Matematıka sabaqtarynda oqýshylardyń óz betimen jumysyn uıymdastyrýdyń olardyń matematıkaǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdaǵy mańyzy
Baıandama
Matematıka sabaqtarynda oqýshylardyń óz betimen jumysyn uıymdastyrýdyń olardyń matematıkaǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdaǵy mańyzy
Oqýshylarǵa orta bilim berý jolynda jáne joǵary úlgerimge jetýge umtyla otyryp, árbir matematıka páni muǵalimi basqa áriptesteri sekildi barlyq oqýshynyń mektep programmasynyń negizgi máselelerin óte jaqsy meńgerýine basa nazar aýdaratyny sózsiz. Mekteptegi jumystardyń nátıjeleri mynany kórsetedi: sabaq ústinde, sabaqtan tys ýaqyttarda matematıkaǵa beıim oqýshylarǵa durys kóńil bólmeý, olarmen jeke jumys júrgizbeý olardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn tómendetedi.
Qosymsha ózindik jumystar almaı, óziniń matematıkaǵa beıimdiligin kórsetýge múmkindik bolmas, mundaı oqýshylar sabaq ústinde kóńilsiz bolady jáne eriksiz ortashalar sapyna qosylady. Al bul bolashaqta elimiz úshin óz mamandyǵyn súıetin, shyǵarmashylyq eńbekpen jumys isteýge qabiletti adamdy, mamandyq ıesin joǵaltý qaýpin týǵyzady.
Sondyqtan da muǵalimniń negizgi mindetteriniń biri ýaqytynda oqýshynyń oqý materıalyn shyǵarmashylyqpen meńgerýge degen qabiletin jáne keıbir esepterdi sheshýdegi qıyndyqtardy óz betimen jeńýge degen talaptaryn baıqap, ony qoldaý jáne kómektesý bolyp tabylady.
Al bul iste oqýshylardyń sabaq ústinde jáne sabaqtan tys ýaqyttarda oryndaıtyn óz betimen jáne qosymsha jumystary, tipti qosymsha úıge beriletin tapsyrmalar da mańyzdy oryn alady. Mundaı jumystar oqýshylardyń shyǵarmashylyq oıyn, qyraǵylyǵyn, oılaý qabiletin, matematıkaǵa beıimdiligin damytýǵa áser etedi. Al jattyǵýlardaǵy qıynyraq jerlerdi óz betimen oryndap, esepti óz beti - men sheshý olardyń matematıkaǵa degen qyzyǵýshylyǵyn, óz biliminiń kúshine degen senimin arttyrady, qýanyshqa bóleıdi.
Muǵalimniń aldyndaǵy basty maqsat – barlyq balalardy óz betimen bilimdi ıgerýge úıretý, al buǵan oqytýdyń barlyq kezeńderinde: jańa materıaldy túsindirý kezinde, esepter men jattyǵýlardy oryndaý kezinde qaıtalaý sabaqtarynda oqýshylardyń belsendi túrde jumystanýy arqyly jetýge bolady. Bul máselede oqýlyqpen óz betinshe jumys jasaı bilý mańyzdy rol atqarady, al oqýshynyń oqýlyqpen jumys jasaý daǵdysyn 4 - 5 - synyptardan bastap - aq qalyptastyra berý kerek. Munda oqýshynyń negizgi materıaldy qosymsha máselelerden aıyra bilýine erekshe kóńil bólý kerek, keıbir oqýshy barlyq materıaldy barlyq mysalymen jattap alýǵa tyrysady, al geometrıalyq materıal bolsa, ondaǵy syzbalardaǵy beınelengenderdi este ustaýǵa umtylady. Biraq eger logıkalyq oılar, baılanystar bolmasa, bilimniń de joq bolǵany, jattaǵandary tez umytylady.
Oqýlyqpen jumysty ártúrli júrgizýge bolady. Mysaly, bir oqýshy eseptiń berilgenin oqysa, qalǵandary óz oqýlyqtaryna qaraı otyryp, eseptiń shartymen tanysyp, berilgen jáne izdelindi shamalardy anyqtaıdy.
Ár oqylǵan abzas boıynsha túsiniksiz sózder men sóılemderdi túsindire otyryp, pýnkt oqytylyp bolǵan soń qaıtalaý júrgiziledi. Keıbir taqyryptardy ótkizýdi josparlaǵanda, olardyń ishinen oqýshynyń óz betimen meńgerýge, oqýlyqpen jumys jasaýyna múmkindik beretinderin bólip alǵan jón. Mundaı jumystar oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyratyny anyq.
Mysaly, 5 - synypta «Bólý erejeleri» taqyrybyn ótkende aldymen teris sandardy bólý maǵynasyn túsindirip, birneshe mysaldardy qarastyrdym. Oqýshylardyń teris sandardy bólý erejesin ózdiginen shyǵarýyna múmkindik berip, olardyń osy erejeni kitaptan taýyp alyp, erejeni tolyqtaı aıttyrdym.
