Mys - tas ǵasyry eneolıt
Taqyryby: Mys - tas ǵasyry eneolıt
Bilimdiligi: Oqýshylardyń zerektik qabiletin damyta otyryp, oı - órisin keńeıtý, bilimge qushtarlyǵyn arttyrý, oqýshylarǵa adamzat balasynyń metaldan jasalǵan quraldardy mys - tas ǵasyrynan (eneolıt) ıgere bastaǵanyn túsindirý. Damytýshylyq: Oqýshylardyń dúnıetanymyn, tarıhqa degen qyzyǵýshylyǵyn jáne oıdy júıeleý qabiletin damytý, shyǵarmashylyǵyn damytý. Tárbıelik: Óz múmkindigin durys paıdalana alatyn zerdeli tulǵalardy tárbıeleý.
Sabaq túri: Toptyq jarys sabaq
Sabaqtyń ádisi: «Jınaqtaý», « Oılan tap», « Sıqyrly sandyqsha», « Tarıh álemi» oıyndary.
Sabaqtyń kórnekiligi: Ejelgi adamdar eńbek quraldary, eneolıttik qysh ydystar sýretteri, býkletter.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
II. Úı tapsyrmasyn suraý.
III. Jańa sabaqty túsindirý.
Sabaqtyń jospary:
1. Mys - tas ǵasyrynyń ereksheligi.
2. Eńbek quraldarynyń jetildirýi.
3. Mys - tas ǵasyrynyń eskertkishteri.
1. Uıymdastyrý kezeńi ( 5mın ).
Toptarmen tanystyrý: I - top: « Tapqyrlar»
II - top: «Bilgirler»
Jarys jospary:
1 - kezeń. «Sálem sózdiń anasy» tanystyrý, top aty, top urany.
2 - kezeń. «Jınaqtaý» / Adamnyń qalyptasý kezeńderin retimen ornalastyrý /.
3 - kezeń. «Oılan tap» / Sýrettegi eńbek quraldarynyń atyn dál tabý /.
4 - kezeń. «Sıqyrly sandyqsha» / Sandyqsha ishinde zattar jasyrylady /.
5 - kezeń. «Tarıh álemi» / Áripter artyna suraqtar jasyrý /.
1 - kezeń. Ár top – top atyn, top uranyn tanystyrady. Óte jaqsy - 10 upaı
Ortasha - 5 upaı
Muǵalim: Karta arqyly alǵashqy adamdardyń qonystanǵan jerlerinen júrip ótemiz. Ár qonystanǵan shatqaldardan ótken saıyn kóptegen tapsyrmalarǵa jaýap berýimiz kerek.
2 - kezeń. «Jınaqtaý» / Adamnyń qalyptasý kezeńderin retimen ornalastyrý /. Slaıd arqyly kórsetý.
3 - kezeń Oılan tap Slaıd arqyly kórsetý
4 - kezeń Sıqyrly sandyqsha
Muǵalim: Muqıat tyńdap alyńdar, sodan keıin baryp sıqyrly sandyqsha ishinde ne jasyrylǵanyn tabasyńdar
Sıqyrly sandyqsha I top
Bul sandyqshanyń ishindegi zatty 1969 jyly Jetisý jerindegi Esik qorǵanynan arheolog K. Aqyshev tapqan. Zertteýshilerdiń pikiri boıynsha, ol b. z. b. V - IV ǵasyrlarǵa, erte temir dáýirine jatady. Qazirgi tańda bul zat Qazaqstannyń egemendiginiń rámizine aınalyp, Respýblıka alańynda ulttyǵymyzdy asqaqtatyp tur. Sandyqshanyń ishindegi ne? ( Altyn adam )
Sıqyrly sandyqsha II top
