkalyq buzylýǵa ákeledi. Boıdyń ósýi tómendeıdi, jynystyń jetilýin tejeıdi, este saqtaý qabiletin tómendetedi. İshek - qurttary ishekte mekendep, dárýmenderdi sińirý qyzmetin buzady. Dısbakterıoz kelesi belgilermen kórinis beredi: ishtiń aýrýy, kebýi. Sol sebepti balada mazasyzdyq, uıqysyzdyq oqý qabileti tómendegeni baıqalsa, mindetti túrde dárigerge qaralyp, nájisti qurt jumyrtqalaryna tekserilip, emdik dárigerdiń baqylaýymen júrgizilýi kerek.
Aýrýdyń aldyn - alý úshin qoldy sabynmen tazalap jýý, qaınatylmaǵan sý ishpeý, jemis – jıdekterdi muqıat jýý, ystyq sýmen shaıý kerek.
İshek - qurt aýrýy ásirese balalarda mektepke deıingi mekemelerde bastaýysh synyp balalarynda jıi kezdesedi. Balalar arasynda ishek - qurt jumyrtqalaryn teksergende kóbinese teris nátıje beredi. Qurt jumyrtqalary nájiste kóbine kórine bermeıdi. Kóbinese topyraqta ishek qurt jumyrtqalary uzaq ýaqyt ómir súredi. Sol sebepti jylyna eki ret aldyn – alý maqsatymen em júrgizip turý qajet.
Qortyndy: İshek – qurt aýrýlaryn anyqtaýda klınıka laboratorıalyq jáne emdik ádisterdiń damýy arqasynda sońǵy jyldary ishek - qurt aýrýlarynyń tómendegeni baıqaldy. 2009 j - 3, 2010 j - 1, 2011 j - 0.
İshek qurttarynan qalaı qutylýǵa bolady?
Shymkenttegi «Saýyqtyrý ortalyǵynda» isteıtin sýdjog - terapevt Gúláıim Asqarova ishek qurttaryn japondyq «Zıngda» apparatymen 2 - 3 kúnde túsirýge bolatynyn aıtady. Bul apparatta arnaıy magnıttik qondyrǵy bolady eken. Sol qondyrǵyny shalqasynan jatqyzylǵan adamnyń asqazan, baýyr, kókbaýyr, ishek tustaryna aparyp, áýeli ońǵa qaraı, sodan keıin solǵa qaraı 4 mınýttan aınaldyrǵanda magnıttiń aınalý áserinen ishekqurttar bólshektenip, nájispen birge túsip qalatyn kórinedi. «Onyń qorqynyshty túgi de joq, – deıdi Gúláıim Ermatqyzy.
Ol deneni, tándi aýyrtpaıdy, qaıta massaj sıaqty áser etedi. Bar - joǵy 8 mınýtta magnıttiń aınalýy arqyly qurttar jansyzdanyp, ózdiginen, tabıǵı túrde túsedi. Bul prosestiń densaýlyqqa eshqandaı da zıany joq. Qaıta adam aǵzany ishten kemirgen san túrli dertten ońaı arylady. «Zıngda» arqyly eresekter ǵana emes, jas balalar da ishek qurttarynan aryla alady.
Jaqynda «Zıngda» apparaty arqyly ehınokokkozben aýyryp, operasıaǵa daıyndalyp jatqan jasóspirimniń qurtyn túsirdik. Baýyryndaǵy jylan sekildi uzynsha qurttan qutylǵan bala bizde eki apta em qabyldady. Óıtkeni qurttardan tolyq arylýdyń emdik kýrsy 14 kún. Qazir ol jigit tıisti dárilerin qabyldap, demalyp jatyr. Ehınokokkozdan operasıasyz qutylǵanyna qýanyshty».
Atalmysh saýyqtyrý ortalyǵynyń mamandary kelýshilerin Reseıden ákelinetin «Sibir densaýlyǵy» korporasıasynyń dárileri arqyly da emdeıdi eken. Bul dárilerdiń elimizge ákeline bastaǵanyna úsh aıdyń ǵana júzi bolypty. İshek qurtyn túsirgisi kelgen adam aǵzasyn daıyndaý úshin aldymen osy shóp dárilerdi ishýi kerek eken.
Bul qandaı dáriler?
«Lımfosan - P» degen dárini on eki eli ishek, asqazan joldarynda qurttary bar adamdar ishedi. Al «Lımfosan - G» degendi baýyr joldaryndaǵy qurty barlar, «Lımfosan - E» ash ishek, toq ishek, tik ishekte qurty barlarǵa beriledi. Olardyń búırektegi, óttegi tasty túsirýge de paıdasy bar. Al baǵasy anaý aıtqandaı qymbat emes, ony kez - kelgen qarapaıym turǵynnyń qaltasy kóteredi», – deıdi G. Asqarova.
