Júrektiń qurylysy
Bıologıa páni muǵalimi A. Ermýkanova
TAQYRYP: Júrektiń qurylysy. Júreksheler men qarynshalardyń róli. Júrek qaqpashalary. Júrek jumysynyń kezeńderi. Qan tamyrlary: arterıalar, kapıllárlar, venalar. Venalyq qaqpashalar.
MAQSATY: Adam aǵzasynyń ishki ortasyna syrttaı saıahat júrgize otyryp, qan aınalymnyń negizgi múshesi júrekti tanystyrý. Júrektiń qurylysyn túsindire otyryp, onyń qurylysyndaǵy erekshelikteriniń mánin ashý, oqýshynyń logıkalyq oılaýyn damytý.
KÚTİLETİN NÁTIJE: Adam aǵzasynyń ishki ortasyna syrttaı saıahat júrgize otyryp, qan aınalym múshelerimen tanysady.
Júrektiń qurylysyn túsindire otyryp, onyń qurylysyndaǵy erekshelikteriniń mánin ashý arqyly, oqýshy logıkalyq oılanady.
Topta óz mindetin jaýapkershilikpen atqarýdy sezinedi. Óz betimen bilim alýǵa daǵdylanady.
PAIDALANYLATYN ÁDİS – TÁSİLDER: Suraq – jaýap, toptastyrý, bilgir bolsań sheship kór, kilt sózder.
TÚIİNDİ IDEIA: Soǵady kúni – túni almaı tynym,
Qulaıdy ol toqtasa taýdaı tiliń.
Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy 2 topqa sýret qıyndylaryn qurastyrý arqyly bólemin.
Top músheleri óz qyzmetterin bólisedi (top basshysy, ýaqyt belgileýshi, hatshy)
Sabaqtyń urany hormen: «Bar izgilik tek bilimnen alynar,
Bilimmenen aspanǵa jol salynar».
Qyzyǵýshylyq
ty oıatý
1. 6 uıashyqty 2 top kezek tańdap upaı sandaryn ıelenedi.
Hımıa. Qannyń quramynda qandaı elementter bar?
Algebra İ jáne İİ topqa jatatyn qan tobyndaǵy adamdar qansha paıyz quraıdy? 40 %
Botanıka. Júrek qan tamyrlary júıesine paıdaly ósimdik (júrek japyraqty eregesh)
Tarıh. Óziniń zertteýleriniń nátıjesinde adamda 4 qan toby bolatynyn anyqtaǵan ǵalym? (1930j K. Landshteıner)
Geografıa. JITS qozdyrǵyshy eń aldymen qaı elderde tabyldy? (Aldymen Fransıada, keıin AQSH – ta bólinip alynǵan jáne sıpattalǵan)
6. Fızıka. Sý jasýsha membranasy arqyly qanǵa qalaı ótedi? (Erıtrosıt syrtynan jartylaı ótkizgish ıilgish membranamen qaptalǵan. Membrana arqyly gazdar, sý, anıondar, sýtek ıondary, glúkoza ońaı ótedi.
2. Termınderge anyqtama bereıik. Gomeostaz, donor, resıpıent, gemoglobın, fagosıtter, agglútınasıa.
Jańa sabaqqa kirispe
Jandy motor synbaıdy,
Kúni – túni tynbaıdy.
Keıde onyń júrisin,
Dárigerler tyńdaıdy (Júrek)
2. Taram – taram bir ǵalam,
Aıqysh – uıqysh shyrǵalań.
Tolǵan aǵys toqtasa,
Joǵalady birge adam. (Qantamyrlar)
Júrek týraly ne bilemiz? Omyrtqaly janýarlar taqyryby boıynsha ótkendi eske túsirý.
Oqýshylar ǵalamtor betinen qajetti aqparatty jınap, synypqa tanystyrady
Jańa týǵan balanyń júregi dene salmaǵynyń 0, 8 %, eresekterde 0, 4 % quraıdy.