Sandyqshanyń ishindegi zat nemisshe – “túpnusqa”, al grekshe – “ jazý papırýsy” degen uǵymdy bildiredi. Bul zat álemde alǵashqy ret Qytaıda jasalǵan. Keıinirek Ejelgi Grekıada jaqsy damyǵan. B. z. b. V ǵasyrda ómir súrgen “tarıh atasy” Gerodot alǵash ret osy zattyń keskinin jobalap jasady. Ol ne? (Karta)
Sıqyrly sandyqsha I top
Tas dáýiri asa uzaq ýaqytqa sozyldy. Osy aralyqtaǵy adam balasynyń qoldanǵan eńbek quraldary túgelge jýyq tastan jasaldy. Ejelgi adamdar qatty tastan osy quraldy jasaǵan. Bul qural ǵylymda chopper dep atalady. Sandyqshanyń ishinde jasyrylǵan ejelgi adamdardyń qandaı eńbek quraly? (Keskish)
Sıqyrly sandyqsha II top
B. z. b 40 - 12 myń jyldyqty qamtıtyn keıingi paleolıtke tán quraldardyń biri. Ejelgi ańshylar osy qural arqyly mamont, júndes múıiztumsyq, kishkene bızon, úńgir aıýy, men jolbarysty aýlaǵan. Sondyqtan da bul qarý ejelgi ańshylardyń basty qarýy bolyp tabyldy. (Naıza)
5 - kezeń «Tarıh álemi» Berilgen áripterdiń artynda suraq jasyrylǵan. Jasyrylǵan suraqtyń jaýaby tańdaǵan áripterinen bastalady.
Muǵalim:
1. T – Ósimdikterdiń tamyry men qustardyń jumyrtqalaryn jınap qorek etý kásibi qalaı atalady? (terimshilik)
2. A – Ertedegi adamdardyń birlesip tamaq tabýy men jabaıy janýarlardan qorǵanyp júrýi qalaı atalady? (adamdar tobyry)
3. R – Tas quraldyń júzin usaq kertik - oıyqtar arqyly ótkirleý ádisi. (Retýsh ádisi)
4. I – Sýret jazýdyń erekshe damyǵan túri. (Ieroglıf )
5. H – Qazaqstandaǵy eń bıik jer. (Hantáńiri shyńy)
1. Á – Shyǵystyń ǵulama ǵalymy. ( Ál – Farabı )
2. L – Qyran qustyń biri. (Lashyn)
3. E – Alǵash jyl sanaýdy kimder oılap tapty. ( Egıpettikter)
4. M – Paleolıt dáýirindegi eń kóp taraǵan janýar. (Mamonttar )
5. İ – Qazaq halqynyń teriden tigiletin kıimi. (İshik)
Muǵalim: «Tapqyrlar» toby men «Bilgirler» tobynyń upaı sandaryn sanap, jeńimpaz topty anyqtaıtyn kez keldi. Jeńgen topty marapattaımyz.
Muǵalim: Adamzat balasynyń metaldan jasalǵan quraldardy ıgere bastaýy mys – tas ǵasyrynan (eneolıt) bastaldy. Bul kezeń shamamen alǵanda b. z. b. 3000 - 1800 jyldary ótken.
Adamdar damý barysynda eńbek quraldaryn únemi jetildirip otyrdy. Adamnyń jasaǵany, tapqany bári eńbek ónimi dep ataldy. Sol kezeńderde metaldyń keıbir túrleri: altyn, kúmis, mys tabıǵatta daıyn kúıinde kezdesti. Eń birinshi qoldanylǵan metal – mys. Budan 5 myń jyl buryn adamdar mys óńdeýdi úırendi. Qazaqstan aýmaǵynda eneolıt kezeńiniń erekshe eskertkishi – Soltústik Qazaqstandaǵy Botaı turaǵy. Botaı turaǵy b. z. b. 3 - 2 myń jyldyqtarmen merzimdeledi. Bul turaq 15 gektar jerdi alyp jatyr. Turaqty qazý barysynda 158 turǵyn úı tabyldy.
Úıge tapsyrma. Keste toltyrý.
