«Kebenek kıgen arýlar» atty tarıhı keshtiń senarıi
«Kebenek kıgen arýlar» atty tarıhı keshtiń senarıi
Maqsaty: Qazaq halqynyń basyna túsken zulmat zamanda áıel - analardyń kórgen azaby týraly syr shertý. Anany qurmetteýge, adamgershilikke, batyrlyqqa tárbıeleý.
1 Júrgizýshi:
Qaısar qazaq qashanda tózer muńǵa,
Kózin kúnniń eki ese sezer qumda.
Sózi ornynda qalǵannyń
Qaı kezde de
Qalatyny belgili óz ornynda.
2 júrgizýshi:
1930 jyldary «Revolúsıa qurbandyqsyz bolmaıdy» degen qaǵıdany betke ustaǵan saıasatkerler isi qazaq dalasyn qaıǵy - muńǵa bóktirdi. «Halyq jaýy» degenge lajsyz senýge týra keletin dúrbeleń kezeń týdy. Halyq asyldaryna qıanat bastaldy.
1 júrgizýshi:
Ana - qudiret. Ana - mahabbat. Dúnıege urpaq ákeletin, adamǵa jaryq dúnıe syılaıtyn anadan asqan qudiret bar ma? Ǵasyrlar bederindegi zamana kóshiniń aýyry men jeńili árqashanda analarǵa soqpaı ótpegen. /slaıd/
Oqýshy: Qazaq zıalylarynyń súıgen jarlaryna, bala-shaǵasyna, týystaryna zobalań túse bastady. «Halyq jaýynyń» otbasy, týystary jappaı ustalyp, baspanadan aıyrylyp, alapat dúnıe bastaldy. Jazyqsyz sottalyp bas bostandyǵynan aıyryldy. Olar ALJIR - ge toǵytyldy. Iaǵnı «Otanyna opasyzdyq jasaǵandardyń áıelderiniń Aqmoladaǵy lageri». ALJIR - Qaraǵandy lageriniń (Karlag) 26 bólimshesi retinde qazirgi Astana qalasynyń ońtústik - batysynda, Tóńkeris eldi mekeninde KSRO İshki İster Halyq komısarıatynyń 1937 j. 15 tamyzdaǵy 00486 buıryǵy negizinde qurylǵan.
Oqýshy: Aqmola lageri 3 myń gektar jerdi alyp jatty. Onyń Qaraǵandy, Aqmola óńirinde birneshe bólimsheleri boldy. Qoldaryna qaryndash pen qaǵazdan basqa nárse ustamaǵan Aqmola tutqyndary jer qazyp, egin ekti, mal baqty, qamys jınap, traktor júrgizdi, qurylys jumystarymen aınalysty. Alǵashqy jyly álsiz áıelder jan tapsyrdy. 1938 - 1939 jyldary áıelder kóbirek ólgen.
Oqýshy: Aqmola, Qaraǵandy arasynda
Qoı baǵam Batyq, Jaryq arasynda.
Saqtaımyn oń kózimdeı baqqan qoıdy
Eshbir oı qoıdan basqa bolmaı qoıdy.
Alysta jylaı - jylaı bala qaldy,
Júrgen jer Aqmola men Qaraǵandy.
Qaıran el seni kórer kún bar ma eken,
Muńymdy alys - jaqyn tyńdar ma eken?!
Júrgizýshi:
Uly Otan soǵysy jyldarynda ALJIR - de 8 myńnan astam tutqyn áıel ustaldy. ALJIR jer betindegi tozaq edi. ALJIR tutqyndarynyń bar aıyptary -«Halyq jaýy» atanǵan kúıeýleri men týystarynan bas tartpaǵandyǵy edi.
Oqýshy: /S. Seıfýllınniń áıeli Gúlbahram/
Meni izdep kelgen eki mılısıoner «Bes kún ishinde ketesiń. Aqmola qalasynyń janynda kolonıa bar, soǵan barasyń. Mine jol qaǵazyń. Qashyp ketseń sottalasyń» degen soń amalsyz jolǵa jınaldym. Bir qolymda chemodan, bir qolymda tompańdap júrgen Aıanym, arqamda býynshaq - túıinshekterim. Baryp toqtaıtyn jerim - ALJIR. Kóp qıynshylyqpen kele jatqan azap óz aldyna, jol azabyn kótere almaı Sákenniń artynda qalǵan jalǵyz tuıaǵy, kózimniń qarashyǵy Aıanym ishinen qan ótip, qushaǵymda otyryp kóz jumdy. Kókshetaýda poıyzdan túsip, tatar kempirdiń úıine baryp, ony kórshi áıel úsheýmiz qala shetindegi zıratqa arýlap qoıdyq. Áıelder kolonıasynda ishetin asymyz kapýsta, shirik kartop, shıki qara nan. Ásirese soǵys bastalǵannan keıin jaǵdaıymyz nasharlady. Maǵan aýyr tıgeni «Sákennen bas tartý» edi.