Sóz sońynda atalmysh «Saýyqtyrý ortalyǵy» jaıly da aıta keteıik. Asqarov kóshesinde ornalasqan bul ortalyqta kelýshilerge dárigerler tegin keńes beredi. Al «Zıngda» apparatynyń ár seansy 500 teńge.
Parazıt qurttardan balalar zardap shekpeý úshin biz ol úshin tómendegi sharalardy qoldanýymyz kerek: árdaıym mektep oqýshylarynyń daıarlyq tobynan bastap, besinshi synyp aralyǵyndaǵy balalarǵa parazıt qurttar jaıynda leksıa oqyp otyrý;
• aı saıyn balalardy medısınalyq tekseristen ótkizý;
• shala pisken et pen balyq etin jemeýge tyrysý;
• qaınatylmaǵan sýdy ishpeý;
• árdaıym as aldynda qoldy ıis sabynmen jýý;
• jatar aldynda tósek oryndy útikpen útikteý;
Mine osy usynǵan sharalardy qoldanyp otyrsa onda biz parazıt qurttarǵa qarsy tura alamyz dep úmittenemin.
Ǵylymı zertteýlerdiń nátıjesi boıynsha balalarda jıi kezdesetin ishek - qurt aýrýlary
Jyldar----- isheksorǵy------ Úshkirqurt------ Sıyr sepeni ------------ehınokokk --------opıstorh
İV. Sabaqty qorytyndylaý.
Oılanyp suraqtarǵa jaýap ber
• Shıki, shala pisken jabaıy janýarlardyń etin jegen adam qandaı parazıt qurtty juqtyryp alýy múmkin?
• Mysaly, baqsha ıeleri otyrǵyzǵan kókónisterin jaqyn mańdaǵy shalshyqty sýdan sýarady delik. Eger sol baqshadan alynǵan kókónisterdi jaqsylap jýmaı jesek, qandaı parazıt juqtyryp alýymyz múmkin?
Toptastyrý
• Sonda parazıt qurttardan kóbine jas balalar zardap shegetini kórsetilip tur. Árıne bul bizge qýanyshty jaıt emes, sebebi balalar Qazaqstannyń bolashaǵy emes pe!
• Qazirgi kezde Qazaqstan memleketi kóptegen dárejege jetýde. Biz 20 jyl ishinde táýelsizdigimizdi alyp, ózimizdiń konstıtýsıamyzdy qabyldap, BUU – na kirip, al endi 50 memleket qataryna kirýge umtylýdamyz. Osy 50 memleket qataryna kirý úshin bizge densaýlyǵy myqty, bilimdi azamat kerek. Sondyqtanda biz jeke bas gıgıenasyn ustap, densaýlyǵymyzǵa kóńil bólýimiz kerek. Qazaq« Densaýlyq zor baılyq» degendeı
• Saý dene, azat aqyl, adal kóńil -
Úsheýimen baqytty bolady ómir - dep
men búgingi sabaǵymdy aıaqtaǵym keledi.
Vİ. Úıge tapsyrma berý.
Jumyr qurttar tıpin qaıtalap oqý
Jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterdiń paıda - zıany týraly áńgimeleńder
Sabaqtyń maqsaty: Jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterdiń negizgi erekshelikterine jalpy sıpattama berý.
Bilimdilik: Oqýshylarǵa jalpaq qurttardy esterine túsire otyryp, jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterge túsinik berý.
Damytýshylyq:. Jańa sabaqtaǵy basty máselege nazaryn aýdaryp, jeke tulǵanyń oılaý jáne este saqtaý qabiletin jetildirip, shyǵarmashylyq izdenisin damytý
Tárbıeleý:
Sabaqqa óz erkimen belsene aralasýy, bilimderin kórsete alýǵa yqpal etý, jaýapkershilikke, óz betimen eńbektenýge, ózin - ózi basqarýǵa úıretý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa uǵymdy qalyptastyrý
Sabaqtyń túri: kiriktirilgen sabaq
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli.
Pánaralyq baılanys: medısına.
Sabaqtyń kórnekilikteri: ınteraktıvti taqta, qurttar.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
İİİ. Jańa sabaqty meńgertý
İV. Sabaqty qorytyndylaý.
V. Oqýshylardy baǵalaý.
Vİ. Úıge tapsyrma berý.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
• Oqýshylarmen amandasý.
