Kóshede saq bol!
Synyptan tys is - shara
Taqyryby: Kóshede saq bol!
Maqsaty:
1) oqýshylardyń jol erejesi týraly bilimin keńeıtý, jol belgilerin, olardyń toptaryn ajyrata bilýge úıretý;
2) jol erejesin qatań saqtaýǵa daǵdylandyra otyryp, kóshe erejesine baılanysty uǵymdar men termınderdi bilý adam ómiri úshin qajettiligin túsindirý;
3) jolda júrý mádenıetin qalyptastyrý, ádeptilikke, ózara dostyqqa tárbıeleý.
Kórnekiligi: jolbelgileri, joltańbalary, baǵdarsham, sýretter.
Ýaqyt boıynsha uıymdastyrý:
Muǵalim - 15 mın.
Birinshi kórinis - 5 mın.
Slaıd arqyly aqparat berý - 7 mın.
Ekinshi kórinis - 7mın
Slaıd arqyly aqparat berý - 6 mın.
Barysy.
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar! Búginde qalada, kósheler jáne onda júıtkigen avtokólikter kóbeıýde. Kóshe keńeıgen saıyn ersili - qarsyly jaıaý júrginshiler men júrgizýshilerdiń de kóbeıetini daýsyz. Sońǵy jyldary elimizdiń qaı jerinde bolmasyn avtokólikterdiń barlyq túrleri eselep artyp keledi. Munyń ózi mashına júrgizýshiler men jaıaýlardyń jol erejesin neǵurlym jete bilip qatań saqtaýyn qajet etedi.
Kósheniń tártibin úıde ata - ana eskerse, kóshe qıylysynda kúzet qyzmetkerleri men baǵdarsham qadaǵalaıdy.
Muǵalim: Oqýshylarǵa suraq.
1. Al sender kóshe erejesin jaqsy bilip, ony oryndaısyzdar ma?
Muǵalim: Al endi myna suraqty baqylap kóreıikshi, sender bilesińder buny.
2. Avtokóliktiń birinshi shyqqan elin bilesizder me?
(Evropada, Fransıa 1769 - 70 j býmen júretin dvıgatel shyqty, «parovyı», al ishten janý dvıgateli «vnýtrennego sgoranıa» Germanıada 1885 - 86 j shyqty.
Muǵalim: Endi myna suraqty tyńdańyzdar.
3. Qazirgi zamandaǵy avtokóliktiń eń úlken jyldamdyǵy qandaı?
Jarysqa qatysatyn avtokólikterdiń jyldamdyǵy qandaı?
(300 km/saǵ.)
(Gonochnye 1020 km/saǵ.
Shýmaherdi bilesińder me?
Muǵalim: Baǵdarsham jáne jol belgileri týraly mynandaı materıaldardy sizderdiń nazarlaryńyzǵa usynamyn.
Tarıhqa kóz júgiretin bolsaq, júrip - turýdy retteý qajettiligi sonaý bir mashınanyń az kezinde týǵan kórinedi.
Alǵash ret 1868 jyly London qalasynda temir jol baǵdarshamy ornatyldy. Ol qolmen almastyrylatyn jáne almastyrý úshin arnaýly adam turatyn edi. Ári ol kóp ýaqyt alatyn boldy.
Keıinirek, 1870 jyly amerıkada elektr baǵdarshamdary paıda boldy. Al Reseıde úsh túrdegi baǵdar sham 1920 jyldary iske qosyla bastady. Bertin kele ony avtomat júıesi arqyly basqarý oılastyrylady.
Al búgingi tańda baǵdarshamdy elektrondy esepteý mashınasy júzege asyrylǵan. Qazaqstanda baǵdarshamdar barlyq iri qalalarda ornatylǵan.
Muǵalim: myna suraqtarǵa jaýap berińizder, sizderdiń kúnde kórip júrgen jol belgilerińiz jaıynda.
5. Jol belgileri qandaı toptarǵa bólinedi? Neshe túri bar? Qane bilesizder me, aıtyńyzdar.
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
1. Eskertý belgileri (Predýprejdaıýshıe znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
2. Basymdylyq belgileri (Znakı prıorıteta)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
3. Tyıym salatyn belgileri (Zapreshaıýshıe znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
4. Aldyn - ala jazylatyn belgiler (Predpısyvaıýshıe znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
5. Aqparattyq kórsetkishtik belgileri (Informasıonno ýkazatelnye znakı) Oqýshylar:
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
6. Servıs belgileri (Servısnye znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bulqandaı belgi?
7. Qosymsha - aqparat belgileri (Znakı dopalnıtelnoı ınformasıı)
Muǵalim: Bizdiń elimizdiń jol taǵdyryna oı júgirtetin bolsaq, mynandaı jaıttarǵa kóńil aýdaraıyq.