Jasqa baılanysty júrektiń soǵýy
1 – shi kúni – 140/mın
2 - 3 kún – 110/ mın
1 - 4 juma 140 / mın
2 – 3 aı – 127 / mın
10 aı – 125 / mın
1 jas – 120 / mın
2 jas – 115 / mın
4 jas – 105 / mın
5 jas – 100 / mın
7 jas – 85 / mın
10 jas – 78 / mın
Eresek – 72 / mın
Jasóspirimdik júrek túrleri.
Mıtraldy pishindi - júrektiń sol jaq sheginiń tegisteý kórinýi.
Kishi nemese tamshyly júrek – keýde qýysynyń ortasynda ornalasýy, tamyrlarda ilinip týrǵan tárizdi. Sıstolalyq kólem az, júrek soǵysy jıi, qan qysymy tómen, fýnksıalyq sıstolalyq shý tán.
Gıpertrofıalyq júrek – sol jaq qarynsha keńigen, mınýttyq kólem artady, júrek soǵý jıiligi tómen, qan qysymy artady.
Qorytyndylaý
Júırik bolsań sheship kór
Qalypty jaǵdaıda júrek 1 mınýt ishinde orta eseppen 5 l qandy tamyrlarǵa aıdasa, 1 saǵatta jáne 1 táýlikte qansha mólsherde qan aıdaıdy? (7200 l)
1 mınýt ishinde denedegi qan júrek arqyly eki ret ótedi. Sonda táýligine qansha ret ótedi? (2880 ret)
Úıge tapsyrma: Júrektiń qurylysy. Júreksheler men qarynshalardyń róli. Júrek qaqpaqshalary. Júrek jumysynyń kezeńderi. Qan tamyrlary: arterıalar, kapıllárlar, venalar. Venalyq qaqpaqshalar.
№11 zerthanalyq jumys.
Saýsaqty qatty qysyp baılaýdyń sebebinen venalyq qaqpaqshalar jabylyp, qoldy tómen túsirgende saýsaqtyń venalyq qan tamyrlarynda qan aınalym toqtaıdy.
Tolyq nusqasyn júkteý
Slaıdyn júkteý
TAQYRYP: Júrektiń qurylysy. Júreksheler men qarynshalardyń róli. Júrek qaqpashalary. Júrek jumysynyń kezeńderi. Qan tamyrlary: arterıalar, kapıllárlar, venalar. Venalyq qaqpashalar.
MAQSATY: Adam aǵzasynyń ishki ortasyna syrttaı saıahat júrgize otyryp, qan aınalymnyń negizgi múshesi júrekti tanystyrý. Júrektiń qurylysyn túsindire otyryp, onyń qurylysyndaǵy erekshelikteriniń mánin ashý, oqýshynyń logıkalyq oılaýyn damytý.
KÚTİLETİN NÁTIJE: Adam aǵzasynyń ishki ortasyna syrttaı saıahat júrgize otyryp, qan aınalym múshelerimen tanysady.
Júrektiń qurylysyn túsindire otyryp, onyń qurylysyndaǵy erekshelikteriniń mánin ashý arqyly, oqýshy logıkalyq oılanady.
Topta óz mindetin jaýapkershilikpen atqarýdy sezinedi. Óz betimen bilim alýǵa daǵdylanady.
PAIDALANYLATYN ÁDİS – TÁSİLDER: Suraq – jaýap, toptastyrý, bilgir bolsań sheship kór, kilt sózder.
TÚIİNDİ IDEIA: Soǵady kúni – túni almaı tynym,
Qulaıdy ol toqtasa taýdaı tiliń.
Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy 2 topqa sýret qıyndylaryn qurastyrý arqyly bólemin.
Top músheleri óz qyzmetterin bólisedi (top basshysy, ýaqyt belgileýshi, hatshy)
Sabaqtyń urany hormen: «Bar izgilik tek bilimnen alynar,
Bilimmenen aspanǵa jol salynar».
Qyzyǵýshylyq
ty oıatý
1. 6 uıashyqty 2 top kezek tańdap upaı sandaryn ıelenedi.
Hımıa. Qannyń quramynda qandaı elementter bar?