• Synypty túgendeý.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
1. 1. Sýretke qarap janýarlardy ata:
2. Tıp nelikten jalpaq qurttar dep atalady, bulardyń negizgi erekshelikteri nede?
3. Jalpaq qurttardyń ishekqýystylardan aıyrmashylyǵy qandaı?
4. Jalpaq qurttar qalaı kóbeıedi, olardyń damý aınalymy qalaı júzege asady?
İİ. Sózjumbaq
1. Jalpaq qurttardyń as qorytý múshesiniń bir bóligi.
2. Erkin júzip qımyldaıtyn, jalpaq qurttarǵa jatatyn kirpiksheli qurt.
3. Zoologıa ǵylymynyń qurttardy zertteıtin salasy.
4. Jańa júıe.
5. Denesiniń úshinshi qabaty
İİİ. Jańa sabaqty meńgertý.
Jumyr qurttardyń denesi 3 qabattan turady
1. Eń syrtqy qabaty - sirqabyq
2. Ortańǵy qabat - gıpoderma
(teri astyndaǵy qabat)
3. Eń astyndaǵy qabat - biryńǵaı salaly bulshyqet
Tynys alý jáne qantaratý júıesi bolmaıdy. Júıke júıesi jalpaq qurttarǵa uqsas. Sezim músheleri óte nashar damyǵan.
Jipshequrt - ósimdik tamyrynda aýrý týdyratyn parazıt jándikter. Sharýashylyqqa zıany kóp.
Mólsheri 1 mm - den aspaıdy. Ol balyq jeıtin tiri aǵzany zaqymdaıdy. Ol adamnyń, mysyqtyń, ıttiń shoshqanyń ishek – qarnyn zaqymdaıdy. Ol ishek qaryn aýrýlaryn týdyrady. Ol balyqtyń ýyldyryǵynda kóp kezdesedi. Eger adam zaqymdanǵan shortandy, balyqty jese ol adam aǵzasyna enip, zaqymdaıdy. Onyń jumyrtqasy tiri aǵzaǵa engen soń eki aıdan keıin uzyn lentaǵa aınalady. Bul parazıttiń ómir súrýi 10 jyl.
Jumyr qurttardyń qylqurtqa uqsas bir túri - sýyrtqy. Onyń analyǵynyń uzyndyǵy - 150 sm, jýandyǵy - 0, 2 mm shamasynda. Bul - adam úshin óte qaýipti parazıt, kóbinese Ońtústik jáne Orta Azıada kezdesedi. Sýyrtqynyń analyǵy ásirese aıaq terisiniń astynda parazıttik jolmen ómir súreli. Qurt ornyqqan aıaqtyń basy alǵashynda qyshyp, qyzarady. Sońynan isinip, irińdi jaraǵa aınalady. Sýyrtqyny deneden sýyryp alý óte qıyn. Ony jaradan shyǵarý úshin jińishke shyrpyǵa nemese ósimdiktiń jińishke butaqshasyna orap, sýyryp alady.
Eresekterden góri jasóspirimder men balalardyń ash isheginde ornyǵatyn, eki ushy da súıirlenip kelgen, dene turqy 20 sm - ge deıin jetetin aqshyl nemese sarǵysh tústi jumyr qurt - isheksorǵy dep atalady
Trıhınella(Trichinella spiralis)
Óte usaq bolyp keledi. Uzyndyǵy 1 - 4 mm. İri gelmınttar adam aǵzasynda tez damıdy.
Ol adamnyń, qasqyrdyń, túlkiniń, ıttiń, mysyqtyń, shoshqanyń, aıýdyń, borsyqtyń ishek qarnyna enip, zaqymdaıdy. Trıhınella bir aıda 2000 tiri lıchınka shyǵarady. Ol ishektiń qabyrǵasy arqyly qanǵa odan bulshyqetke ótedi. Ol adam aǵzasyna shıki, shala pisken jabaıy janýarlar eti arqyly adam aǵzasyna enedi.
Úshkirqurt.(Enterobius vermicularis)
Óte úlken jáne atalyǵy men analyǵy bólek ornalasqan nematod. Atalyǵynyń uzyndyǵy 20 - 40sm, al analyǵynyń uzyndyǵy 15 - 25sm. Úshkirqurttyń ushqy jaǵy úshkirleý jáne aqshylt bolyp keledi. Bas jaǵyn mıkroskoppen qaraǵanda úsh iri erni bolady. Analyǵynyń quıryǵy árdaıym maıysyp turady. Jasýshanyń ishinde bir jasýsha bar, ol qara tústi bolyp keledi.