Matematıka sabaqtarynda oqýshylardyń óz betimen jumysyn uıymdastyrýdyń olardyń matematıkaǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyrýdaǵy mańyzy
Oqýshylarǵa orta bilim berý jolynda jáne joǵary úlgerimge jetýge umtyla otyryp, árbir matematıka páni muǵalimi basqa áriptesteri sekildi barlyq oqýshynyń mektep programmasynyń negizgi máselelerin óte jaqsy meńgerýine basa nazar aýdaratyny sózsiz. Mekteptegi jumystardyń nátıjeleri mynany kórsetedi: sabaq ústinde, sabaqtan tys ýaqyttarda matematıkaǵa beıim oqýshylarǵa durys kóńil bólmeý, olarmen jeke jumys júrgizbeý olardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn tómendetedi.
Qosymsha ózindik jumystar almaı, óziniń matematıkaǵa beıimdiligin kórsetýge múmkindik bolmas, mundaı oqýshylar sabaq ústinde kóńilsiz bolady jáne eriksiz ortashalar sapyna qosylady. Al bul bolashaqta elimiz úshin óz mamandyǵyn súıetin, shyǵarmashylyq eńbekpen jumys isteýge qabiletti adamdy, mamandyq ıesin joǵaltý qaýpin týǵyzady.
Sondyqtan da muǵalimniń negizgi mindetteriniń biri ýaqytynda oqýshynyń oqý materıalyn shyǵarmashylyqpen meńgerýge degen qabiletin jáne keıbir esepterdi sheshýdegi qıyndyqtardy óz betimen jeńýge degen talaptaryn baıqap, ony qoldaý jáne kómektesý bolyp tabylady.
Al bul iste oqýshylardyń sabaq ústinde jáne sabaqtan tys ýaqyttarda oryndaıtyn óz betimen jáne qosymsha jumystary, tipti qosymsha úıge beriletin tapsyrmalar da mańyzdy oryn alady. Mundaı jumystar oqýshylardyń shyǵarmashylyq oıyn, qyraǵylyǵyn, oılaý qabiletin, matematıkaǵa beıimdiligin damytýǵa áser etedi. Al jattyǵýlardaǵy qıynyraq jerlerdi óz betimen oryndap, esepti óz beti - men sheshý olardyń matematıkaǵa degen qyzyǵýshylyǵyn, óz biliminiń kúshine degen senimin arttyrady, qýanyshqa bóleıdi.
Muǵalimniń aldyndaǵy basty maqsat – barlyq balalardy óz betimen bilimdi ıgerýge úıretý, al buǵan oqytýdyń barlyq kezeńderinde: jańa materıaldy túsindirý kezinde, esepter men jattyǵýlardy oryndaý kezinde qaıtalaý sabaqtarynda oqýshylardyń belsendi túrde jumystanýy arqyly jetýge bolady. Bul máselede oqýlyqpen óz betinshe jumys jasaı bilý mańyzdy rol atqarady, al oqýshynyń oqýlyqpen jumys jasaý daǵdysyn 4 - 5 - synyptardan bastap - aq qalyptastyra berý kerek. Munda oqýshynyń negizgi materıaldy qosymsha máselelerden aıyra bilýine erekshe kóńil bólý kerek, keıbir oqýshy barlyq materıaldy barlyq mysalymen jattap alýǵa tyrysady, al geometrıalyq materıal bolsa, ondaǵy syzbalardaǵy beınelengenderdi este ustaýǵa umtylady. Biraq eger logıkalyq oılar, baılanystar bolmasa, bilimniń de joq bolǵany, jattaǵandary tez umytylady.
Oqýlyqpen jumysty ártúrli júrgizýge bolady. Mysaly, bir oqýshy eseptiń berilgenin oqysa, qalǵandary óz oqýlyqtaryna qaraı otyryp, eseptiń shartymen tanysyp, berilgen jáne izdelindi shamalardy anyqtaıdy.
Ár oqylǵan abzas boıynsha túsiniksiz sózder men sóılemderdi túsindire otyryp, pýnkt oqytylyp bolǵan soń qaıtalaý júrgiziledi. Keıbir taqyryptardy ótkizýdi josparlaǵanda, olardyń ishinen oqýshynyń óz betimen meńgerýge, oqýlyqpen jumys jasaýyna múmkindik beretinderin bólip alǵan jón. Mundaı jumystar oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyratyny anyq.
Mysaly, 5 - synypta «Bólý erejeleri» taqyrybyn ótkende aldymen teris sandardy bólý maǵynasyn túsindirip, birneshe mysaldardy qarastyrdym. Oqýshylardyń teris sandardy bólý erejesin ózdiginen shyǵarýyna múmkindik berip, olardyń osy erejeni kitaptan taýyp alyp, erejeni tolyqtaı aıttyrdym.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Maqsaty: balalarǵa otbasy týraly túsinik berý, óz januıasy týraly áńgimeleýge úıretý. Oıyn arqyly este saqtaý qabiletin, qarym qatynas daǵdylaryn damytý. Otbasyna degen súıispenshilikke tárbıeleý.