Júrgizýshi:
Bir - aq sózden qabyrǵam sylynady,
Bir - aq sózden júregim jylynady.
Biraq meniń munymdy kim túsinip,
Biraq meniń muńymdy kim uǵady.?!
Oqýshy: Aqmola, Aqmola - aq dala,
Aıtaıyn syrymdy aqtara.
Temir tor, yzǵyryq sýyq jel -
Nalyǵan kóńilim qap - qara.
Áldıin estishi ananyń
Kúlkisin tyńdashy balanyń.
Aqmola, Aqmola, Aqmola -
Mazary, nazary dalanyń.
Qaraımyn túnekke saqtana,
Bir úmit kóriner sát qana.
Jibershi elime, jerime,
Aqmola, Aqmola, Aqmola.
Júrgizýshi:
Lagerdiń jaqsysy joq, biraq qazaqstandyq lagerlerden tiri qalǵandar kóp boldy. Sebebi 1930 jylǵy asharshylyq kórgen jergilikti turǵyndar tutqyn áıelderge kóp qaraılasty. Qoıshylar buta - butanyń túbine keıde nan, keıde et tastap ketip áıelderge belgi beretin. ALJIR tutqyndary jergilikti qazaqtarǵa razy boldy.
Oqýshy: /E. Týhachevskaıa/
ALJIRdiń temir qaqpasynan shyǵyp jumys isteý baqytyna ıe bolǵanymyzda maǵan eń alǵash qol ushyn bergen aq jaýlyqty analar - qazaq baýyrlarym. Úıdiń dámin saǵynyp, ańsap, aryp - ashyp júrgen kezimde bir qazaq ájeı meni shaqyryp alyp, oramalǵa orap jańa pisirilgen baýyrsaq bergenin qalaı umytaıyn, kópten beri adam balasynyń jyly sózin estimegen sorly basym myna jaqsylyqty kórip kóz jasymdy tyıa alsamshy. Oryssha bilmese de qazaqsha aıtqan sol bir júregime jyly tıgen beımálim sózder meni qandaı tebirentti deseńshi. Ol baıǵus ta maǵan qosylyp alyp, jylasyn kelip. Kóz aldymda baýyrlarymnan, kúıeýimnen, anamnan, sińlilerimnen aıyrylyp sorly bolyp qalǵan basym qazaq ananyń peıil - yqylasyn kórgen soń... talyp jyǵyldym.
Sol baýyrsaqtyń dámi 50 jyl ótip ketse de aýyzdan ketpeıdi.
Maqsaty: Qazaq halqynyń basyna túsken zulmat zamanda áıel - analardyń kórgen azaby týraly syr shertý. Anany qurmetteýge, adamgershilikke, batyrlyqqa tárbıeleý.
1 Júrgizýshi:
Qaısar qazaq qashanda tózer muńǵa,
Kózin kúnniń eki ese sezer qumda.
Sózi ornynda qalǵannyń
Qaı kezde de
Qalatyny belgili óz ornynda.
2 júrgizýshi:
1930 jyldary «Revolúsıa qurbandyqsyz bolmaıdy» degen qaǵıdany betke ustaǵan saıasatkerler isi qazaq dalasyn qaıǵy - muńǵa bóktirdi. «Halyq jaýy» degenge lajsyz senýge týra keletin dúrbeleń kezeń týdy. Halyq asyldaryna qıanat bastaldy.
1 júrgizýshi:
Ana - qudiret. Ana - mahabbat. Dúnıege urpaq ákeletin, adamǵa jaryq dúnıe syılaıtyn anadan asqan qudiret bar ma? Ǵasyrlar bederindegi zamana kóshiniń aýyry men jeńili árqashanda analarǵa soqpaı ótpegen. /slaıd/
Oqýshy: Qazaq zıalylarynyń súıgen jarlaryna, bala-shaǵasyna, týystaryna zobalań túse bastady. «Halyq jaýynyń» otbasy, týystary jappaı ustalyp, baspanadan aıyrylyp, alapat dúnıe bastaldy. Jazyqsyz sottalyp bas bostandyǵynan aıyryldy. Olar ALJIR - ge toǵytyldy. Iaǵnı «Otanyna opasyzdyq jasaǵandardyń áıelderiniń Aqmoladaǵy lageri». ALJIR - Qaraǵandy lageriniń (Karlag) 26 bólimshesi retinde qazirgi Astana qalasynyń ońtústik - batysynda, Tóńkeris eldi mekeninde KSRO İshki İster Halyq komısarıatynyń 1937 j. 15 tamyzdaǵy 00486 buıryǵy negizinde qurylǵan.
