Mashına jasaý kesheni
Qazaqstannyń ekonomıkalyq jáne áleýmettik geografıasy
(9 klass)
Sabaq taqyryby: Mashına jasaý kesheni.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Mashına jasaýdyń ekonomıkadaǵy róli, mashına jasaý, onyń negizgi salalary, ornalasý prınsıpteri, mamandaný men kooperatıvtendirý, keshendi sala ekendigi týraly bilim berý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń ártúrli ádis - tásilder, qosymsha aqparat kózderin paıdalanyp, ózdigimen zertteý jumystaryn júrgizý barysynda bilimderin damytý.
Tárbıelik: Toptasyp, jekeleme jumys isteı bilýge, óz oılaryn, pikirlerin erkin aıta alýǵa tárbıeleý.
Sabaq kórnekilikter: Interbelsendi taqta, atlas, keskin karta, syzba, slaıdtar, jetondar.
Sabaq túri: Zertteý sabaǵy;
Sabaq ádisi: Slaıd kórsetilimderi, syzba, karta, keste, oqýshylardyń zertteý jobasyn qorǵaý, óz oılaryn júıeleý.
Negizgi uǵymdar: Mashına jasaý kesheni, mamandaný, buıymdyq, tetiktik, tehnologıalyq, kooperatıvtendirý.
Sabaq barysy:
I. Oqýshylardy uıymdastyrý: Oqýshylardy túgendeý, sabaqqa daıarlaý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý: 10 - suraq jaýap.
1. Jedel suraqtar:
1) Qazaqstannyń hrom óndirý ken orny qaıda?
2) Atalǵan metaldardyń qaısysy qara metalǵa jatady?
3) Sokolov - Sarybaı ken baıytý kombınaty qaı oblysta ornalasqan?
4) Atasý zaýyty shıkizatty qaıdan alady?
5) Tolyq sıkldy zaýyt ornalasqan qaı qala?
6) Qara metalýrgıa shıkizatyna ne jatady?
7) Elimizde qaı taýda hromıt pen nıkeldiń kóp qory shoǵyrlanǵan?
8) Qandaı temir rýdasyn óndiretin negizgi ken oryndary bar?
9) Qazaqstannan feroqorytpa ónimderin negizgi satyp alýshy elderdi ata?
10) Rýdnyı qalasyndaǵy temir rýdasynyń ken oryndary bar?
2. Kartamen jumys:
1) Qaıta balqytý zaýytynyń jańa ortalyǵy.
2) Hrom keni Dóń ken baıytý kombınaty ornalasqan oblysty kórset.
3) Jezdi jáne Jáırem marganes ken baıytý kombınattary ornalasqan oblys.
4) Elimizdegi feroqorytpa zaýyttarynyń negizgi ónimi ferrohrom qaı qalalarda óndiriledi?
5) Elimizdiń polımetal óndirisiniń basty aýdany jáne úsh iri ortalyǵy.
6) Alúmını oksıdinen alúmını alý zaýyty.
7) Mys óndirý metalýrgıalyq kombınattary ornalasqan ortalyqtar.
Daıarlyq kezeńi:
1. Buǵan deıingi ótken sabaqtarymyzda Qazaqstannyń halyq sharýashylyǵynyń qandaı salalarymen mashına jasaý ónerkásibi tyǵyz baılanysty dep oılaısyńdar?
2. Mashına jasaý ónerkásibisiz elimizdiń ekonomıkasyn órkendete alamyz ba?
III. Jańa taqyrypty oqyp - úırený jospary:
1) Ekonomıkanyń damýyndaǵy mashına jasaý ónerkásibiniń mańyzy;
2) Mashına jasaýdyń qalyptasýy men damýy;
3) Mashına jasaýdaǵy mamandaný men kooperatıvtendirý;
4) Mashına jasaý ónerkásibi - keshendi sala;
5) Mashına jasaý ónerkásibiniń ornalasýynyń negizgi prınsıpteri.