Jipshequrt - ósimdik tamyrlarynda
Qylqurt – býnaqdenelilerdiń denesinde
Sýyrtqy - teri astynda Parazıtti tirshilik etedi
Trıhınela - bulshyqetterde
İsheksorǵy, úshkirqurt – ishekte
Medbıkeniń keńesi
BALALARDAǴY İSHEK – QURTTARY
İshek - qurt aýrýy parazıtarlyq aýrýǵa jatady. Eń kóp taralǵan – domalaq qurttar barlyq ishek - qurttaǵynyń ishinde kóbinese askarıdalar (uzyndyǵy 20 - 25sm askarıdoz aýrýyn shaqyrady) jáne ostrısalar (3 - 7mm) bular enterıbıozdyń sebebi bolyp tabylady. Aǵzaǵa túsken qurttar sol aǵza esebinen ómir súredi. Ondaǵy aqýyz, mıkroelementter men dárýmender arqyly qorektenedi. Osynyń saldarynan aǵzada zat almasý jumysy buzylyp dárýmender tapshylyǵy bolyp qan azdyqqa alyp keledi. qurttardyń negizgi qaýiptiligi olar alergıa shaqyryp, ımýnıtetti tómendetedi.
İshek - qurt aýrýlary ásirese ósip kele jatqan bala aǵzasynda psıhıkalyq jáne fızıkalyq buzylýǵa ákeledi. Boıdyń ósýi tómendeıdi, jynystyń jetilýin tejeıdi, este saqtaý qabiletin tómendetedi. İshek - qurttary ishekte mekendep, dárýmenderdi sińirý qyzmetin buzady. Dısbakterıoz kelesi belgilermen kórinis beredi: ishtiń aýrýy, kebýi. Sol sebepti balada mazasyzdyq, uıqysyzdyq oqý qabileti tómendegeni baıqalsa, mindetti túrde dárigerge qaralyp, nájisti qurt jumyrtqalaryna tekserilip, emdik dárigerdiń baqylaýymen júrgizilýi kerek.
Aýrýdyń aldyn - alý úshin qoldy sabynmen tazalap jýý, qaınatylmaǵan sý ishpeý, jemis – jıdekterdi muqıat jýý, ystyq sýmen shaıý kerek.
İshek - qurt aýrýy ásirese balalarda mektepke deıingi mekemelerde bastaýysh synyp balalarynda jıi kezdesedi. Balalar arasynda ishek - qurt jumyrtqalaryn teksergende kóbinese teris nátıje beredi. Qurt jumyrtqalary nájiste kóbine kórine bermeıdi. Kóbinese topyraqta ishek qurt jumyrtqalary uzaq ýaqyt ómir súredi. Sol sebepti jylyna eki ret aldyn – alý maqsatymen em júrgizip turý qajet.
Qortyndy: İshek – qurt aýrýlaryn anyqtaýda klınıka laboratorıalyq jáne emdik ádisterdiń damýy arqasynda sońǵy jyldary ishek - qurt aýrýlarynyń tómendegeni baıqaldy. 2009 j - 3, 2010 j - 1, 2011 j - 0.
İshek qurttarynan qalaı qutylýǵa bolady?
Shymkenttegi «Saýyqtyrý ortalyǵynda» isteıtin sýdjog - terapevt Gúláıim Asqarova ishek qurttaryn japondyq «Zıngda» apparatymen 2 - 3 kúnde túsirýge bolatynyn aıtady. Bul apparatta arnaıy magnıttik qondyrǵy bolady eken. Sol qondyrǵyny shalqasynan jatqyzylǵan adamnyń asqazan, baýyr, kókbaýyr, ishek tustaryna aparyp, áýeli ońǵa qaraı, sodan keıin solǵa qaraı 4 mınýttan aınaldyrǵanda magnıttiń aınalý áserinen ishekqurttar bólshektenip, nájispen birge túsip qalatyn kórinedi. «Onyń qorqynyshty túgi de joq, – deıdi Gúláıim Ermatqyzy.
Ol deneni, tándi aýyrtpaıdy, qaıta massaj sıaqty áser etedi. Bar - joǵy 8 mınýtta magnıttiń aınalýy arqyly qurttar jansyzdanyp, ózdiginen, tabıǵı túrde túsedi. Bul prosestiń densaýlyqqa eshqandaı da zıany joq. Qaıta adam aǵzany ishten kemirgen san túrli dertten ońaı arylady. «Zıngda» arqyly eresekter ǵana emes, jas balalar da ishek qurttarynan aryla alady.
