M. Áýezovtiń «Abaı Joly» epopeıasy (kúndelikti sabaq jospary)
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq ádebıeti 9 synyp.
Taqyryptar:
61. M. Áýezovtiń «Abaı Joly» epopeıasy
62. M. Áýezovtiń dramatýrgıasy
63. Ǵabıt Músirepov
64. Ǵabıt Músirepovtiń áńgimeleri
65. Ǵabıt Músirepovtiń romandary
Sabaqtyń taqyryby: M. ÁÝEZOVTYŃ «ABAI JOLY» EPOPEIASY
Sabaqtyń maqsaty: a) Abaı joly epopeıasy týraly túsinikterin keńeıtý. Oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
á) Oqýshylardyń boıyna ádeptilik, ınabattylyq, qarapaıymdylyq qasıetterin qalyptastyrý;
b) sabaq barysynda oqýshylardy mánerlep oqýǵa daǵdylandyrý.
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, túsindirý t. b.
Sabaqtyń kórnekiligi: búktemeler, kitaptar t. b.
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
1. M. Áýezov qaı oqý ornynda oqyǵan?
2. M. Áýezovtyń tuńǵysh maqalasy ne jónindegi máseleni kótergen?
3. Qandaı shyǵarmalaryn bilesińder?
4. «Kókserek» povesin jazýǵa ne sebep boldy?
b) Jańa sabaqty túsindirý:
M. Áýezov shyǵarmashylyǵynyń úlken arnasy – uly Abaı jaıyndaǵy eńbekteri.
Bala kezinen danyshpan aqynnyń óleńderin jattap, ulylyǵyn qulaǵyna sińirip ósken M. Áýezov bul taqyrypqa áńgime de(«Tatánanyń qyrdaǵy áni»), «Abaı (Ibaragım) Qunanbaıuly» atty zertteý, lıbretto, pesa, senarı, «Abaı» romanyn jazdy. Jazýshynyń 30 - 40 jyldary uly aqynnyń týǵan eline, Semeı, Abaı aýdanyna qaıtadan arnaıy baryp, Abaı ómir súrgen dáýir men ómir týraly zamandastary men kóz kórgenderinen estigen, oıda júrgen derekterdi qaǵazǵa túsirgen erlikteri de bar. Bul turǵyda jazýshynyń ózi shyǵarmaǵa materıal jınaý men qordalanǵan derekterdi qorytý, kórkem álemge engizý týraly bylaı deıdi: «Jalpy bul kezeńdegi romanǵa baılanysty jumys sıpatymdy men áldeqashan kóship ketken kerýenniń jurtyna kelip, sónýge aınalǵan oshaq ornynan qyzýy bar sońǵy shoqty taýyp alyp, ony demimen úrlep qozdatyp, jalyndy alaýǵa aınaldyrmaq bolǵan kesheýil jolaýshynyń áreketimen salystyrar edim
Kóne kóz qarıalardyń kúńgirt tartqan zerdesi meni Abaıdyń jas dáýirine jetelep, jol kórsetip otyrdy, alpysty alqymdaǵan Áıgerimniń júzinen men onyń aqyn júregin jaýlaǵan balǵyn zamanyndaǵy sulý ajaryn elestetýge tyrystym. (M. Áýezov. «Abaı Qunanbaev»).
Jazýshy Abaı zamanyn beıneleýde naqty tarıhı derekterdi ala otyryp, sonyń negizinde aqynnyń óz ómiriniń basty málimetterin qajetke jaratyp, keıipker men orta qatynasyn neǵurlym shynaıy kórsetýdi maqsat tutty. Uly aqyn ómiri men epopeıadaǵy keıipkerden asa som tulǵaly kórkem beıne jasalǵan.
«Abaı jolynda» Abaıdyń búkil ómir joly, sanaly shyǵarmashylyq, jeke bas tirshiligi molynan qamtylǵan. Abaıdyń balalyq shaǵynan alynǵan epızodtar jazýshy qıaly bolǵanymen de, bul bolashaq azamat, aqyn, el aǵasy, ult qadiri Abaıdyń minezin ashyp, qalyptasý kezeńderin sýretteý úshin alynǵan.
Alǵashqy roman «Abaı» degen atpen 1943 jyly jaryqqa shyqqanda Ǵ. Músirepov: «Abaıdaı» shyǵarma bul kúnge deıingi búgingi qazaq ádebıetinde bolǵan emes.»Abaı» pesasy jazýshy M: Áýezovtyń «Abaı joly» romanyna barar joldardyń biri dese de bolady.
Sheshen tildi, kórkem sýretti, oqshaý oqıǵany sheber qıystyratyn klasık jazýshy M. Áýezov álem ádebıetine qosylar iri tulǵa ekenin onyń týyndylary dáleldeıdi.
Kitappen jumys: romandaǵy keıipkerlerge minezdeme beredi
Hronologıalyq tablısamen jumys: tablısadaǵy eleýli jyldardy belgileıdi
Bilimdi bekitý: «Abaı jolynyń» birinshi baspasy qaı jyly jaryq kórdi?
2. Romandaǵy Qamqa men Qodardyń is - áreketi tarıhı shyndyq pa?
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: «Abaı jolyn» oqyp kelýge beremin.