Sabaq barysy:
Muǵalim ekonomıkanyń damýyndaǵy mashına jasaýdyń róli jaıly aıtý.
Mashına jasaý kesheniniń qurylymy óte kúrdeli. Onyń quramyna úsh topqa biriktirilgen otyzǵa jýyq salalar kiredi:
1) Mashına jasaý (mashınalar men qural - jabdyqtar shyǵarý);
2) Metal óńdeý (metal konstrýksıalaryn daıarlaý, mashınalar men qural - jabdyqtardy jóndeý);
3) «Kishi metalýrgıa» (mashına jasaý zaýyttarynda metal balqytý).
Mashına jasaý kesheni sharýashylyqtyń ártúrli salalaryna qural - jabdyq, eldiń qorǵanys jaǵdaıy úshin qarý - jaraq, halyqqa qajetti taýarlar shyǵarýmen aıqyndalady. Mashına jasaý kesheni basqa da saýda aralyq keshendermen tyǵyz óndiristik baılanysta bolady.
Sabaqtyń taqyrybyn oqýshylar, ózindik izdený men zertteýler júrgizý barysynda ashý kerek. Ol úshin oqýshylarǵa baǵyttaýshy suraqtar beriledi.
1. Mashına jasaý kesheniniń quramyn anyqtańdar?
2. Sizderdiń oılaryńyz boıynsha mashına jasaý ónerkásibin damytý úshin qandaı sala jetekshi ról atqarady?
3. Avtokólik zaýytynyń óndiristik baılanysyn kórsetińiz;
4. Mashına jasaýdyń barlyq salalaryn birdeı joǵary deńgeıde damytý múmkin be?
5. Mashına óndirisindegi tehnologıalyq kezeńder jaıly ne bilesiz?
6. Mashına jasaý zaýyttarynyń ornalasý faktorlary.
7. Elimizdiń mashına jasaý zaýyttaryn atap, kartadan kórsetý.
Sabaqty bekitý:
Anyqtańdar:
Zaýyttardyń ortalyǵy qandaı áriptermen belgilengen:
1. Avtobýs;
2. Júk mashınasyn qurastyrý;
3. Rentgen qural - jabdyqtary;
4. Troleıbýs shyǵaratyn;
5. Teplovoz qurastyratyn;
6. Munaı quralary;
7. Taý - shahtalyq qural - jabdyqtar.
Osy tapsyrma boıynsha:
1 - qatar. Keskin kartaǵa mashına jasaý zaýyttaryn túsirý.
2 - qatar. Dáptermen jumys
3 - qatar. Kartamen jumys
Shyǵarmashylyq jumys:
Ár qatar ózderine aldyn - ala berilgen tapsyrma boıynsha óz jobalaryn qorǵaıdy.
I qatar. «Astana qalasyndaǵy iri lokomotıv qurastyrý zaýyty» týraly joba.
II qatar. Óskemen qalasynda «Azıa - Avto» zaýyty týraly joba.
III qatar. «Aıagóz lokomotıv jóndeý deposy» týraly joba.
- Al, sonymen balalar el ekonomıkasy úshin mashına jasaý kesheniniń qandaı ekonomıkalyq mańyzy bar?
- Mashına jasaý ónerkásibine mamandanýdyń qandaı túrlerin bilesińder?
- Mashına jasaý zaýyttaryn ornalastyrýǵa qandaı faktorlar áser etedi?
Qorytyndy:
Bizdiń elde mashına jasaý kesheni - salaaralyq keshender ishindegi eń mańyzdysy bolyp tabylady. Ol jańa naryqtyq jaǵdaıdaǵy jumysqa beıimdelip, birtindep daǵdarystan shyǵyp keledi.
Úıge tapsyrma: §11. Mashına jasaý kesheni. 130 - 131 bet test, keskin kartany aıaqtaý.
Baǵalaý: Baǵalaý paraǵy arqyly ár top basshylary toptaǵy oqýshylardyń bilimderin baǵalaıdy.
