InfoHub Logo

Saıystyń taqyryby: "Matematıkalyq rallı"
Saıystyń maqsaty: Oqýshylardyń ótken taqyryp boıynsha ár túrli esepterdi shyǵara bilýge úıretý, esep shyǵarýda oqýshylardy shapshańdylyqqa, shydamdylyqqa, uıymshyldyqqa, muqıattylyqqa oıyn arqyly tárbıeleý.
Kórnekiligi: topshamalar, mashına eskızderi, rebýstar, kóbelek, gúldiń sýretteri.

Saıystyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi. Toptardy oryndaryna ornalastyrý.
İİ. Negizgi bólim: Qurmetti ustazdar jáne oqýshylar búgingi bizder «Sandar álemine saıahat»jasaımyz. Búgingi saıysymyz «Matematıkalyq rallı» oıyny jelisinde ótedi. Sender top bolyp saıysqa túsesizder. Ár top – mashına ekıpajy jarys barysynda kórsetilgen kezeńdi birge oryndaısyzdar. Jarystyń árbir kezeńi ádilqazy múshelerimen baǵalanyp otyrady.

İ kezeń: «Tanystyrý» ár top - ekıpaj múshelerimen tanystyrady.
İİ kezeń: «Saqtyqta qorlyq joq» ereje suraý.
İİİ kezeń: «Loto rallı» mashına tańdaý.
İÚ kezeń: «Apat aıaq astynda»
Úİ kezeń: «Aıaldaý»
Úİİ kezeń: «Máre»

İ - kezeń: Tanystyrý. 5 klastarynan quralǵan toptardyń tanystyrýy.

İİ – kezeń: «Saqtyqta qorlyq joq» Toptarǵa suraq qoıý arqyly erejeler suraý.
1. Sandy órnek degenimiz ne?
2. Teńdeý degenimiz ne?
3. Natýral sannyń bólgishi degenimiz ne?
4. Natýral sannyń eseligi degenimiz ne?
5. Jaı san degenimiz ne, mysal keltir.
6. qurama san degenimiz ne, mysal keltir.
7. Eń úlken ortaq bólgish degenimiz ne?
8. Eń kishi ortaq eselik degenimiz ne?
9. Sheńber degenimiz ne?
10. Jaı bólshektiń negizgi qasıeti?
11. Durys bólshek degenimiz ne, mysal keltir.
12. Burys bólshek degenimiz ne, mysal keltir.

İİİ kezeń: «Loto rallı» mashına tańdaý. Ekıpajdarǵa topshama beriledi. Ár topshamada 4 esepten, jaýaptary mashına sýretine jazylady. Esepterin shyǵaryp bolyp jaýabyn taýyp, sýret jaǵyn qaratyp taqtaǵa jabystyrady.
1 - topshama esepteri:
2 - topshama esepteri:
3 - topshama esepteri:
Toptar esep shyǵaryp jatqanda kezekti «Sandar syryna saıahat» jasaý úshin 5 synyp oqýshylaryn ortaǵa shaqyramyz.
Oqýshylar qoldaryna.................... degen sóılemdi plakatqa jazyp, ustap shyǵady. Sosyn sandar týraly málimet bergen kezde, árqaısysy plakatty keri aınaldyryp, .............. sandardy kórsetedi.
Sandar syr shertedi
0 sany: bul san absolúttik sımvol. Sheksizdik belgisi jáne jaratylmaǵan álemniń sany bolyp tabylady. Bul barlyq zattardyń bastamasy. Grafıkaly joba boıynsha saqına nemese dóńgelek retinde belgilenedi.

1 sany: Pıfagor jáne onyń oıshyldary barlyq basqa sandardan joǵary qoıdy. Olar ony barlyq sannyń bastamasy, bar álemniń basy dep eseptedi. Birliksiz qarapaıym sanaýdyń ózi de bolmas edi. Grafıkalyq beıneleýi vertıkal syzyq.

2 sany: Pıfagorlyqtarda 2 sany birliktiń joǵalýyn bildiredi. Bul san mahabbat, turaqsyzdyq jáne teńsizdik sımvoly bolyp tabylady. Eki sany bul jumsaqtyq jáne dáldik. Ol jylyq pen sýyqtyq, meıirimdilik pen qatygezdik, jaryq pen qarańǵylyq, baılyq pen jutshyldyqtyń arasynda júredi.

3 sany: Pıfagorlyqtarda 3 sanynyń negizinde jan - jaqtylyq pen birliktiń úılesimdiligi qalyptasqan. Kóptegen halyqtarda 3 sany esepteýdiń sońy dep sanaldy. Ony tolyqtyń, tolýdyń, aıaqtalýdyń sımvoly dep esepteıdi. Ejelgi Grekıada bul san baqytty dep sanalsa, Ejeogi Vavılonda úsh qudaıǵa: Kún, Aı, Sholpanǵa tabynatyn bolǵan. Dinı senim nanymdarda, ertegilerde 3 sany qasıetti san bolyp eseptelgen. Onyń sıqyrlyǵy sol ol aldyńǵy eki sannyń qosyndysynan turady (1+2=3) úsh ótkenniń, osy shaqtyń, keleshektiń sımvoly.

4 sany: Ertede bul san turaqtylyq pen beriktilik, ádildiktiń sımvoly bolyp sanaldy. Ol sharshy túrinde bolǵandyqtan, álemniń4 buryshyn, jyldyń 4 mezgilin, tabıǵattyń tórt qubylys – ot, jer, sý, aýany bildirdi. Geometrıalyq beıneleýi sharshy nemese romb. Slaván sımvolıkasynda – Jer. Japondar men Qytaılar 4 sanyn qaýipti, sátsiz san dep túsinedi.

5 sany: Pıfagordyń asa kóp kóńil bólgen, baqyt sany dep eseptegen, ertede ony táýekelge barý sımvoly dep boljaýsyzdyqty, qýattylyqty jáne táýelsizdikti jatqyzdy. Sannyń durystyǵy 5 - jaı san, 5 - saýsaq - sanaý júıesiniń bestigi, 5 - tarmaqty juldyz, 5 - sezim (kórý, estý, titirkený, seziný, tepe - teńdik). Provaslav shirkeýinde 5 basty dinı mereke bar. Býddızm iliminde 5 basty ósıet, al Islam dininde ár musylman balasy kúnine 5 mezgil namazǵa jyǵylýǵa tıis.