InfoHub Logo

Arqalyq qalasy, Jalǵyztal aýyly,
T. Áýbákirov atyndaǵy jalpy negizgi bilim beretin mektebiniń
Bastaýysh synyp muǵalimi: Bısekeeva Gaýhar Zeınollaevna

Sabaqtyń taqyryby: Kýb jáne onyń kólemi
Maqsaty: Kýb jáne onyń kólemin tabýdy tereńdete úıretý. Ózdiginen izdenýge jáne ony dáleldeı bilýge úıretý.
Oılaý jáne shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
Adaldyqqa, qaıyrymdylyqqa, ásemdikke baýlı otyryp tárbıeleý
Ádisi:
Kórnekiligi: Geometrıalyq deneler, teksheler, syıymdylyqqa baılanysty sýretter, tirek shemalar Qazaqstan kartasy.
Túri: Saıahat sabaǵy
Barysy: İ Uıymdastyrý kezeńi
Al, oqýshylar biz búgingi sabaǵymyzda Qazaqstannyń iri qalalaryna saıahatqa shyǵamyz.
- Saıahatqa nemen shyǵamyz?
- Poezben.
- Poezǵa otyrǵyzý aldynda ne tekseredi?
- Bılet
- Olaı bolsa, psıhologıalyq kezeńdi oryndaıyq ta, bárimizde bılet alaıyq!
Arqalyq qalasynan bastaımyz. Arqalyq iri qalalar qataryna jatpaıdy.
Arqalyq qalasy — Ortalyq Qazaqstandaǵy qala. Ol burynyraq Torǵaı oblysynyń ortalyǵy bolǵan. Qazirgi kezde ol Qostanaı oblysy Arqalyq aýdanynyń ortalyǵy. Qalanyń negizi 1956 jyly salyndy, qala statýsyna 1965 jyly ıe boldy. Arqalyq qalasynan oblys ortalyǵy Qostanaı qalasyna deıingi qashyqtyq — 480 km, Astana qalasyna deıingi qashyqtyq — 670 km.
Bilim degen baılyq bar,
Esh baılyq oǵan jetpeıdi.
Jasyńda oqyp bilip al,
Tepkileseń ketpeıdi.

İİ. Úı jumysyn suraý: Qostanaı qalasy avtomobıl joldary toraptarynyń biri.
Batys Sibir oıpatynyń dala beldemi alyp jatqan ońtústik - batys shetin quraıtyn Qostanaı jazyǵynyń ortalyq bóliginde ornalasqan. Tobyl ózeniniń, oǵan Ábilsaı men Qostanaı degen salalary quıatyn bıik jarqabaqty terasaly jaǵada ornalasqan.
Jeriniń aýmaǵy 8991 gektar. Turǵyny 205, 5 myń adam (2003). Qostanaı osy atyraptaǵy baıyrǵy eldi mekenderdiń biri. Onyń irgesin 1897 j. Reseı patshasynyń jarlyǵyna baılanysty qazaqtyń jergilikti rýlarynan tartyp alynǵan «Qostanaı» atty qonysta, Edil boıy men Orynbor gýbernıasynan kóship kelgen orys sharýalary qalaǵan.
Alǵashqyda «Nıkolaevka» dep ataldy. 1893 j. Qazaqstannyń quramynda bolǵan burynǵy Torǵaı oblysynda jańadan endirilgen ýezik aýmaqtyq - ákimshilik bólinisine sáıkes oǵan «Qostanaı» ataýy berildi de, Qostanaı ýeziniń ortalyǵyna aınaldy.

1. Teńdeýdi aýyzsha shesheıik
S*5=450
540: a=60
h: 8=56
a* 7=49

2. Uzyndyq birlikterin atańdar
Massa birlikterin atańdar
Ýaqyt birlikterin atańdar

İİİ. Jańa sabaq: Astana qalasy
Astana — Qazaqstan Respýblıkasynyń elordasy. Astanada 852 985 adam turady (1 qańtar 2015)[3]. Qazir qalanyń aýmaǵy 200 km2 alyp jatyr. Qala Qazaqstannyń ortalyq bóliginiń soltústiginde Aqmola oblysynda, Esil ózeniniń alabyndaǵy ózen mańy jazyqtyǵynda ornalasqan.
a) «Artyq fıgýrany tap» (oı qozǵaý, salystyrý)

Qorytyndy: munda artyq fıgýra – tekshe, sebebi ol kólemdi fıgýra, qalǵandary jazyq fıgýra. (Geometrıalyq fıgýralar ınteraktıvti taqta arqyly kórsetiledi).
Nátıjesi: oqýshylar geometrıalyq fıgýralardy salystyra otyryp, olarǵa ortaq qasıetterdi jáne aıyrmashylyqtaryn taldaı otyryp, olardyń ishinen teksheni bólip alady. Sol arqyly olardyń logıkalyq oılaý deńgeıi joǵarylaıdy, fıgýralardy qasıetterine qaraı tanı jáne ajyrata alatyn bolady.
Teksheniń 6 jaǵy, 12 qyry, 8 tóbesi bar. Onyń árbir jaǵy sharshy, árbir qyry kesindi, árbir tóbesi núkte.
Qaraǵandy qalasy
Qaraǵandy qalasy oblystyń iri ındýstrıaldy - ónerkásipti, ǵylymı jáne mádenı ortalyǵy bolyp tabylady. 1934 jylǵy 10 aqpanda Qaraǵandy poselkesi JOAK Prezıdıýmynyń qaýlysymen qala bolyp qaıta quryldy. Qala aýmaǵy 543, 3 sharshy kılometrge teń. Qala halqynyń sany 2007 jylǵy 1 qańtarda 453. 4 myń adamdy qurady. Qalalyq ákimshilikte 1 aýyldyq eldi meken bar.