Algebra İ jáne İİ topqa jatatyn qan tobyndaǵy adamdar qansha paıyz quraıdy? 40 %
Botanıka. Júrek qan tamyrlary júıesine paıdaly ósimdik (júrek japyraqty eregesh)
Tarıh. Óziniń zertteýleriniń nátıjesinde adamda 4 qan toby bolatynyn anyqtaǵan ǵalym? (1930j K. Landshteıner)
Geografıa. JITS qozdyrǵyshy eń aldymen qaı elderde tabyldy? (Aldymen Fransıada, keıin AQSH – ta bólinip alynǵan jáne sıpattalǵan)
6. Fızıka. Sý jasýsha membranasy arqyly qanǵa qalaı ótedi? (Erıtrosıt syrtynan jartylaı ótkizgish ıilgish membranamen qaptalǵan. Membrana arqyly gazdar, sý, anıondar, sýtek ıondary, glúkoza ońaı ótedi.
2. Termınderge anyqtama bereıik. Gomeostaz, donor, resıpıent, gemoglobın, fagosıtter, agglútınasıa.
Jańa sabaqqa kirispe
Jandy motor synbaıdy,
Kúni – túni tynbaıdy.
Keıde onyń júrisin,
Dárigerler tyńdaıdy (Júrek)
2. Taram – taram bir ǵalam,
Aıqysh – uıqysh shyrǵalań.
Tolǵan aǵys toqtasa,
Joǵalady birge adam. (Qantamyrlar)
Júrek týraly ne bilemiz? Omyrtqaly janýarlar taqyryby boıynsha ótkendi eske túsirý.
Oqýshylar ǵalamtor betinen qajetti aqparatty jınap, synypqa tanystyrady
Jańa týǵan balanyń júregi dene salmaǵynyń 0, 8 %, eresekterde 0, 4 % quraıdy.
Jasqa baılanysty júrektiń soǵýy
1 – shi kúni – 140/mın
2 - 3 kún – 110/ mın
1 - 4 juma 140 / mın
2 – 3 aı – 127 / mın
10 aı – 125 / mın
1 jas – 120 / mın
2 jas – 115 / mın
4 jas – 105 / mın
5 jas – 100 / mın
7 jas – 85 / mın
10 jas – 78 / mın
Eresek – 72 / mın
Jasóspirimdik júrek túrleri.
Mıtraldy pishindi - júrektiń sol jaq sheginiń tegisteý kórinýi.
Kishi nemese tamshyly júrek – keýde qýysynyń ortasynda ornalasýy, tamyrlarda ilinip týrǵan tárizdi. Sıstolalyq kólem az, júrek soǵysy jıi, qan qysymy tómen, fýnksıalyq sıstolalyq shý tán.
Gıpertrofıalyq júrek – sol jaq qarynsha keńigen, mınýttyq kólem artady, júrek soǵý jıiligi tómen, qan qysymy artady.
Qorytyndylaý
Júırik bolsań sheship kór
Qalypty jaǵdaıda júrek 1 mınýt ishinde orta eseppen 5 l qandy tamyrlarǵa aıdasa, 1 saǵatta jáne 1 táýlikte qansha mólsherde qan aıdaıdy? (7200 l)
1 mınýt ishinde denedegi qan júrek arqyly eki ret ótedi. Sonda táýligine qansha ret ótedi? (2880 ret)
Úıge tapsyrma: Júrektiń qurylysy. Júreksheler men qarynshalardyń róli. Júrek qaqpaqshalary. Júrek jumysynyń kezeńderi. Qan tamyrlary: arterıalar, kapıllárlar, venalar. Venalyq qaqpaqshalar.
№11 zerthanalyq jumys.
Saýsaqty qatty qysyp baılaýdyń sebebinen venalyq qaqpaqshalar jabylyp, qoldy tómen túsirgende saýsaqtyń venalyq qan tamyrlarynda qan aınalym toqtaıdy.
Tolyq nusqasyn júkteý
Slaıdyn júkteý
You Might Also Like