Tolyq nusqasyn qaraý
Taqyryptar:
61. M. Áýezovtiń «Abaı Joly» epopeıasy
62. M. Áýezovtiń dramatýrgıasy
63. Ǵabıt Músirepov
64. Ǵabıt Músirepovtiń áńgimeleri
65. Ǵabıt Músirepovtiń romandary
Sabaqtyń taqyryby: M. ÁÝEZOVTYŃ «ABAI JOLY» EPOPEIASY
Sabaqtyń maqsaty: a) Abaı joly epopeıasy týraly túsinikterin keńeıtý. Oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
á) Oqýshylardyń boıyna ádeptilik, ınabattylyq, qarapaıymdylyq qasıetterin qalyptastyrý;
b) sabaq barysynda oqýshylardy mánerlep oqýǵa daǵdylandyrý.
Sabaqtyń túri: dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, túsindirý t. b.
Sabaqtyń kórnekiligi: búktemeler, kitaptar t. b.
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
1. M. Áýezov qaı oqý ornynda oqyǵan?
2. M. Áýezovtyń tuńǵysh maqalasy ne jónindegi máseleni kótergen?
3. Qandaı shyǵarmalaryn bilesińder?
4. «Kókserek» povesin jazýǵa ne sebep boldy?
b) Jańa sabaqty túsindirý:
M. Áýezov shyǵarmashylyǵynyń úlken arnasy – uly Abaı jaıyndaǵy eńbekteri.
Bala kezinen danyshpan aqynnyń óleńderin jattap, ulylyǵyn qulaǵyna sińirip ósken M. Áýezov bul taqyrypqa áńgime de(«Tatánanyń qyrdaǵy áni»), «Abaı (Ibaragım) Qunanbaıuly» atty zertteý, lıbretto, pesa, senarı, «Abaı» romanyn jazdy. Jazýshynyń 30 - 40 jyldary uly aqynnyń týǵan eline, Semeı, Abaı aýdanyna qaıtadan arnaıy baryp, Abaı ómir súrgen dáýir men ómir týraly zamandastary men kóz kórgenderinen estigen, oıda júrgen derekterdi qaǵazǵa túsirgen erlikteri de bar. Bul turǵyda jazýshynyń ózi shyǵarmaǵa materıal jınaý men qordalanǵan derekterdi qorytý, kórkem álemge engizý týraly bylaı deıdi: «Jalpy bul kezeńdegi romanǵa baılanysty jumys sıpatymdy men áldeqashan kóship ketken kerýenniń jurtyna kelip, sónýge aınalǵan oshaq ornynan qyzýy bar sońǵy shoqty taýyp alyp, ony demimen úrlep qozdatyp, jalyndy alaýǵa aınaldyrmaq bolǵan kesheýil jolaýshynyń áreketimen salystyrar edim
Kóne kóz qarıalardyń kúńgirt tartqan zerdesi meni Abaıdyń jas dáýirine jetelep, jol kórsetip otyrdy, alpysty alqymdaǵan Áıgerimniń júzinen men onyń aqyn júregin jaýlaǵan balǵyn zamanyndaǵy sulý ajaryn elestetýge tyrystym. (M. Áýezov. «Abaı Qunanbaev»).
Jazýshy Abaı zamanyn beıneleýde naqty tarıhı derekterdi ala otyryp, sonyń negizinde aqynnyń óz ómiriniń basty málimetterin qajetke jaratyp, keıipker men orta qatynasyn neǵurlym shynaıy kórsetýdi maqsat tutty. Uly aqyn ómiri men epopeıadaǵy keıipkerden asa som tulǵaly kórkem beıne jasalǵan.
«Abaı jolynda» Abaıdyń búkil ómir joly, sanaly shyǵarmashylyq, jeke bas tirshiligi molynan qamtylǵan. Abaıdyń balalyq shaǵynan alynǵan epızodtar jazýshy qıaly bolǵanymen de, bul bolashaq azamat, aqyn, el aǵasy, ult qadiri Abaıdyń minezin ashyp, qalyptasý kezeńderin sýretteý úshin alynǵan.
Alǵashqy roman «Abaı» degen atpen 1943 jyly jaryqqa shyqqanda Ǵ. Músirepov: «Abaıdaı» shyǵarma bul kúnge deıingi búgingi qazaq ádebıetinde bolǵan emes.»Abaı» pesasy jazýshy M: Áýezovtyń «Abaı joly» romanyna barar joldardyń biri dese de bolady.
Sheshen tildi, kórkem sýretti, oqshaý oqıǵany sheber qıystyratyn klasık jazýshy M. Áýezov álem ádebıetine qosylar iri tulǵa ekenin onyń týyndylary dáleldeıdi.
Kitappen jumys: romandaǵy keıipkerlerge minezdeme beredi
Hronologıalyq tablısamen jumys: tablısadaǵy eleýli jyldardy belgileıdi
Bilimdi bekitý: «Abaı jolynyń» birinshi baspasy qaı jyly jaryq kórdi?
2. Romandaǵy Qamqa men Qodardyń is - áreketi tarıhı shyndyq pa?
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: «Abaı jolyn» oqyp kelýge beremin.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Tolyq nusqasyn qaraý
