Gıdrosfera. Sý- erekshe qaıtalanbas zat
Jaratylystaný
Ashyq sabaq (5 klass)
Sabaq taqyryby: Gıdrosfera. Sý - erekshe qaıtalanbas zat.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Tájirıbe jasaý arqyly sýdyń negizgi qasıetterimen tanystyrý.“Gıdrosfera”jaıly uǵym bere otyryp, Dúnıejúzilik sý aınalymy jáne onyń mańyzy jaıly oqýshylardyń bilimderin keńeıtý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy óz betimen izdenýge, kartamen jumys isteýge, teorıany praktıkamen ushtastyra bilý daǵdysyn qalyptastyra otyryp damytý.
Tárbıelik: Oıyn elementterin paıdalana otyryp, jekeshe, ujymdyq, toptyq jumystarǵa baýlý. Óz oılaryn erkin aıta alýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Globýs, slaıdtar, jetondar, shyny probırka, qurǵaq otyn, muz, sý.
Sabaq túri: Kiriktirilgen, aralas sabaq.
Sabaq ádisi: Baıandaý, áńgimeleý, tájirıbe, anyqtaý, oı tolǵaý, ár túrli tapsyrmalar oryndaý, jınaqtaý.
Sabaq barysy:
İ) Uıymdastyrý kezeńi oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý, túgendeý, jýrnal toltyrý.
İİ) Úı tapsyrmasy.
1. Tapsyrma. Suraq jaýap:
Jer betiniń aýdany 510 mln. km ²
Dúnıejúzilik muhıt sýy 361 mln. km²
Jer sharynyń neshe paıyzy sý? 71%- sý
Jer sharanyń neshe paıyzy qurlyq? 29%- qurlyq
Sý búkil jer sharynyń neshe bóligin quraıdy? 2/3 bóligi
Kartada jáne globýsta sý qandaı túspen kórsetiledi? Kók
2. Tapsyrma. Gıdrosferanyń quram bólikterin atap, kórsetińder
3. Tapsyrma. Kartamen jumys
1. Eń úlken muhıt - Tynyq;
2. Eń uzyn muhıt – Atlant;
3. Kóp bóligi ońtústik sharda jatqan muhıt – Úndi.
4. Eń kishkentaı muhıt – Soltústik Muzdy muhıt;
5. Eń tuzdy teńiz – Qyzyl teńiz,
6. Eń úlken kól – Kaspıı teńiz - kóli;
7. Eń tereń kól – Baıkal kóli;
8. Eń sýy mol ózen – Amazonka;
9. Eń uzyn ózen – Nil;
4. Tapsyrma. Kim jyldam? Sýret boıynsha tizbek qurastyrý. «Dúnıejúzilik sý aınalymy» sýret (slaıd).
Kómekshi sózder:
1) Muhıt;
2) Kún;
3) Bý;
4) Ózen;
5) Jer asty sýlary;
6) Bult;
7) Jaýyn – shashyn;
8) Qurlyq.
● 2→1→3→6→7→1→8→5→1
Jańa sabaqty oqyp - úırený jospary:
1. Tájirıbe jasaý (qyzyǵýshylyqty oıatý)
2. Oı tolǵaý.
3. Maqal - mátel.
4. Qorytyndy.
5. Úıge tapsyrma.
6. Baǵalaý.
Sabaqtyń mazmuny:
I. Tájirıbe jasaý:
Sýdyń úsh kúıin, dámine jáne erigishtik qasıetine tájirıbe jasalady.
- Al, balalar tájirıbeden ne baıqadyńyzdar?
Kesteni toltyrý.
Tájirıbe: Gaz ótkizetin tútigi bar probırkany alyp, oǵan muz salyp, qyzdyryńdar. Qyzdyrǵanda muz suıyqqa aınalady. Ony ary qaraı qyzdyramyz. Probırkadan shyqqan sý býy qaıtadan sý tamshylaryna aınalady.
№ Tájirıbe
Ne isteldi?
Ne baıqadyq?