Ertede kóliktiń qazirgideı túri bolmaǵan zamanda adamdar at jekken kúımemen jerdiń tegis jerimen baıaý júretin. Kele - kele joldyń qajettiligi týdy.
Reseıde alǵash joldar 1 Petr kezinde salyna bastaǵan.
Avtokólik júrgizýshilerine jolda durys júrý qatań eskertildi. Qarap tursaq jol erejesiniń qajettiligi osy kezeńnen bastalǵan.
Qazaqstanda 1917 jylǵa deıin nebári 127 km ǵana jol bolatyn.
Elýinshi jyldary respýblıkamyzdaǵy asfált joldardyń uzyndyǵy 30 000 (otyz myń) km boldy.
Al qazir 8 000 000 000 (segiz myń mıllıon) km - den asady. Qazaqstannyń asfált joldaryndaǵy qazirgi zamanymyzǵa laıyqty dúnıege kelgen san túrli markaly avtomobılderdi aıtsańyzshy!
Muǵalim: myna suraqqa oılanyp kórińdershi.
4. Qazirgi kezde Astana qalasynyń halqynyń sany qansha dep oılaısyzdar?
(750 000 adam)
Muǵalim:
5. Astana qalasynda kólik sany qansha?
(Qala shetinen keletin kóliktermen, qala ishindegilerin qosqanda 420 000 kólik)
Osyndaı jaǵdaılardy bile turyp, kóshede jol erejesin saqtaǵan durys pa?
Muǵalim: Endigi sahnadan tamashalaıtyndaryńyz SKH - 2 tobynyń osy keshke daıyndaǵan kórinisin tamashalańyzdar.
1 - kórinis «Óziń sondaısyń»
Qatysýshylar - eki oqýshy Oqıǵa jol qıylysynda ótedi.
Avtokólik júrgizýshisi jaıaý júrginshi ótpesine kelip toqtaıdy, ótpeden ótip kele jatqan adam óte mańǵaz eken, sodan shydamy taýsylǵan kólik júrgizýshisi shydamy taýsylǵanyn, qolymen jáne bet qımylymen kórsete bastaıdy. Joldy mańǵazdanyp ótip bolǵan jaıaý júrginshi, joldyń shetine kelip, kólik júrgizýshisine burylyp «Óziń sondaısyń» - dep júrip kete beredi.
2 - kórinis: «Maı qyzmetkeriniń bos ýaqyttaǵy jumysy»
Qatysýshylar: 5 oqýshy.
Kórkemdiligi: jol belgileri jáne maı qyzmetkeriniń kıimi, ala taıaǵy.
Oqıǵanyń barysy: Án oınap turady. Maı qyzmetkeri sahnaǵa shyǵyp, ala taıaǵymen sol ándi tyńdap, qımyl jasap turady. Sodan kelgen júrgizýshilerdiń bárine tıise bastaıdy. Sońynda qaltasy aqshaǵa tolyp shyǵady.
Muǵalim: Endi qurmetti oqýshylar Astana qalasynyń kóshe qıylystarynda bolǵan myna oqıǵalarǵa nazar aýdaraıyq.
Qysqa fılmder «Jol qıylysyndaǵy qaýipti oqıǵalar»
Slaıdty qoldanyp fılmdi kórsetý.
Muǵalim:
Kórgen kórinis jáne fılmder jaıynda qortyndy jasaý.
Kórermenderge kórinis jaıynda suraq qoıý.
1. Osy oqıǵalardan baqylaǵandaryńyz bireýdiń kinásinen aıdaladaǵy bireý japa shegip jatyr, osy durys pa?
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar!
19 ǵasyrdan bastap tehnıkanyń órkendep, dáýirlegen zamany boldy. Mańaıymyzda qaptaǵan tehnıkadan jolda júrip - turýymyzǵa qıyndyq týdy. Sondyqtanbizgekómektesýmaqsatyndajolerejesizańdarybaǵdarshamdardúnıegekeldi. Aldaǵy ýaqytta qurmetti oqýshylar sizderden surarym qalamyzdyń kóshelerinde jol erejesin qatań saqtap, baǵdarshamdarǵa asa kóńil bólip otyratyn bolsaq qaıǵyly oqıǵalardyń tizimin azaıtýǵa atsalysqanymyz bolyp sanalady.
Ýaqyt bólip nazar aýdaryp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
Taqyryby: Kóshede saq bol!