1. Tas dáýiriniń kezeńderi.
2. Kezeńniń hronologıalyq aýqymy.
3. Jańalyqtar men ónertabystary.
Bilimdiligi: Oqýshylardyń zerektik qabiletin damyta otyryp, oı - órisin keńeıtý, bilimge qushtarlyǵyn arttyrý, oqýshylarǵa adamzat balasynyń metaldan jasalǵan quraldardy mys - tas ǵasyrynan (eneolıt) ıgere bastaǵanyn túsindirý. Damytýshylyq: Oqýshylardyń dúnıetanymyn, tarıhqa degen qyzyǵýshylyǵyn jáne oıdy júıeleý qabiletin damytý, shyǵarmashylyǵyn damytý. Tárbıelik: Óz múmkindigin durys paıdalana alatyn zerdeli tulǵalardy tárbıeleý.
Sabaq túri: Toptyq jarys sabaq
Sabaqtyń ádisi: «Jınaqtaý», « Oılan tap», « Sıqyrly sandyqsha», « Tarıh álemi» oıyndary.
Sabaqtyń kórnekiligi: Ejelgi adamdar eńbek quraldary, eneolıttik qysh ydystar sýretteri, býkletter.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
II. Úı tapsyrmasyn suraý.
III. Jańa sabaqty túsindirý.
Sabaqtyń jospary:
1. Mys - tas ǵasyrynyń ereksheligi.
2. Eńbek quraldarynyń jetildirýi.
3. Mys - tas ǵasyrynyń eskertkishteri.
1. Uıymdastyrý kezeńi ( 5mın ).
Toptarmen tanystyrý: I - top: « Tapqyrlar»
II - top: «Bilgirler»
Jarys jospary:
1 - kezeń. «Sálem sózdiń anasy» tanystyrý, top aty, top urany.
2 - kezeń. «Jınaqtaý» / Adamnyń qalyptasý kezeńderin retimen ornalastyrý /.
3 - kezeń. «Oılan tap» / Sýrettegi eńbek quraldarynyń atyn dál tabý /.
4 - kezeń. «Sıqyrly sandyqsha» / Sandyqsha ishinde zattar jasyrylady /.
5 - kezeń. «Tarıh álemi» / Áripter artyna suraqtar jasyrý /.
1 - kezeń. Ár top – top atyn, top uranyn tanystyrady. Óte jaqsy - 10 upaı
Ortasha - 5 upaı
Muǵalim: Karta arqyly alǵashqy adamdardyń qonystanǵan jerlerinen júrip ótemiz. Ár qonystanǵan shatqaldardan ótken saıyn kóptegen tapsyrmalarǵa jaýap berýimiz kerek.
2 - kezeń. «Jınaqtaý» / Adamnyń qalyptasý kezeńderin retimen ornalastyrý /. Slaıd arqyly kórsetý.
3 - kezeń Oılan tap Slaıd arqyly kórsetý
4 - kezeń Sıqyrly sandyqsha
Muǵalim: Muqıat tyńdap alyńdar, sodan keıin baryp sıqyrly sandyqsha ishinde ne jasyrylǵanyn tabasyńdar
Sıqyrly sandyqsha I top
Bul sandyqshanyń ishindegi zatty 1969 jyly Jetisý jerindegi Esik qorǵanynan arheolog K. Aqyshev tapqan. Zertteýshilerdiń pikiri boıynsha, ol b. z. b. V - IV ǵasyrlarǵa, erte temir dáýirine jatady. Qazirgi tańda bul zat Qazaqstannyń egemendiginiń rámizine aınalyp, Respýblıka alańynda ulttyǵymyzdy asqaqtatyp tur. Sandyqshanyń ishindegi ne? ( Altyn adam )
Sıqyrly sandyqsha II top
Sandyqshanyń ishindegi zat nemisshe – “túpnusqa”, al grekshe – “ jazý papırýsy” degen uǵymdy bildiredi. Bul zat álemde alǵashqy ret Qytaıda jasalǵan. Keıinirek Ejelgi Grekıada jaqsy damyǵan. B. z. b. V ǵasyrda ómir súrgen “tarıh atasy” Gerodot alǵash ret osy zattyń keskinin jobalap jasady. Ol ne? (Karta)
