Maǵjan Jumabaev. Besik jyry
Atyraý oblysy, Inder aýdany,
Qurylys aýyly, M. Móńkeuly atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi: Týlegenova Gýlaım Edilqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Ybyraı Altynsarın «Bul kim?», Maǵjan Jumabaev «Besik jyry».
Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylarǵa Ybyraı Altynsarın men Maǵjan Jumabaevtyń ómirinen málimet bere otyryp, mánerlep oqý daǵdysyn qalyptastyrý, túsingenderin qysqa, ári naqty áńgimeleı bilýge úıretý.
2. Jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy qoldaný arqyly oqýshylardyń tanym belsendiligin arttyrý, shyǵarmashylyq qıalyn júıeleý, baılanystyryp sóıleý daǵdysyn damytý.
3. Oqýshylardy adamgershilikke, meıirimdilikke, tapqyrlyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, kórnekilik, toptastyrý, syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń elementteri, áńgime, suraq - jaýap,
Sabaqtyń túri: dástúrli
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: Y. Altynsarınniń sýretteri, tirek syzbalar
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Psıhologıalyq daıyndyq.
- Kóńil - kúıleriń qalaı?
- Keremet (qolyn kóteredi)
- Sabaqqa daıyndyǵymyz qalaı?
- Tamasha (shapalaqtaıdy)
- Yntańyz she?
- Ǵajap (alaqandaryn tıgizedi)
- Endeshe bastaıyq
- o – o - o (basbarmaqtaryn kórsetý)
Úı tapsyrmasyn suraý. Áje óleńi
«Meniń ájem»taqyrybynda jazyp kelgen áńgimelerin oqý
Poezıa mınýty:
1. Ár top eki oqýshydan óleńdi jatqa suraý
2. «Men saǵan, sen maǵan» oıyn arqyly ótken sabaqty qaıtalaý.
Suraqtar:
- Óleń kim týraly?
- Áje dep bizder kimdi aıtamyz?
- Ájeler qandaı bolady?
- Osy «Áje» óleńiniń avtory kim?
- Men senderge jumbaq óleń oqyp bereıin. Sender bul óleń kim týraly aıtylǵanyn tabyńdar.
Bul kim?
Bala, bala, bala dep,
Túnde shoshyp oıanǵan.
Tún uıqysyn tórt bólip,
Túnde besik taıanǵan. (ana)
- Endeshe balalar bul óleńniń avtory Y. Altynsarın eken? Y. Altynsarın týraly ne bilemiz?
Oqýshylar ózderiniń jaýaptaryn aıtady.
Oı qozǵaý:
- Balalar osy óleńniń myna joldaryna nazar aýdaraıyqshy.
Tún uıqysyn tórt bólip,
Túnde besik taıanǵan - degen óleń jolyn qalaı túsinesińder?
- Besikke kimdi jatqyzamyz?
- Sábı nemese bópelerimizdi uıyqtatý úshin analarymyz ne isteıdi?
- Olaı bolsa, balalar, búgingi bizdiń ótetin taqyrybymyz Maǵjan Jumabaevtyń «Besik jyry» óleńi.
- Óleńmen tanyspas buryn besik jyry týraly túsinik bereıik..
Maǵjan Jumabaevtyń ómirimen tanystyrý.
Qyzmeti: Alash qozǵalysynyń qaıratkeri, aqyn,
Týǵan kúni: 25 maýsym 1893
Týǵan jeri: Soltústik Qazaqstan oblysy
Ulty: Qazaq
Qaıtys bolǵan kúni: 19 naýryz 1938 (44 jas)
Qaıtys bolǵan jeri Almaty
- Óleńmen tanyspas buryn besik jyry týraly túsinik bereıik..
Besik jyry — turmys - salt jyrlarynyń kóne túriniń biri. Bul – álemdegi eń tátti, eń jumsaq, eń súıikti áýen. Álemde besik jyryn aıtpaıtyn halyq joq dese de bolady jáne besik jyryn barsha halyq ulttyq tárbıeniń káýsar bulaǵy dep tanıdy.
Dástúrli besik jyrlary el arasynda ejelden aıtylyp, ábden qalypqa túsken, barlyq jerde mazmun jelisi men áýeni ózgertilmeı oryndalatyn jyrlar. Olar: “Áldı, áldı, aq bópem, Aq besikke jat, bópem!” degen ana meıirimine toly óleń joldarymen bastalyp, balany jubatatyn, aldandyryp tátti uıqyǵa batyratyn shýmaqtarǵa ulasady.
Aýyldaǵy ájelerimiz Qalıma ájeı men Talshyn ájeıdiń beınebaıanyn jiberý.
Balam meniń qaıda eken?