Kitappen jumys
№5 Esep qurastyr jáne ony shyǵar
Satyldy 70kg - 3 qap
Qaldy 70kg - 3qap
boldy -?

Satyldy 70kg - 2 qap
Qaldy 70kg
boldy -?

Óz betinshe oryndaý
№6 Teńdeýdi shesh
S*5=350
350: a=50
x: 5=70
C*5=300
300: a=50
x: 5=60

Sergitý sáti
Saǵattyń tilindeı solǵa bir oń aıaq,
sol aıaq jattyǵý ońaı - aq.
Ońǵa túzý tur
Solǵa túzý tur
Alǵa qaraı bir adym
Artqa qaraı bir adym
Joǵary tómen qaraıyq
Ornymyzdy tabaıyq.
Alaqandy uraıyq

Almaty qalasy:
Almaty (orys. Almatý, Reseıde — Almá - Atá[4]; 1921 jylǵa deıin — Vernyı; orta ǵasyrlarda — Almatý (Almaly)) — Qazaqstannyń eń úlken qalasy. Ol Tán-SHan taýlarynyń soltústiginde, İle Alataýynyń baýraıynda, Qazaqstan Respýblıkasynyń ońtústik - shyǵysynda ornalasqan. Almatyda 1 552 349 adam turady (2015)[2]. Almatynyń JİÓ 2010 jyly 18. 8 mlrd. AQSH dollaryn, al jan basyna shaqqanda 19 myń AQSH dollaryn qurap Qazaqstannyń JİÓ besten bir bóligin óndiredi.[5]

Kartochkamen jumys
Tik tórtburyshtyń uzyndyǵy Tik tórtburyshtyń eni Tik tórtburyshtyń aýdany Tik tórtburyshtyń perımetri
6sm 2sm??
5dm? 40dm2?
? 4m? 18m

2kg=…. g 4t=….. kg 3s=….. kg
6t=…. s 50s=……t 700kg=…. s

Salystyrýǵa shamalar beriledi. Al balalar tez arada sony eseptep, shyǵarýlary qajet.
10dm 1m5dm 23saǵ*2 1táýl 4m 40dm5sm
30sm 2dm9sm 12s*2 250kg 100jyl*5 500jyl

İÚ. Bekitý Semeı qalasy
Semeı — Shyǵys Qazaqstan oblysynyń batys óńirindegi ekinshi oryndaǵy iri qala bolyp tabylady. Ol Ertis ózeniniń eki jaǵasyna ornalasqan. Aýmaǵy – selolyq okrýgterdi qosqanda 27, 5 myń sharshy metr.
Grınvıchten 500 endik jáne 800 boılyq syzyqtary qıylysynda Semeı qalasynan batysqa qaraı 40 km. Degeleń taýynda Evrazıa sýper - qurylyǵynyń Geografıalyq ortalyǵy anyqtalǵan.
Óńir klımaty erekshe geografıalyq ornalasýymen erekshelenedi, qurylyqta, muhıttardan barynsha alys ornalasqan.
Aýmaq arktıkalyq baseınge ashylǵan, biraq Azıanyń eń bıik taý shyńdary ony Úndi muhıtynyń áserinen oqshaý qaldyrǵan. Klımatynyń shuǵyl kontınentaldylyǵy jyldyq jáne táýliktik temperatýralardyń joǵary amplıtýdasy saldarynan bolyp otyr. Qysta - 45 – qa, jazda +45 – qa deıin jetedi.
Qala halqy 300 myń adamnan astam. Ertistiń eki jaǵasynda ornalasqan Semeı elimizdiń iri de ásem qalalarynyń biri bolyp tabylady, jergilikti turǵyndar ǵana emes, Qazaqstannyń «rýhanı astanasynyń» qonaqtary da osyndaı pikirde.

Jubyn tap.
Matematıkalyq dıktant
Teksheniń neshe qyry bar?
Teksheniń neshe jaǵy bar?
Teksheniń neshe tóbesi bar?
Uzyndyǵy 6 sm, eni 4 sm bolatyn tik tórtburyshtyń aýdany nege teń?
Qabyrǵasy 7 sm bolatyn sharshynyń aýdany nege teń?
Eń úlken úsh tańbaly sandy jaz.

Ú. Qorytyndy: Sonymen biz búgin teksheniń kólemimen tanysyp qazaqstannyń qalalaryna saıahat jasadyq saıahatymyzdy kelesi sabaqta jalǵastyramyz. Uıymshyldyqpen sabaqqa qatysyp, qaıyrymdylyq jasap, ásem qýyrshaq kórdik.

Úİ. Úıge tapsyrma 24 - bet №6 (á) №7
Úİİ. Baǵalaý