1. Sýdyń úsh agregattyq kúıin anyqtaý Shyny probırkaǵa muz salyp, ony qyzdyramyz, ol sýǵa, ary qaraı býǵa(gazǵa) aınalady. Muz, sý bý
2. Sýdyń dámin anyqtaý. Stakandaǵy sýǵa 35 gr. tuz salamyz. Dámi kermek, tuzdy
3. Sý - jaqsy eritkish. Stakandaǵy tuz nemese qant sýda kórinbeı ketedi. Erıdi
Tájirıbe nátıjesi: Sýdyń qasıetterin anyqtadyq:
Sý úsh kúıde bolady: qatty, suıyq, gaz.
● Muhıt sýynyń dámi kermek (tuzdy)
● Sý – jaqsy eritkish.
İİİ) Oı - tolǵaý. Logıkalyq suraq.
Suraqtar:
1) Ne sebepti muz sý betinde batyp ketpeı, qalqyp júredi.
Sebebi, muzdyń salmaǵy sýdan jeńil bolady.
2) Sháınektegi toly sýdy qaınatqanda, nege tasyp tógiledi?
Sebebi, sýdy qyzdyrǵanda, onyń kólemi ulǵaıady.
IV) Maqal – máteldi aıaqtaý. Bul kezeńde oqýshylar sýǵa baılanysty qazaq halqynyń sýdy baǵalaýǵa, qorǵaýǵa, qadirleýge tárbıeleıtin maqal – mátelderdi aıaqtaıdy:
1) “Darıa basy - bulaq”.
2) “Sýdyń da suraýy bar”.
3) “Sýly jer – nýly jer”.
4) “Sý júrgen jer bereke, el júrgen jer mereke.”
5) “Sý - yrystyń kózi, eńbek – kiristiń kózi ”.
Qorytyndylaý:
Sý júrgizer tirshiliktiń tamyryn,
Sý joq bolsa tirlik támám baýyrym.
Sýdyń bizder bile tura mańyzyn,
Kóp bolǵan soń umytamyz qadirin,- dep sabaǵymyzdy aıaqtaımyz.
Úıge tapsyrma: §20. Sý – erekshe qaıtalanbas zat.
1) Ne úshin sýdy qorǵaý kerek?
2) Sý – erekshe baǵaly mıneral. Osy suraqtar tóńireginde shaǵyn shyǵarma jazý.
Ashyq sabaq (5 klass)
Sabaq taqyryby: Gıdrosfera. Sý - erekshe qaıtalanbas zat.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Tájirıbe jasaý arqyly sýdyń negizgi qasıetterimen tanystyrý.“Gıdrosfera”jaıly uǵym bere otyryp, Dúnıejúzilik sý aınalymy jáne onyń mańyzy jaıly oqýshylardyń bilimderin keńeıtý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy óz betimen izdenýge, kartamen jumys isteýge, teorıany praktıkamen ushtastyra bilý daǵdysyn qalyptastyra otyryp damytý.
Tárbıelik: Oıyn elementterin paıdalana otyryp, jekeshe, ujymdyq, toptyq jumystarǵa baýlý. Óz oılaryn erkin aıta alýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Globýs, slaıdtar, jetondar, shyny probırka, qurǵaq otyn, muz, sý.
Sabaq túri: Kiriktirilgen, aralas sabaq.
Sabaq ádisi: Baıandaý, áńgimeleý, tájirıbe, anyqtaý, oı tolǵaý, ár túrli tapsyrmalar oryndaý, jınaqtaý.
Sabaq barysy:
İ) Uıymdastyrý kezeńi oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý, túgendeý, jýrnal toltyrý.
İİ) Úı tapsyrmasy.