(9 klass)
Sabaq taqyryby: Mashına jasaý kesheni.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Mashına jasaýdyń ekonomıkadaǵy róli, mashına jasaý, onyń negizgi salalary, ornalasý prınsıpteri, mamandaný men kooperatıvtendirý, keshendi sala ekendigi týraly bilim berý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń ártúrli ádis - tásilder, qosymsha aqparat kózderin paıdalanyp, ózdigimen zertteý jumystaryn júrgizý barysynda bilimderin damytý.
Tárbıelik: Toptasyp, jekeleme jumys isteı bilýge, óz oılaryn, pikirlerin erkin aıta alýǵa tárbıeleý.
Sabaq kórnekilikter: Interbelsendi taqta, atlas, keskin karta, syzba, slaıdtar, jetondar.
Sabaq túri: Zertteý sabaǵy;
Sabaq ádisi: Slaıd kórsetilimderi, syzba, karta, keste, oqýshylardyń zertteý jobasyn qorǵaý, óz oılaryn júıeleý.
Negizgi uǵymdar: Mashına jasaý kesheni, mamandaný, buıymdyq, tetiktik, tehnologıalyq, kooperatıvtendirý.
Sabaq barysy:
I. Oqýshylardy uıymdastyrý: Oqýshylardy túgendeý, sabaqqa daıarlaý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý: 10 - suraq jaýap.
1. Jedel suraqtar:
1) Qazaqstannyń hrom óndirý ken orny qaıda?
2) Atalǵan metaldardyń qaısysy qara metalǵa jatady?
3) Sokolov - Sarybaı ken baıytý kombınaty qaı oblysta ornalasqan?
4) Atasý zaýyty shıkizatty qaıdan alady?
5) Tolyq sıkldy zaýyt ornalasqan qaı qala?
6) Qara metalýrgıa shıkizatyna ne jatady?
7) Elimizde qaı taýda hromıt pen nıkeldiń kóp qory shoǵyrlanǵan?
8) Qandaı temir rýdasyn óndiretin negizgi ken oryndary bar?
9) Qazaqstannan feroqorytpa ónimderin negizgi satyp alýshy elderdi ata?
10) Rýdnyı qalasyndaǵy temir rýdasynyń ken oryndary bar?
2. Kartamen jumys:
1) Qaıta balqytý zaýytynyń jańa ortalyǵy.
2) Hrom keni Dóń ken baıytý kombınaty ornalasqan oblysty kórset.
3) Jezdi jáne Jáırem marganes ken baıytý kombınattary ornalasqan oblys.
4) Elimizdegi feroqorytpa zaýyttarynyń negizgi ónimi ferrohrom qaı qalalarda óndiriledi?
5) Elimizdiń polımetal óndirisiniń basty aýdany jáne úsh iri ortalyǵy.
6) Alúmını oksıdinen alúmını alý zaýyty.
7) Mys óndirý metalýrgıalyq kombınattary ornalasqan ortalyqtar.
Daıarlyq kezeńi:
1. Buǵan deıingi ótken sabaqtarymyzda Qazaqstannyń halyq sharýashylyǵynyń qandaı salalarymen mashına jasaý ónerkásibi tyǵyz baılanysty dep oılaısyńdar?
2. Mashına jasaý ónerkásibisiz elimizdiń ekonomıkasyn órkendete alamyz ba?
III. Jańa taqyrypty oqyp - úırený jospary:
1) Ekonomıkanyń damýyndaǵy mashına jasaý ónerkásibiniń mańyzy;
2) Mashına jasaýdyń qalyptasýy men damýy;
3) Mashına jasaýdaǵy mamandaný men kooperatıvtendirý;
4) Mashına jasaý ónerkásibi - keshendi sala;
5) Mashına jasaý ónerkásibiniń ornalasýynyń negizgi prınsıpteri.