Jaqynda «Zıngda» apparaty arqyly ehınokokkozben aýyryp, operasıaǵa daıyndalyp jatqan jasóspirimniń qurtyn túsirdik. Baýyryndaǵy jylan sekildi uzynsha qurttan qutylǵan bala bizde eki apta em qabyldady. Óıtkeni qurttardan tolyq arylýdyń emdik kýrsy 14 kún. Qazir ol jigit tıisti dárilerin qabyldap, demalyp jatyr. Ehınokokkozdan operasıasyz qutylǵanyna qýanyshty».
Atalmysh saýyqtyrý ortalyǵynyń mamandary kelýshilerin Reseıden ákelinetin «Sibir densaýlyǵy» korporasıasynyń dárileri arqyly da emdeıdi eken. Bul dárilerdiń elimizge ákeline bastaǵanyna úsh aıdyń ǵana júzi bolypty. İshek qurtyn túsirgisi kelgen adam aǵzasyn daıyndaý úshin aldymen osy shóp dárilerdi ishýi kerek eken.
Bul qandaı dáriler?
«Lımfosan - P» degen dárini on eki eli ishek, asqazan joldarynda qurttary bar adamdar ishedi. Al «Lımfosan - G» degendi baýyr joldaryndaǵy qurty barlar, «Lımfosan - E» ash ishek, toq ishek, tik ishekte qurty barlarǵa beriledi. Olardyń búırektegi, óttegi tasty túsirýge de paıdasy bar. Al baǵasy anaý aıtqandaı qymbat emes, ony kez - kelgen qarapaıym turǵynnyń qaltasy kóteredi», – deıdi G. Asqarova.
Sóz sońynda atalmysh «Saýyqtyrý ortalyǵy» jaıly da aıta keteıik. Asqarov kóshesinde ornalasqan bul ortalyqta kelýshilerge dárigerler tegin keńes beredi. Al «Zıngda» apparatynyń ár seansy 500 teńge.
Parazıt qurttardan balalar zardap shekpeý úshin biz ol úshin tómendegi sharalardy qoldanýymyz kerek: árdaıym mektep oqýshylarynyń daıarlyq tobynan bastap, besinshi synyp aralyǵyndaǵy balalarǵa parazıt qurttar jaıynda leksıa oqyp otyrý;
• aı saıyn balalardy medısınalyq tekseristen ótkizý;
• shala pisken et pen balyq etin jemeýge tyrysý;
• qaınatylmaǵan sýdy ishpeý;
• árdaıym as aldynda qoldy ıis sabynmen jýý;
• jatar aldynda tósek oryndy útikpen útikteý;
Mine osy usynǵan sharalardy qoldanyp otyrsa onda biz parazıt qurttarǵa qarsy tura alamyz dep úmittenemin.
Ǵylymı zertteýlerdiń nátıjesi boıynsha balalarda jıi kezdesetin ishek - qurt aýrýlary
Jyldar----- isheksorǵy------ Úshkirqurt------ Sıyr sepeni ------------ehınokokk --------opıstorh
İV. Sabaqty qorytyndylaý.
Oılanyp suraqtarǵa jaýap ber
• Shıki, shala pisken jabaıy janýarlardyń etin jegen adam qandaı parazıt qurtty juqtyryp alýy múmkin?
• Mysaly, baqsha ıeleri otyrǵyzǵan kókónisterin jaqyn mańdaǵy shalshyqty sýdan sýarady delik. Eger sol baqshadan alynǵan kókónisterdi jaqsylap jýmaı jesek, qandaı parazıt juqtyryp alýymyz múmkin?
Toptastyrý
• Sonda parazıt qurttardan kóbine jas balalar zardap shegetini kórsetilip tur. Árıne bul bizge qýanyshty jaıt emes, sebebi balalar Qazaqstannyń bolashaǵy emes pe!
• Qazirgi kezde Qazaqstan memleketi kóptegen dárejege jetýde. Biz 20 jyl ishinde táýelsizdigimizdi alyp, ózimizdiń konstıtýsıamyzdy qabyldap, BUU – na kirip, al endi 50 memleket qataryna kirýge umtylýdamyz. Osy 50 memleket qataryna kirý úshin bizge densaýlyǵy myqty, bilimdi azamat kerek. Sondyqtanda biz jeke bas gıgıenasyn ustap, densaýlyǵymyzǵa kóńil bólýimiz kerek. Qazaq« Densaýlyq zor baılyq» degendeı
• Saý dene, azat aqyl, adal kóńil -
Úsheýimen baqytty bolady ómir - dep
men búgingi sabaǵymdy aıaqtaǵym keledi.
Vİ. Úıge tapsyrma berý.
Jumyr qurttar tıpin qaıtalap oqý
Jumyr qurttar tıpine jatatyn jándikterdiń paıda - zıany týraly áńgimeleńder
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
