Kıiz úı fızıkasy
Kıiz úı fızıkasy
Tabıǵattaǵy tirshilik ataýlynyń ósip - ónýi, damý kózi – onyń tamyry, adam balasynyń damý kózi – tili, dini, salt - dástúri. Biz osy ýaqytqa sheıin ǵylym men bilimge tek eýropalyqtardyń kózimen qarap kelgenimizge mán bere bermeımiz. Ásirese otarshyldyq saıasattyń arqasynda: dinimizben kúresip - dinsiz, tektilerimizben kúresip - teksiz, ultjandylarymyzben kúresip - ultsyz, bilimdilerimizben kúresip - bileksiz, salt – dástúrimizben kúresip - sanatsyz qala jazdaǵan elmiz. Sondyqtan endigi jerde ǵylymnyń qaı salasynda bolsa da osy kemshilikterimizdiń ornyn toltyrýǵa at salysqan jón.
Ǵasyrlar boıy qalyptasqan tilimizdi, dinimizdi, tárbıemizdi, ulttyq salt - dástúrler, úlgi - ónege úırenip, boıyma sińirip, kúndelikti tirshiligime paıdalanǵym keledi.
Olaı bolsa týǵan halqymyzdyń tarıhı damýy barysyndaǵy, atam zamannan ómirmen birge jasasyp, bite qaınasyp, óziniń aıshyqty boıaýyn solǵyndatpaı, urpaqtan - urpaqqa mıras bolyp kele jatqan baı qazynalardyń biri - kıiz úıdiń fızıkasy jóninde dúnıetanymymen tanystyrǵym keledi. Kıiz úı qurylysynyń fızıkasyn taný arqyly halqymyzdyń danyshpandyǵyn tanytý, danalyqtyń qyr - syryna úńilý, dáleldeý osy jumysymnyń shyǵarmashylyq máselesi.
Fızıka páni - tabıǵatty, tabıǵat qurylystar men zańdaryn paıdalanýdy zertteıtin ǵylym. Ǵulamalar aıtyp ketkendeı, osy kıiz úıden qazaq halqynyń aspan álemine, esepteý júıesine, fızıkalyq zańdylyqtaryna, tabıǵat zańdylyqtaryn bilip, olarmen turmys - tirshilikte sanasý joldaryn bilý, ekonomıkalyq biliktiligine, mádenıet pen ónerdegi talǵamy - jalpy ómir tájirıbesindegi iske beıimdiligi ańǵarylady. Arǵy - bergi tarıhymyz ben mádenıetimizdi zerdeleı qarasaq kıiz úıdiń atqarǵan róli óte zor ekenine kóz jetkizemiz. Bizdiń kıiz úıimiz tek baspana ǵana emes, ol sáýlet, qurylys, sýret, qolóner sıaqty birneshe ónerdiń basyn quraıtyn ǵajaıyp týyndy desek te bolady. Basqa elderdegideı emes, bul aǵash, kıiz, shı, ári kóshpeli (jyljymaly) qurylys túrine jatady. Sońǵy 7 – 8 ǵasyr boıyna kıiz úıge ózgeris engizilmeı, qazaqtar úshin eń qolaıly baspana bolyp qaldy. Kıiz úı álemge belgili, ıaǵnı álemdegi eń tez qurastyrylyp, tez jyǵylatyn úı. Jáne de kıiz úıimiz basqa halyqtardyń úılerimen salystyrǵanda bir de bir shege paıdalanbaı – aq qurastyrylatyn úı dep tanylady. Ol aýa raıynyń qandaı jaǵdaıynda da paıdalanýǵa óte ynǵaıly, ishine jaryq jaqsy túsedi, aýa almasý talapqa saı, jel – daýylǵa shaıqalmaıdy, berik, tóbesi jadaǵaı emes, kúmbez bolyp keledi. Osynyń báriniń sebebin ǵylymı jumysymda qarastyraıyq jáne fızıka turǵydan túsindireıik.
Kıiz úı ólshemderi.
Kıiz úı negizgi 3 bólikten turady:
Úıdiń súıekteri (aǵashtan turatyn bólikteri)
Kıizderi (shı de osyǵan kiredi)
Baý shylaýlary (baýlary men basqur arqandary) Kıiz úı bólikterin daıyndaǵanda ekologıalyq taza, tabıǵı materıaldy qoldanǵan, ıaǵnı eshqandaı densaýlyqqa zıan keltiretin sıntetıkalyq qospalary joq.