Sabaq barysy:
Muǵalim ekonomıkanyń damýyndaǵy mashına jasaýdyń róli jaıly aıtý.
Mashına jasaý kesheniniń qurylymy óte kúrdeli. Onyń quramyna úsh topqa biriktirilgen otyzǵa jýyq salalar kiredi:
1) Mashına jasaý (mashınalar men qural - jabdyqtar shyǵarý);
2) Metal óńdeý (metal konstrýksıalaryn daıarlaý, mashınalar men qural - jabdyqtardy jóndeý);
3) «Kishi metalýrgıa» (mashına jasaý zaýyttarynda metal balqytý).
Mashına jasaý kesheni sharýashylyqtyń ártúrli salalaryna qural - jabdyq, eldiń qorǵanys jaǵdaıy úshin qarý - jaraq, halyqqa qajetti taýarlar shyǵarýmen aıqyndalady. Mashına jasaý kesheni basqa da saýda aralyq keshendermen tyǵyz óndiristik baılanysta bolady.
Sabaqtyń taqyrybyn oqýshylar, ózindik izdený men zertteýler júrgizý barysynda ashý kerek. Ol úshin oqýshylarǵa baǵyttaýshy suraqtar beriledi.
1. Mashına jasaý kesheniniń quramyn anyqtańdar?
2. Sizderdiń oılaryńyz boıynsha mashına jasaý ónerkásibin damytý úshin qandaı sala jetekshi ról atqarady?
3. Avtokólik zaýytynyń óndiristik baılanysyn kórsetińiz;
4. Mashına jasaýdyń barlyq salalaryn birdeı joǵary deńgeıde damytý múmkin be?
5. Mashına óndirisindegi tehnologıalyq kezeńder jaıly ne bilesiz?
6. Mashına jasaý zaýyttarynyń ornalasý faktorlary.
7. Elimizdiń mashına jasaý zaýyttaryn atap, kartadan kórsetý.
Sabaqty bekitý:
Anyqtańdar:
Zaýyttardyń ortalyǵy qandaı áriptermen belgilengen:
1. Avtobýs;
2. Júk mashınasyn qurastyrý;
3. Rentgen qural - jabdyqtary;
4. Troleıbýs shyǵaratyn;
5. Teplovoz qurastyratyn;
6. Munaı quralary;
7. Taý - shahtalyq qural - jabdyqtar.
Osy tapsyrma boıynsha:
1 - qatar. Keskin kartaǵa mashına jasaý zaýyttaryn túsirý.
2 - qatar. Dáptermen jumys
3 - qatar. Kartamen jumys
Shyǵarmashylyq jumys:
Ár qatar ózderine aldyn - ala berilgen tapsyrma boıynsha óz jobalaryn qorǵaıdy.
I qatar. «Astana qalasyndaǵy iri lokomotıv qurastyrý zaýyty» týraly joba.
II qatar. Óskemen qalasynda «Azıa - Avto» zaýyty týraly joba.
III qatar. «Aıagóz lokomotıv jóndeý deposy» týraly joba.
- Al, sonymen balalar el ekonomıkasy úshin mashına jasaý kesheniniń qandaı ekonomıkalyq mańyzy bar?
- Mashına jasaý ónerkásibine mamandanýdyń qandaı túrlerin bilesińder?
- Mashına jasaý zaýyttaryn ornalastyrýǵa qandaı faktorlar áser etedi?
Qorytyndy:
Bizdiń elde mashına jasaý kesheni - salaaralyq keshender ishindegi eń mańyzdysy bolyp tabylady. Ol jańa naryqtyq jaǵdaıdaǵy jumysqa beıimdelip, birtindep daǵdarystan shyǵyp keledi.
Úıge tapsyrma: §11. Mashına jasaý kesheni. 130 - 131 bet test, keskin kartany aıaqtaý.
Baǵalaý: Baǵalaý paraǵy arqyly ár top basshylary toptaǵy oqýshylardyń bilimderin baǵalaıdy.
You Might Also Like