Maqsaty:
1) oqýshylardyń jol erejesi týraly bilimin keńeıtý, jol belgilerin, olardyń toptaryn ajyrata bilýge úıretý;
2) jol erejesin qatań saqtaýǵa daǵdylandyra otyryp, kóshe erejesine baılanysty uǵymdar men termınderdi bilý adam ómiri úshin qajettiligin túsindirý;
3) jolda júrý mádenıetin qalyptastyrý, ádeptilikke, ózara dostyqqa tárbıeleý.
Kórnekiligi: jolbelgileri, joltańbalary, baǵdarsham, sýretter.
Ýaqyt boıynsha uıymdastyrý:
Muǵalim - 15 mın.
Birinshi kórinis - 5 mın.
Slaıd arqyly aqparat berý - 7 mın.
Ekinshi kórinis - 7mın
Slaıd arqyly aqparat berý - 6 mın.
Barysy.
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar! Búginde qalada, kósheler jáne onda júıtkigen avtokólikter kóbeıýde. Kóshe keńeıgen saıyn ersili - qarsyly jaıaý júrginshiler men júrgizýshilerdiń de kóbeıetini daýsyz. Sońǵy jyldary elimizdiń qaı jerinde bolmasyn avtokólikterdiń barlyq túrleri eselep artyp keledi. Munyń ózi mashına júrgizýshiler men jaıaýlardyń jol erejesin neǵurlym jete bilip qatań saqtaýyn qajet etedi.
Kósheniń tártibin úıde ata - ana eskerse, kóshe qıylysynda kúzet qyzmetkerleri men baǵdarsham qadaǵalaıdy.
Muǵalim: Oqýshylarǵa suraq.
1. Al sender kóshe erejesin jaqsy bilip, ony oryndaısyzdar ma?
Muǵalim: Al endi myna suraqty baqylap kóreıikshi, sender bilesińder buny.
2. Avtokóliktiń birinshi shyqqan elin bilesizder me?
(Evropada, Fransıa 1769 - 70 j býmen júretin dvıgatel shyqty, «parovyı», al ishten janý dvıgateli «vnýtrennego sgoranıa» Germanıada 1885 - 86 j shyqty.
Muǵalim: Endi myna suraqty tyńdańyzdar.
3. Qazirgi zamandaǵy avtokóliktiń eń úlken jyldamdyǵy qandaı?
Jarysqa qatysatyn avtokólikterdiń jyldamdyǵy qandaı?
(300 km/saǵ.)
(Gonochnye 1020 km/saǵ.
Shýmaherdi bilesińder me?
Muǵalim: Baǵdarsham jáne jol belgileri týraly mynandaı materıaldardy sizderdiń nazarlaryńyzǵa usynamyn.
Tarıhqa kóz júgiretin bolsaq, júrip - turýdy retteý qajettiligi sonaý bir mashınanyń az kezinde týǵan kórinedi.
Alǵash ret 1868 jyly London qalasynda temir jol baǵdarshamy ornatyldy. Ol qolmen almastyrylatyn jáne almastyrý úshin arnaýly adam turatyn edi. Ári ol kóp ýaqyt alatyn boldy.
Keıinirek, 1870 jyly amerıkada elektr baǵdarshamdary paıda boldy. Al Reseıde úsh túrdegi baǵdar sham 1920 jyldary iske qosyla bastady. Bertin kele ony avtomat júıesi arqyly basqarý oılastyrylady.
Al búgingi tańda baǵdarshamdy elektrondy esepteý mashınasy júzege asyrylǵan. Qazaqstanda baǵdarshamdar barlyq iri qalalarda ornatylǵan.
Muǵalim: myna suraqtarǵa jaýap berińizder, sizderdiń kúnde kórip júrgen jol belgilerińiz jaıynda.
5. Jol belgileri qandaı toptarǵa bólinedi? Neshe túri bar? Qane bilesizder me, aıtyńyzdar.
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
1. Eskertý belgileri (Predýprejdaıýshıe znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
2. Basymdylyq belgileri (Znakı prıorıteta)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
3. Tyıym salatyn belgileri (Zapreshaıýshıe znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
4. Aldyn - ala jazylatyn belgiler (Predpısyvaıýshıe znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
5. Aqparattyq kórsetkishtik belgileri (Informasıonno ýkazatelnye znakı) Oqýshylar:
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bul qandaı belgi?
6. Servıs belgileri (Servısnye znakı)
Muǵalim: Endi myna belgilerge kóńil aýdaryńyzdar. Bulqandaı belgi?