1. Tapsyrma. Suraq jaýap:
Jer betiniń aýdany 510 mln. km ²
Dúnıejúzilik muhıt sýy 361 mln. km²
Jer sharynyń neshe paıyzy sý? 71%- sý
Jer sharanyń neshe paıyzy qurlyq? 29%- qurlyq
Sý búkil jer sharynyń neshe bóligin quraıdy? 2/3 bóligi
Kartada jáne globýsta sý qandaı túspen kórsetiledi? Kók
2. Tapsyrma. Gıdrosferanyń quram bólikterin atap, kórsetińder
3. Tapsyrma. Kartamen jumys
1. Eń úlken muhıt - Tynyq;
2. Eń uzyn muhıt – Atlant;
3. Kóp bóligi ońtústik sharda jatqan muhıt – Úndi.
4. Eń kishkentaı muhıt – Soltústik Muzdy muhıt;
5. Eń tuzdy teńiz – Qyzyl teńiz,
6. Eń úlken kól – Kaspıı teńiz - kóli;
7. Eń tereń kól – Baıkal kóli;
8. Eń sýy mol ózen – Amazonka;
9. Eń uzyn ózen – Nil;
4. Tapsyrma. Kim jyldam? Sýret boıynsha tizbek qurastyrý. «Dúnıejúzilik sý aınalymy» sýret (slaıd).
Kómekshi sózder:
1) Muhıt;
2) Kún;
3) Bý;
4) Ózen;
5) Jer asty sýlary;
6) Bult;
7) Jaýyn – shashyn;
8) Qurlyq.
● 2→1→3→6→7→1→8→5→1
Jańa sabaqty oqyp - úırený jospary:
1. Tájirıbe jasaý (qyzyǵýshylyqty oıatý)
2. Oı tolǵaý.
3. Maqal - mátel.
4. Qorytyndy.
5. Úıge tapsyrma.
6. Baǵalaý.
Sabaqtyń mazmuny:
I. Tájirıbe jasaý:
Sýdyń úsh kúıin, dámine jáne erigishtik qasıetine tájirıbe jasalady.
- Al, balalar tájirıbeden ne baıqadyńyzdar?
Kesteni toltyrý.
Tájirıbe: Gaz ótkizetin tútigi bar probırkany alyp, oǵan muz salyp, qyzdyryńdar. Qyzdyrǵanda muz suıyqqa aınalady. Ony ary qaraı qyzdyramyz. Probırkadan shyqqan sý býy qaıtadan sý tamshylaryna aınalady.
№ Tájirıbe
Ne isteldi?
Ne baıqadyq?
1. Sýdyń úsh agregattyq kúıin anyqtaý Shyny probırkaǵa muz salyp, ony qyzdyramyz, ol sýǵa, ary qaraı býǵa(gazǵa) aınalady. Muz, sý bý
2. Sýdyń dámin anyqtaý. Stakandaǵy sýǵa 35 gr. tuz salamyz. Dámi kermek, tuzdy
3. Sý - jaqsy eritkish. Stakandaǵy tuz nemese qant sýda kórinbeı ketedi. Erıdi
Tájirıbe nátıjesi: Sýdyń qasıetterin anyqtadyq:
Sý úsh kúıde bolady: qatty, suıyq, gaz.
● Muhıt sýynyń dámi kermek (tuzdy)
● Sý – jaqsy eritkish.
İİİ) Oı - tolǵaý. Logıkalyq suraq.
Suraqtar:
1) Ne sebepti muz sý betinde batyp ketpeı, qalqyp júredi.
Sebebi, muzdyń salmaǵy sýdan jeńil bolady.
2) Sháınektegi toly sýdy qaınatqanda, nege tasyp tógiledi?
Sebebi, sýdy qyzdyrǵanda, onyń kólemi ulǵaıady.
IV) Maqal – máteldi aıaqtaý. Bul kezeńde oqýshylar sýǵa baılanysty qazaq halqynyń sýdy baǵalaýǵa, qorǵaýǵa, qadirleýge tárbıeleıtin maqal – mátelderdi aıaqtaıdy:
1) “Darıa basy - bulaq”.
2) “Sýdyń da suraýy bar”.
3) “Sýly jer – nýly jer”.
4) “Sý júrgen jer bereke, el júrgen jer mereke.”
5) “Sý - yrystyń kózi, eńbek – kiristiń kózi ”.
Qorytyndylaý:
Sý júrgizer tirshiliktiń tamyryn,
Sý joq bolsa tirlik támám baýyrym.
Sýdyń bizder bile tura mańyzyn,
Kóp bolǵan soń umytamyz qadirin,- dep sabaǵymyzdy aıaqtaımyz.
Úıge tapsyrma: §20. Sý – erekshe qaıtalanbas zat.
1) Ne úshin sýdy qorǵaý kerek?
2) Sý – erekshe baǵaly mıneral. Osy suraqtar tóńireginde shaǵyn shyǵarma jazý.
You Might Also Like
-
Taqyryby: " Logarıfmderdi ne úshin oqyp - úırenemiz"