Tabıǵattaǵy tirshilik ataýlynyń ósip - ónýi, damý kózi – onyń tamyry, adam balasynyń damý kózi – tili, dini, salt - dástúri. Biz osy ýaqytqa sheıin ǵylym men bilimge tek eýropalyqtardyń kózimen qarap kelgenimizge mán bere bermeımiz. Ásirese otarshyldyq saıasattyń arqasynda: dinimizben kúresip - dinsiz, tektilerimizben kúresip - teksiz, ultjandylarymyzben kúresip - ultsyz, bilimdilerimizben kúresip - bileksiz, salt – dástúrimizben kúresip - sanatsyz qala jazdaǵan elmiz. Sondyqtan endigi jerde ǵylymnyń qaı salasynda bolsa da osy kemshilikterimizdiń ornyn toltyrýǵa at salysqan jón.
Ǵasyrlar boıy qalyptasqan tilimizdi, dinimizdi, tárbıemizdi, ulttyq salt - dástúrler, úlgi - ónege úırenip, boıyma sińirip, kúndelikti tirshiligime paıdalanǵym keledi.
Olaı bolsa týǵan halqymyzdyń tarıhı damýy barysyndaǵy, atam zamannan ómirmen birge jasasyp, bite qaınasyp, óziniń aıshyqty boıaýyn solǵyndatpaı, urpaqtan - urpaqqa mıras bolyp kele jatqan baı qazynalardyń biri - kıiz úıdiń fızıkasy jóninde dúnıetanymymen tanystyrǵym keledi. Kıiz úı qurylysynyń fızıkasyn taný arqyly halqymyzdyń danyshpandyǵyn tanytý, danalyqtyń qyr - syryna úńilý, dáleldeý osy jumysymnyń shyǵarmashylyq máselesi.
Fızıka páni - tabıǵatty, tabıǵat qurylystar men zańdaryn paıdalanýdy zertteıtin ǵylym. Ǵulamalar aıtyp ketkendeı, osy kıiz úıden qazaq halqynyń aspan álemine, esepteý júıesine, fızıkalyq zańdylyqtaryna, tabıǵat zańdylyqtaryn bilip, olarmen turmys - tirshilikte sanasý joldaryn bilý, ekonomıkalyq biliktiligine, mádenıet pen ónerdegi talǵamy - jalpy ómir tájirıbesindegi iske beıimdiligi ańǵarylady. Arǵy - bergi tarıhymyz ben mádenıetimizdi zerdeleı qarasaq kıiz úıdiń atqarǵan róli óte zor ekenine kóz jetkizemiz. Bizdiń kıiz úıimiz tek baspana ǵana emes, ol sáýlet, qurylys, sýret, qolóner sıaqty birneshe ónerdiń basyn quraıtyn ǵajaıyp týyndy desek te bolady. Basqa elderdegideı emes, bul aǵash, kıiz, shı, ári kóshpeli (jyljymaly) qurylys túrine jatady. Sońǵy 7 – 8 ǵasyr boıyna kıiz úıge ózgeris engizilmeı, qazaqtar úshin eń qolaıly baspana bolyp qaldy. Kıiz úı álemge belgili, ıaǵnı álemdegi eń tez qurastyrylyp, tez jyǵylatyn úı. Jáne de kıiz úıimiz basqa halyqtardyń úılerimen salystyrǵanda bir de bir shege paıdalanbaı – aq qurastyrylatyn úı dep tanylady. Ol aýa raıynyń qandaı jaǵdaıynda da paıdalanýǵa óte ynǵaıly, ishine jaryq jaqsy túsedi, aýa almasý talapqa saı, jel – daýylǵa shaıqalmaıdy, berik, tóbesi jadaǵaı emes, kúmbez bolyp keledi. Osynyń báriniń sebebin ǵylymı jumysymda qarastyraıyq jáne fızıka turǵydan túsindireıik.
Kıiz úı ólshemderi.
Kıiz úı negizgi 3 bólikten turady:
Úıdiń súıekteri (aǵashtan turatyn bólikteri)
Kıizderi (shı de osyǵan kiredi)
Baý shylaýlary (baýlary men basqur arqandary) Kıiz úı bólikterin daıyndaǵanda ekologıalyq taza, tabıǵı materıaldy qoldanǵan, ıaǵnı eshqandaı densaýlyqqa zıan keltiretin sıntetıkalyq qospalary joq.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