Qyzdarmenen toıda eken
Toıda bolsa, toılasyn,
Oramalyn maılasyn.
Qyzyl alma qolynda,
Qyzdar onyń sońynda,
Ánin aıtyp júr eken?
Bópem meniń aı ma eken?
Sheker me eken, bal ma eken?
Oınaqtap bir báıgeden,
Ozyp keler taı ma eken?
Tas bulaqtar taýda eken,
Jas quraqtar saıda eken.
Kólbeń - kólbeń ushatyn
Kóbelekter qaıda eken?
Qara qarǵa qarda eken,
Japalaqtar jarda eken,
Balpań - balpań basatyn
Balapandar qaıda eken?
Áı - áı bópem, áı bópem,
Uıyqtadyń ba, bal bópem?
Oqýlyqpen jumys. Oqýshylarǵa mánerlep oqytý.
Terme dıktant. Óleńnen balaǵa arnalǵan jyly sózderdi terip jazý. Ár oqýshy slaıdtan ózin - ózi tekserý.
Poster qorǵaý.
1 - top: Óleń uıqastyrý
----------------------------------- syılaımyn,
----------------------------------- tyńdaımyn.
----------------------------------- alamyn,
------------------------------------ balamyn.
.
2 - top: Besik týraly yrym – tyıym sózder.
3 - top: Óleń qurastyrý.
Oıyn «ıá, joq»: ıá - shapalaqtaý, joq - úndemeý.
- Besik jyry óleńiniń avtory Maǵjan Jumabaev.
- Besik jyryn qýyrshaqtarǵa arnaıdy.
- Sábıdi besikke jatqyzady.
- Maǵjan Jumabaev ánshi.
- Ana balasyna jyly sózder aıtady.
İİİ. Sabaqty qorytý.
Suraqtar qobdıshasy
Ortaǵa suraqtar jazylǵan qobdısha qoıylady. Oqýshylar kezektesip bir suraqty alady da jaýap beredi. Keı jaǵdaıda oqýshylar suraqtar qurastyryp qobdıshaǵa salyp, sosyn oǵan jaýap bergizýge de bolady.
- Besik jyry týraly ne aıtasyń?
- M. Jumabaev kim?
- Áje óleńin jatqa aıt.
- Qaıqaýs degen ne?
- Y. Altynsarın kim?
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma «Besik jyry» jattaý. «Pikirler aǵashyn toltyrý».
Qurylys aýyly, M. Móńkeuly atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi: Týlegenova Gýlaım Edilqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Ybyraı Altynsarın «Bul kim?», Maǵjan Jumabaev «Besik jyry».
Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylarǵa Ybyraı Altynsarın men Maǵjan Jumabaevtyń ómirinen málimet bere otyryp, mánerlep oqý daǵdysyn qalyptastyrý, túsingenderin qysqa, ári naqty áńgimeleı bilýge úıretý.
2. Jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy qoldaný arqyly oqýshylardyń tanym belsendiligin arttyrý, shyǵarmashylyq qıalyn júıeleý, baılanystyryp sóıleý daǵdysyn damytý.
3. Oqýshylardy adamgershilikke, meıirimdilikke, tapqyrlyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, kórnekilik, toptastyrý, syn turǵysynan oılaý tehnologıasynyń elementteri, áńgime, suraq - jaýap,
Sabaqtyń túri: dástúrli
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: Y. Altynsarınniń sýretteri, tirek syzbalar
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Psıhologıalyq daıyndyq.
- Kóńil - kúıleriń qalaı?
- Keremet (qolyn kóteredi)
- Sabaqqa daıyndyǵymyz qalaı?
- Tamasha (shapalaqtaıdy)
- Yntańyz she?
- Ǵajap (alaqandaryn tıgizedi)
- Endeshe bastaıyq
- o – o - o (basbarmaqtaryn kórsetý)
Úı tapsyrmasyn suraý. Áje óleńi
«Meniń ájem»taqyrybynda jazyp kelgen áńgimelerin oqý
Poezıa mınýty:
1. Ár top eki oqýshydan óleńdi jatqa suraý
2. «Men saǵan, sen maǵan» oıyn arqyly ótken sabaqty qaıtalaý.
Suraqtar:
- Óleń kim týraly?
- Áje dep bizder kimdi aıtamyz?
- Ájeler qandaı bolady?
- Osy «Áje» óleńiniń avtory kim?
- Men senderge jumbaq óleń oqyp bereıin. Sender bul óleń kim týraly aıtylǵanyn tabyńdar.
Bul kim?
Bala, bala, bala dep,
Túnde shoshyp oıanǵan.
Tún uıqysyn tórt bólip,
Túnde besik taıanǵan. (ana)
- Endeshe balalar bul óleńniń avtory Y. Altynsarın eken? Y. Altynsarın týraly ne bilemiz?