7. Qosymsha - aqparat belgileri (Znakı dopalnıtelnoı ınformasıı)
Muǵalim: Bizdiń elimizdiń jol taǵdyryna oı júgirtetin bolsaq, mynandaı jaıttarǵa kóńil aýdaraıyq.
Ertede kóliktiń qazirgideı túri bolmaǵan zamanda adamdar at jekken kúımemen jerdiń tegis jerimen baıaý júretin. Kele - kele joldyń qajettiligi týdy.
Reseıde alǵash joldar 1 Petr kezinde salyna bastaǵan.
Avtokólik júrgizýshilerine jolda durys júrý qatań eskertildi. Qarap tursaq jol erejesiniń qajettiligi osy kezeńnen bastalǵan.
Qazaqstanda 1917 jylǵa deıin nebári 127 km ǵana jol bolatyn.
Elýinshi jyldary respýblıkamyzdaǵy asfált joldardyń uzyndyǵy 30 000 (otyz myń) km boldy.
Al qazir 8 000 000 000 (segiz myń mıllıon) km - den asady. Qazaqstannyń asfált joldaryndaǵy qazirgi zamanymyzǵa laıyqty dúnıege kelgen san túrli markaly avtomobılderdi aıtsańyzshy!
Muǵalim: myna suraqqa oılanyp kórińdershi.
4. Qazirgi kezde Astana qalasynyń halqynyń sany qansha dep oılaısyzdar?
(750 000 adam)
Muǵalim:
5. Astana qalasynda kólik sany qansha?
(Qala shetinen keletin kóliktermen, qala ishindegilerin qosqanda 420 000 kólik)
Osyndaı jaǵdaılardy bile turyp, kóshede jol erejesin saqtaǵan durys pa?
Muǵalim: Endigi sahnadan tamashalaıtyndaryńyz SKH - 2 tobynyń osy keshke daıyndaǵan kórinisin tamashalańyzdar.
1 - kórinis «Óziń sondaısyń»
Qatysýshylar - eki oqýshy Oqıǵa jol qıylysynda ótedi.
Avtokólik júrgizýshisi jaıaý júrginshi ótpesine kelip toqtaıdy, ótpeden ótip kele jatqan adam óte mańǵaz eken, sodan shydamy taýsylǵan kólik júrgizýshisi shydamy taýsylǵanyn, qolymen jáne bet qımylymen kórsete bastaıdy. Joldy mańǵazdanyp ótip bolǵan jaıaý júrginshi, joldyń shetine kelip, kólik júrgizýshisine burylyp «Óziń sondaısyń» - dep júrip kete beredi.
2 - kórinis: «Maı qyzmetkeriniń bos ýaqyttaǵy jumysy»
Qatysýshylar: 5 oqýshy.
Kórkemdiligi: jol belgileri jáne maı qyzmetkeriniń kıimi, ala taıaǵy.
Oqıǵanyń barysy: Án oınap turady. Maı qyzmetkeri sahnaǵa shyǵyp, ala taıaǵymen sol ándi tyńdap, qımyl jasap turady. Sodan kelgen júrgizýshilerdiń bárine tıise bastaıdy. Sońynda qaltasy aqshaǵa tolyp shyǵady.
Muǵalim: Endi qurmetti oqýshylar Astana qalasynyń kóshe qıylystarynda bolǵan myna oqıǵalarǵa nazar aýdaraıyq.
Qysqa fılmder «Jol qıylysyndaǵy qaýipti oqıǵalar»
Slaıdty qoldanyp fılmdi kórsetý.
Muǵalim:
Kórgen kórinis jáne fılmder jaıynda qortyndy jasaý.
Kórermenderge kórinis jaıynda suraq qoıý.
1. Osy oqıǵalardan baqylaǵandaryńyz bireýdiń kinásinen aıdaladaǵy bireý japa shegip jatyr, osy durys pa?
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar!
19 ǵasyrdan bastap tehnıkanyń órkendep, dáýirlegen zamany boldy. Mańaıymyzda qaptaǵan tehnıkadan jolda júrip - turýymyzǵa qıyndyq týdy. Sondyqtanbizgekómektesýmaqsatyndajolerejesizańdarybaǵdarshamdardúnıegekeldi. Aldaǵy ýaqytta qurmetti oqýshylar sizderden surarym qalamyzdyń kóshelerinde jol erejesin qatań saqtap, baǵdarshamdarǵa asa kóńil bólip otyratyn bolsaq qaıǵyly oqıǵalardyń tizimin azaıtýǵa atsalysqanymyz bolyp sanalady.
Ýaqyt bólip nazar aýdaryp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
You Might Also Like
-
«Kebenek kıgen arýlar» atty tarıhı keshtiń senarıi
