InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Kompúter degen ne? Baǵdarlamalyq jabdyqtar.
Aqparatty kompúterde saqtaý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy ınformatıka pánimen, negizgi aqparattyq prosestermen, kompúter óńdeıtin aqparat túrlerimen tanystyrý. Baǵdarlama jáne
baǵdarlamalyq jabdyqtama túsinikterimen tanystyrý;
Tárbıelilik: Oqýshylardy tárbıelilikke, uqyptylyqqa, yjdaǵattylyqqa, tıanaqtylyqqa úıretý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin, logıkalyq - abstraksıasyn damytý, shyǵarmashylyqqa baýlý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar: Interaktıvti taqta, Aktıvstýdıo baǵdarlamasy, Astivote testileýshi qurylǵysy, oqýlyq, kompúter, tapsyrmalar.
Sabaqtyń ótý barysy:
1. Oqýshylardy uıymdastyrý.
2. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý
3. Jańa sabaqqa daıyndyq kezeńi..
4. Jańa taqyrypty túsindirý.
5. Sabaqty bekitý.
6. Úıge tapsyrma berý.

Úı tapsyrmasyn tekserý:
Krosvord sheshý.
Aktıvstýdıodan daıyndalǵan test. Oqýshylar Astivote testileýshi qurylǵysymen testke
jaýap beredi.

Testtiń jaýabyn avtomatty túrde ekranda kórsetip, baǵalaý paraǵyna túsirip otyrady. Sodan keıin oqýshylarǵa rebýs jasyrylady. Rebýstyń jaýaby: kompúter.
Jańa sabaqqa daıyndyq kezeńi: Sonymen búgingi sabaqta biz kompúter degenimiz ne, ol qandaı qurylǵylardan turatyndyǵy jóninde maǵlumat alamyz.
Jana túsinikter:
Aqparat ózinen - ózi paıda bolmaıdy. Ol izdestirýdiń, jınaýdyń, saqtaýdyń, jetkizý men óńdeýdiń jáne paıdalanýdyń barysynda, basqasha aıtqanda, aqparattyq prosesterde aıqyndalady.
Aqparattyq prosesterdi zertteıtin ǵylym ınformatıka dep atalady. Aqparattyq prosesti júzege asyratyn negizgi qurylǵy kompúter dep atalady. Aqparatty avtomatty túrde óńdeý - adamnyń qatysýynsyz óńdeý, bul kezde kompúter aldyn ala berilgen baǵdarlama boıynsha aqparatty óńdeýdi alǵashqy málimetterdi engizýden bastap nátıje alǵanǵa deıin júrgiziledi.
Kiristik málimetterdiń túri mynadaı bolýy múmkin:
Mátindik apparat ------------ Oqýlyqtaǵy mátin, dápterdegi shyǵarma, aýa raıyn boljaý, radıo arqyly habar.
Sandyq apparat ------------- Kóbeıtý kestesi, arıfmetıkalyq mysal, hokeı oıyndaǵy esep..
Grafıkalyq aparat -------- Sýretter, shemalar, syzbalar, fotosýretter.
Mýzykalyq apparat ------- Dybystar, mýzyka, sóz
Beıne apparat -------------- Túrli tústi grafıka, dybys, fılmder, eki jáne úsh ólshemdi jyljymaly obektileri.

Kompúterdiń aparattyq quraldary:
► Baǵdarlamalardy kompúterdiń jadyna ekilik kórsetilýde usynýda arnalǵan engizý qurylǵylarynan;
► İshki jáne syrtqy bolyp bólinetin, derekterdi, baǵdarlamalardy saqtaýǵa arnalǵan kompúterlik jadynan;
► Málimetterdi óńdeý prosesin basqaratyn prosesordan;
► óńdeý nátıjelerin shyǵaratyn - shyǵarý qurylǵylardan;
► barlyq qurylǵylar arasynda aqparat jetkizý qyzmetin atqaratyn aqparattyq keń arnadan turady.
1. 1. Tapsyrma:
Aqparattyq prosesterdiń júrý kezinde adamnyń keıbir múshelerin men kompúter qurylǵylarynyń arnalýyn salystyryńdar.
Kestege bir - birine sáıkes kompúter qurylǵylary men adam músheleriniń ataýlaryn jazyńdar:

3. 2. 1 tapsyrma. Jeti japyraqty gúldiń ár japyraǵynda kompúterdiń anyqtamasy berilgen. Eger bul anyqtama durys bolsa, onda japyraqty boıa. Keıbir anyqtamalardy basqa zattarǵa da qoldanýǵa bolady. Tómende atalǵan zattardy ózderine sáıkes anyqtamalardyń sharshylaryna jaz.
1. Pernetaqtasy men ekrany bar elektrondyq aspap: kálkýlátor, qashyqtan basqarylatyn teledıdar, uıaly telefon, elektrondyq saǵat, peıdjer.
2. Berilgen jospar boıynsha jumys isteıtin mehanızm: elektrondyq saǵat, peıdjer, kodty qulyp, oıyn qosymshasy, avtomatty kir jýý mashınasy.
3. Esepteýdi jeńildetetin qurylǵy: kálkýlátor, esepshot
4. Basqa aspaptardy basqara alatyn aspap: kodty qulyp, oıyn qosymshasy.
5. Aqparatty saqtaıtyn jáne avtomatty túrde óńdeı alatyn mashına.
6. Mátindi engizetin jáne qaǵazǵa basyp shyǵaratyn: Basý mashınasy, telegraf apparaty.
7. Aqparatty saqtaýǵa qabiletti qurylǵy: kitap, peıdjer, kodty qulyp.

Baǵdarlamalyq quraldar - ár túrli maqsattarǵa arnalǵan baǵdarlamalar jıyntyǵy. Kompúterdiń baǵdarlamalyq quraldaryn baǵdarlamalyq jasaqtama dep te ataıdy. Olar:
► Júıelik dep atalatyn, kompúterdiń barlyq kurylǵylary men málimetterdi óńdeýdi jasaqtaý qorlarynyń jumystaryn basqaratyn;
► Qoldanbaly dep atalatyn, málimetterdi óńdeýge arnalǵan;
► Baǵdarlamalaý júıeleri dep atalatyn, basqa baǵdarlamalardy óńdeý qyzmetin atqaratyn baǵdarlamalardan turady.
BAǴDARLAMALYQ JASAQTAMALAR
Kompúterdiń baǵdarlamalyq jasaqtamalary júıelik, qoldanbaly baǵdarlamalardan jáne baǵdarlamalaý júıelerinen turady.
Júıelik baǵdarlamalardyń ishinde operasıalyq júıe (OJ) (operasıonnaıa sıstema - OS) negizgi bolyp tabylady.
OJ — kompúterdiń barlyq málimetterdi óndeý jumysyn uıymdastyratyn baǵdarlamalar júıesi. Ol kompúterdiń barlyq qurylǵylaryn basqarady, kompúter qurylǵylarynyń arasynda jáne kompúter men adam arasynda málimetter almasýyn júzege asyrady. Sonymen qatar OJ - ámbebap júıe, ony ár túrli tıptegi kompúterlerge, kompúterge qosylǵan qosymsha qurylǵylarǵa sáıkestendirip baptaýǵa bolady. kompúterdi derbes túrde baptaýǵa múmkindik beredi.
OJ - ler óte kóp, biraq bizdiń arnaıy qarastyratynymyz — úıde jáne mektepterde turǵan kompúterlerdiń operasıalyq júıeleri. Budan az - aq ýaqyt buryn mundaı kompúterlerde OJ MS DOS turatyn. Qazirgi kezde keń taraǵan júıeler: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT.
Bul operasıalyq júıelerdiń jáne kóptegen óte mańyzdy qoldanbaly baǵdarlamalardyń, baǵdarlamalaý júıeleriniń negizgi ázirleýshisi (jasaýshysy) — amerıkanyń Misrosoft fırmasy.
Kompúterde jumys isteý - negizinde onyń OJ - men jumys isteý. Sondyqtan kompúter men adamnyń qatynasý tásili qanshalyqty qarapaıym, túsinikti jáne "jaqyn dostyqta" ekendigi óte mańyzdy.