Sıqyrly sandyqsha I top
Tas dáýiri asa uzaq ýaqytqa sozyldy. Osy aralyqtaǵy adam balasynyń qoldanǵan eńbek quraldary túgelge jýyq tastan jasaldy. Ejelgi adamdar qatty tastan osy quraldy jasaǵan. Bul qural ǵylymda chopper dep atalady. Sandyqshanyń ishinde jasyrylǵan ejelgi adamdardyń qandaı eńbek quraly? (Keskish)
Sıqyrly sandyqsha II top
B. z. b 40 - 12 myń jyldyqty qamtıtyn keıingi paleolıtke tán quraldardyń biri. Ejelgi ańshylar osy qural arqyly mamont, júndes múıiztumsyq, kishkene bızon, úńgir aıýy, men jolbarysty aýlaǵan. Sondyqtan da bul qarý ejelgi ańshylardyń basty qarýy bolyp tabyldy. (Naıza)
5 - kezeń «Tarıh álemi» Berilgen áripterdiń artynda suraq jasyrylǵan. Jasyrylǵan suraqtyń jaýaby tańdaǵan áripterinen bastalady.
Muǵalim:
1. T – Ósimdikterdiń tamyry men qustardyń jumyrtqalaryn jınap qorek etý kásibi qalaı atalady? (terimshilik)
2. A – Ertedegi adamdardyń birlesip tamaq tabýy men jabaıy janýarlardan qorǵanyp júrýi qalaı atalady? (adamdar tobyry)
3. R – Tas quraldyń júzin usaq kertik - oıyqtar arqyly ótkirleý ádisi. (Retýsh ádisi)
4. I – Sýret jazýdyń erekshe damyǵan túri. (Ieroglıf )
5. H – Qazaqstandaǵy eń bıik jer. (Hantáńiri shyńy)
1. Á – Shyǵystyń ǵulama ǵalymy. ( Ál – Farabı )
2. L – Qyran qustyń biri. (Lashyn)
3. E – Alǵash jyl sanaýdy kimder oılap tapty. ( Egıpettikter)
4. M – Paleolıt dáýirindegi eń kóp taraǵan janýar. (Mamonttar )
5. İ – Qazaq halqynyń teriden tigiletin kıimi. (İshik)
Muǵalim: «Tapqyrlar» toby men «Bilgirler» tobynyń upaı sandaryn sanap, jeńimpaz topty anyqtaıtyn kez keldi. Jeńgen topty marapattaımyz.
Muǵalim: Adamzat balasynyń metaldan jasalǵan quraldardy ıgere bastaýy mys – tas ǵasyrynan (eneolıt) bastaldy. Bul kezeń shamamen alǵanda b. z. b. 3000 - 1800 jyldary ótken.
Adamdar damý barysynda eńbek quraldaryn únemi jetildirip otyrdy. Adamnyń jasaǵany, tapqany bári eńbek ónimi dep ataldy. Sol kezeńderde metaldyń keıbir túrleri: altyn, kúmis, mys tabıǵatta daıyn kúıinde kezdesti. Eń birinshi qoldanylǵan metal – mys. Budan 5 myń jyl buryn adamdar mys óńdeýdi úırendi. Qazaqstan aýmaǵynda eneolıt kezeńiniń erekshe eskertkishi – Soltústik Qazaqstandaǵy Botaı turaǵy. Botaı turaǵy b. z. b. 3 - 2 myń jyldyqtarmen merzimdeledi. Bul turaq 15 gektar jerdi alyp jatyr. Turaqty qazý barysynda 158 turǵyn úı tabyldy.
Úıge tapsyrma. Keste toltyrý.
1. Tas dáýiriniń kezeńderi.
2. Kezeńniń hronologıalyq aýqymy.
3. Jańalyqtar men ónertabystary.
You Might Also Like
-
(Bastaýysh synyptarǵa arnalǵan ashyq tárbıe saǵaty)