Oqýshylar ózderiniń jaýaptaryn aıtady.
Oı qozǵaý:
- Balalar osy óleńniń myna joldaryna nazar aýdaraıyqshy.
Tún uıqysyn tórt bólip,
Túnde besik taıanǵan - degen óleń jolyn qalaı túsinesińder?
- Besikke kimdi jatqyzamyz?
- Sábı nemese bópelerimizdi uıyqtatý úshin analarymyz ne isteıdi?
- Olaı bolsa, balalar, búgingi bizdiń ótetin taqyrybymyz Maǵjan Jumabaevtyń «Besik jyry» óleńi.
- Óleńmen tanyspas buryn besik jyry týraly túsinik bereıik..
Maǵjan Jumabaevtyń ómirimen tanystyrý.
Qyzmeti: Alash qozǵalysynyń qaıratkeri, aqyn,
Týǵan kúni: 25 maýsym 1893
Týǵan jeri: Soltústik Qazaqstan oblysy
Ulty: Qazaq
Qaıtys bolǵan kúni: 19 naýryz 1938 (44 jas)
Qaıtys bolǵan jeri Almaty
- Óleńmen tanyspas buryn besik jyry týraly túsinik bereıik..
Besik jyry — turmys - salt jyrlarynyń kóne túriniń biri. Bul – álemdegi eń tátti, eń jumsaq, eń súıikti áýen. Álemde besik jyryn aıtpaıtyn halyq joq dese de bolady jáne besik jyryn barsha halyq ulttyq tárbıeniń káýsar bulaǵy dep tanıdy.
Dástúrli besik jyrlary el arasynda ejelden aıtylyp, ábden qalypqa túsken, barlyq jerde mazmun jelisi men áýeni ózgertilmeı oryndalatyn jyrlar. Olar: “Áldı, áldı, aq bópem, Aq besikke jat, bópem!” degen ana meıirimine toly óleń joldarymen bastalyp, balany jubatatyn, aldandyryp tátti uıqyǵa batyratyn shýmaqtarǵa ulasady.
Aýyldaǵy ájelerimiz Qalıma ájeı men Talshyn ájeıdiń beınebaıanyn jiberý.
Balam meniń qaıda eken?
Qyzdarmenen toıda eken
Toıda bolsa, toılasyn,
Oramalyn maılasyn.
Qyzyl alma qolynda,
Qyzdar onyń sońynda,
Ánin aıtyp júr eken?
Bópem meniń aı ma eken?
Sheker me eken, bal ma eken?
Oınaqtap bir báıgeden,
Ozyp keler taı ma eken?
Tas bulaqtar taýda eken,
Jas quraqtar saıda eken.
Kólbeń - kólbeń ushatyn
Kóbelekter qaıda eken?
Qara qarǵa qarda eken,
Japalaqtar jarda eken,
Balpań - balpań basatyn
Balapandar qaıda eken?
Áı - áı bópem, áı bópem,
Uıyqtadyń ba, bal bópem?
Oqýlyqpen jumys. Oqýshylarǵa mánerlep oqytý.
Terme dıktant. Óleńnen balaǵa arnalǵan jyly sózderdi terip jazý. Ár oqýshy slaıdtan ózin - ózi tekserý.
Poster qorǵaý.
1 - top: Óleń uıqastyrý
----------------------------------- syılaımyn,
----------------------------------- tyńdaımyn.
----------------------------------- alamyn,
------------------------------------ balamyn.
.
2 - top: Besik týraly yrym – tyıym sózder.
3 - top: Óleń qurastyrý.
Oıyn «ıá, joq»: ıá - shapalaqtaý, joq - úndemeý.
- Besik jyry óleńiniń avtory Maǵjan Jumabaev.
- Besik jyryn qýyrshaqtarǵa arnaıdy.
- Sábıdi besikke jatqyzady.
- Maǵjan Jumabaev ánshi.
- Ana balasyna jyly sózder aıtady.
İİİ. Sabaqty qorytý.
Suraqtar qobdıshasy
Ortaǵa suraqtar jazylǵan qobdısha qoıylady. Oqýshylar kezektesip bir suraqty alady da jaýap beredi. Keı jaǵdaıda oqýshylar suraqtar qurastyryp qobdıshaǵa salyp, sosyn oǵan jaýap bergizýge de bolady.
- Besik jyry týraly ne aıtasyń?
- M. Jumabaev kim?
- Áje óleńin jatqa aıt.
- Qaıqaýs degen ne?
- Y. Altynsarın kim?
Baǵalaý.
Úıge tapsyrma «Besik jyry» jattaý. «Pikirler aǵashyn toltyrý».
You Might Also Like