Oqýshy: Aqmola lageri 3 myń gektar jerdi alyp jatty. Onyń Qaraǵandy, Aqmola óńirinde birneshe bólimsheleri boldy. Qoldaryna qaryndash pen qaǵazdan basqa nárse ustamaǵan Aqmola tutqyndary jer qazyp, egin ekti, mal baqty, qamys jınap, traktor júrgizdi, qurylys jumystarymen aınalysty. Alǵashqy jyly álsiz áıelder jan tapsyrdy. 1938 - 1939 jyldary áıelder kóbirek ólgen.
Oqýshy: Aqmola, Qaraǵandy arasynda
Qoı baǵam Batyq, Jaryq arasynda.
Saqtaımyn oń kózimdeı baqqan qoıdy
Eshbir oı qoıdan basqa bolmaı qoıdy.
Alysta jylaı - jylaı bala qaldy,
Júrgen jer Aqmola men Qaraǵandy.
Qaıran el seni kórer kún bar ma eken,
Muńymdy alys - jaqyn tyńdar ma eken?!
Júrgizýshi:
Uly Otan soǵysy jyldarynda ALJIR - de 8 myńnan astam tutqyn áıel ustaldy. ALJIR jer betindegi tozaq edi. ALJIR tutqyndarynyń bar aıyptary -«Halyq jaýy» atanǵan kúıeýleri men týystarynan bas tartpaǵandyǵy edi.
Oqýshy: /S. Seıfýllınniń áıeli Gúlbahram/
Meni izdep kelgen eki mılısıoner «Bes kún ishinde ketesiń. Aqmola qalasynyń janynda kolonıa bar, soǵan barasyń. Mine jol qaǵazyń. Qashyp ketseń sottalasyń» degen soń amalsyz jolǵa jınaldym. Bir qolymda chemodan, bir qolymda tompańdap júrgen Aıanym, arqamda býynshaq - túıinshekterim. Baryp toqtaıtyn jerim - ALJIR. Kóp qıynshylyqpen kele jatqan azap óz aldyna, jol azabyn kótere almaı Sákenniń artynda qalǵan jalǵyz tuıaǵy, kózimniń qarashyǵy Aıanym ishinen qan ótip, qushaǵymda otyryp kóz jumdy. Kókshetaýda poıyzdan túsip, tatar kempirdiń úıine baryp, ony kórshi áıel úsheýmiz qala shetindegi zıratqa arýlap qoıdyq. Áıelder kolonıasynda ishetin asymyz kapýsta, shirik kartop, shıki qara nan. Ásirese soǵys bastalǵannan keıin jaǵdaıymyz nasharlady. Maǵan aýyr tıgeni «Sákennen bas tartý» edi.
Júrgizýshi:
Bir - aq sózden qabyrǵam sylynady,
Bir - aq sózden júregim jylynady.
Biraq meniń munymdy kim túsinip,
Biraq meniń muńymdy kim uǵady.?!
Oqýshy: Aqmola, Aqmola - aq dala,
Aıtaıyn syrymdy aqtara.
Temir tor, yzǵyryq sýyq jel -
Nalyǵan kóńilim qap - qara.
Áldıin estishi ananyń
Kúlkisin tyńdashy balanyń.
Aqmola, Aqmola, Aqmola -
Mazary, nazary dalanyń.
Qaraımyn túnekke saqtana,
Bir úmit kóriner sát qana.
Jibershi elime, jerime,
Aqmola, Aqmola, Aqmola.
Júrgizýshi:
Lagerdiń jaqsysy joq, biraq qazaqstandyq lagerlerden tiri qalǵandar kóp boldy. Sebebi 1930 jylǵy asharshylyq kórgen jergilikti turǵyndar tutqyn áıelderge kóp qaraılasty. Qoıshylar buta - butanyń túbine keıde nan, keıde et tastap ketip áıelderge belgi beretin. ALJIR tutqyndary jergilikti qazaqtarǵa razy boldy.
Oqýshy: /E. Týhachevskaıa/
ALJIRdiń temir qaqpasynan shyǵyp jumys isteý baqytyna ıe bolǵanymyzda maǵan eń alǵash qol ushyn bergen aq jaýlyqty analar - qazaq baýyrlarym. Úıdiń dámin saǵynyp, ańsap, aryp - ashyp júrgen kezimde bir qazaq ájeı meni shaqyryp alyp, oramalǵa orap jańa pisirilgen baýyrsaq bergenin qalaı umytaıyn, kópten beri adam balasynyń jyly sózin estimegen sorly basym myna jaqsylyqty kórip kóz jasymdy tyıa alsamshy. Oryssha bilmese de qazaqsha aıtqan sol bir júregime jyly tıgen beımálim sózder meni qandaı tebirentti deseńshi. Ol baıǵus ta maǵan qosylyp alyp, jylasyn kelip. Kóz aldymda baýyrlarymnan, kúıeýimnen, anamnan, sińlilerimnen aıyrylyp sorly bolyp qalǵan basym qazaq ananyń peıil - yqylasyn kórgen soń... talyp jyǵyldym.
Sol baýyrsaqtyń dámi 50 jyl ótip ketse de aýyzdan ketpeıdi.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
