InfoHub Logo

Marıa Montessorı 1870 jyldyń 31 tamyzynda Italıada týylyp, 1952 jyly Golandıada qaıtys boldy. Osy jyldar aralyǵynda onyń ómir joly fılosofıalyq máni bar, balalardyń quqyǵyn qorǵaý úshin kúresi men uly pedagogıkalyq jańalyqtar ashýyna toly boldy. Ol Italıanyń tuńǵysh áıel - dárigeri.

Qyzyqty aqparat
♦ Italıada evrony engizbesten buryn, M. Montessorıdiń beınesi 1000 lır aqshasyn bezendirip turdy.
♦ Fınlándıa, Nıderland jáne AQSH - ta Montessorı balabaqshalary men mektepteri negizgi memlekettik oqý mekemeleriniń quramyna engen.
♦ Béndjamın Spok dárigerdiń ataqty basylymdarynan kem túspeıtin bala tárbıesi jónindegi 25 kitaptyń avtory M. Montessorı, jasóspirim kezinde ata - anasynyń ózinen ustaz shyǵarý nıetine qarsy bolǵan.
♦ AQSH - ta Montessorı mektebin támámdáý, jumysqa qabyldaý kezinde qosymsha faktor bolyp tabylady.
♦ Orys sýretshisi Kýzma Petrov - Vodkın, Montessorıdiń sabaǵyna qatysyp, bul ádispen oqytylatyn balalardyń qorshaǵan ortany keńnen qabyldaıdy degen.
♦ Úndistandaǵy Montessorı - mektebi (Kodaıkanaldaǵy) eń alyp dep Gınnes kitabyna jazyldy. Onda 22000 - nan astam bala oqytylady.
♦ Marıa Montessorı úsh ret (1949, 1950 jáne 1951 jyldary) álemniń nobeldik syılyǵyn alýǵa usynyldy.
♦ Montessorı júıesi boıynsha Bıll Klınton – AQSH - tyń 42 prezıdenti, Fransýa Mıtteran – Fransıanyń 21 prezıdenti, Ýılám men Garrı hanzadalary – anglıanyń patshalary otbasynan, Jaklın Kennedı Onassıs – AQSH - tyń birinshi hanymynyń biri, Djımmı Ýeıls – Vıkıpedıany shyǵarǵan, Gabrıel Garsıa Markes – jazýshy, ádebıetten Nobel syılyǵynyń ıegeri, Google izdenistik júıesin shyǵarǵan Larrı Peıdj pen Sergeı Brın oqytyldy.
♦ Lev Tolstoıdyń qyzy Tatána Sýhotına - Tolstaıa men Dıana hanshaıymy Montessorı - pedagogy bolǵan.

Marıa Montessorıdiń erkin tárbıe ıdeıalaryn qýattaýshylardyń biri Konstantın Nıkolaevıch Ventsel (1857 - 1947) edi. Ol 1917 jyly dúnıede alǵashqylardyń biri bolyp bala quqyqtary deklarasıasyn túzip, jarıalady.
Montessorı óziniń erkindik túsinigin balanyń úlkenderdiń erkine táýeldi bolmaý dep túsindirdi. Bul degenimiz balanyń úlkenderdiń mınımaldy kómegi arqyly ózine qyzmet etýi, jańany ıgere bilýi, mańyzdy sheshimdi ózi qabyldaýy men balanyń daralyq quqyǵyn qorǵaý bolyp tabylady.

Tártip pen erkindiktiń úılesimi arqyly
• qarapaıym erejelerdi saqtap tártipke úırenedi
• derbestikke úırenedi
• jan - jaqty, yqylasty bolady
• sanaly tańdaý jasaýǵa úırenedi
• baqylaǵyshtyqqa úırenedi
• ózin jáne basqa adamdardy qadirleýdi úırenedi
• tulǵa retinde ózin - ózi qalyptastyrady
• seniń quqyǵyń basqalardyń quqyǵy bastalatyn jerde shekteledi
• kelisim jasasyp, birge árekettenýge úırenedi
• jaýapkershilikti sezinýdi úırenedi

Pedagogtyń mindeti
• Eń negizgi mindeti – balalarǵa ózin - ózi damytý jumystarynda kómek berý, onyń óz betimen bilim alýyna jaǵdaı jasaý
• Balalardy topta saqtalatyn erejelermen tanystyrý
• Balalardyń is - áreketin baqylap, tek qajet kezinde kómek kórsetedi
• Dıdaktıkalyq materıaldardy qalaı durys qoldaný kerektigin úıretý
• Toptaǵy jaǵymdy atmosferany qalyptastyrý, kelispeýshilikti sheshý
• Balanyń ári qaraı ózin damytýda baǵyt beredi

Topta saqtalatyn erejeler
• erkin júrip turady
• qoldanǵan zatyn eskertýsiz jınap ornyna qoıady
• qajet kezde tárbıeshiden kómek suraý
• úlken balalar jańa kelgen balalardy úıretedi
• jibergen qatelikterin taýyp olardy túzetedi
• bastaǵan jumysyn aıaǵyna deıin jetkizý
• basqa balalarǵa bóget bolmaý
• tynyshtyqty saqtaıdy

Marıa Montessorı ósıetteri

♦ Qandaı jaǵdaı bolmasyn, bala ózi kómek suraǵansha oǵan tıispe
♦ Eshqashan bala týraly jaman aıtpa, balanyń kózinshe, jáne ol bolmaǵanda da.
♦ Balanyń jaqsy qasıetterin damytýǵa baǵyttal, sonda jaman qasıetter birtindep azaıa túsedi
♦ Tanymdyq ortany daıyndaǵanda belsendi bol. Árqashan ony talaptar men erejege saı daıynda. Balanyń bul ortalyqta durys is - áreket jasaýyna kómektes. Ár damytý materıalynyń ornyn jáne ony qalaı durys qoldaný kerektigin kórset.
♦ Seniń kómegińdi qajet etetin balaǵa kómektesýge jáne onyń suraqtaryna jaýap berýge daıyn bol.
♦ Qate jiberip alyp ony qazir nemese sáldeń soń túzete alatyn balany qadirleı bil. Biraq balanyń is - áreketi nemese materıaldy durys qoldanbaǵan jaǵdaıynda, óziniń nemese basqa balalardyń densaýlyǵyna, damýyna qaýip tóndiretin bolsa jumysty toqtat.
♦ Demalyp otyrǵan nemese bireýdiń jumysyn baqylap otyrǵan, nemese qandaı is - áreket jasaǵanyn álde jasaıtynyn oılap otyrǵan balany qadirleı bil. Osy sátte ony eshqashan basqa áreket jasaýǵa majbúrleme.
♦ Nemen aınalysatynyn bilmeı, is - áreket túrin izdep júrgen balaǵa kómektes.
♦ Balaǵa jańany ıgerýge, buryn bas tartqan materıaldardy qalaı durys qoldaný kerektigin kórsetýden jalyqpa. Qorshaǵan ortany meıirimmen, shydamdylyq pen tynyshtyqpen, qaıyrymdylyq pen mahabbatpen toltyr. İzdenis ústindegi balaǵa ózińniń kómek kórsetýge daıyn ekenińdi kórsete bil, jáne basqa balalarǵa ony bildirtpe.
♦ Balamen qarym - qatynasta tek jaqsy ádep - qylyqtaryńdy kórset jáne ózińdegi eń jaqsy qasıetterińdi usyn.

Pavlodar oblysy, Aqsý qalasy,
№18 balabaqsha tárbıeshisi
Rýstemhanova Aıgerım Serıkovna