InfoHub Logo

Taqyryby: Mysaldar. Aqqý, Shortan hám Shaıan. Ahmet Baıtursynuly
Maqsaty: Qazaq halqynyń uly tulǵasy Ahmet Baıtursynuly shyǵarmasynyń mazmunymen tanystyra otyryp, Mysal janry týraly túsinik berý; oqýshynyń aýyzsha sóıleýin, mánerlep, túsinip oqýyn, óz oıyn júıeli aıta bilýin, shyǵarmany taldaı alý, shyǵarmashylyqpen jumys isteı bilý qabiletin damytý; Ahmet Baıtursynulynyń tulǵasyn úlgi ete otyryp, mysaldyń mazmunyn aıqyndaı kele, yntymaqtastyqqa, birlikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq.
Sabaqtyń tıpi: jańa bilim ıgerý.
Kórnekiligi: 1. A. Baıtursynuly men I. A. Krylov portreti
2. Mysal boıynsha salynǵan sýret.
Ádisi: akvarıým ádisi(toptyq jumys), túsindirý ádisi, izdendirý, ózdiginen bilim alý ádisi.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: Psıhologıalyq daıyndyq.
Óner de, oı da, bilim de,
Órkender ana tilinde.
Ananyń tilin súıgender,
Sanaly bilim úırener.
Oqýshylar hormen:
Alý úshin sapa, bilim,
Ardaqtaımyz ana tilin!

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
« Qaýyn men Qarbyz»
• mazmunyn aıtý,
• jumbaq jazý,
• sýret salý.
Venn júıesi boıynsha qorytyndylaý.

İİİ. Jańa sabaq.
- Balalar, búgingi sabaǵymyzda biz aqqý, shortan, shaıan jaıly maǵlumat alatyn bolamyz. Ol úshin olar jaıly shyǵarma jazǵan A. Baıtursynulynyń ómirbaıanymen jáne «Aqqý, shortan, hám shaıan» atty mysalmen tanysamyz.

İV. Balalar topqa bólinedi. Topqa bólý sharty: Tórt burysh qaǵazǵa salynǵan Aqqýdyń, Shortannyń, Shaıannyń sýretteri taratylady. Sol sýret boıynsha aqqýlar bir topqa, shortandar bir topqa, shaıandar bir topqa birigedi.
Oqýshylarǵa aldyn ala ár túrli úı tapsyrmalary berilgen, olar árqaısysy óz suraqtary jóninde izdenip, ony tirek - syzbalary arqyly salyp, soǵan jazyp túsindirýi kerek.
1 - top. Ahmet Baıtursynulynyń ómiri.
2 - top. Ahmet Baıtursynulynyń mysaldary.
3 - top. Ahmet Baıtursynulynyń óleńderi.
Top oqýshylary bir - birden shyǵyp úı tapsyrmalaryn qorǵap, Ahmet Baıtursynuly jaıynda maǵlumat beredi.(klaster arqyly)

1873 jyly qazirgi ǵalym, aqyn «Til quraly», Torǵaı óńirinde «Qyryq mysal» dúnıege kelgen.
1938 jylǵy qaraly Tuńǵysh álippeni kezeńniń qurbany bolǵan. Aýdarmashy jazǵan.
A. Baıtursynuly orys halqynyń ataqty mysalshysy I. A. Krylovtyń mysaldaryn aýdarǵan. Sol aýdarǵan mysaldaryn «Qyryq mysal» degen atpen kitap etip shyǵarady. Sonyń biri - búgingi «Aqqý, Shortan hám Shaıan» mysaly.
Mysal dep adam boıyndaǵy kemshilikterdi synap, adaldyq, ádildik, qaıyrymdylyq sıaqty jaqsy qasıetterdi madaqtap jazatyn shyǵarmany ataıdy. Mundaı shyǵarmada ósimdikter, janýarlar jáne qustar keıipker etip alynady.

V. «Oı qozǵaý»
Ár top óz tapsyrmasyn taqtaǵa shyǵyp qorǵaıdy.(poster)
1 - top: Aqqý qandaı qus?
- Aqqý – sulý, názik, óte sezimtal, saq qus. Ol kólde syrǵyp júzedi. Aqqý qamystyń ishine uıa salady. Onyń ózgeshe suńqyldaǵan daýysy bar. Aqqýlar tabıǵattyń asa ǵajap, qazir sırek kezdesetin týyndysy. Bizdiń elimizde olardy aýlaýǵa tıym salynǵan.
2 - top: Shortan qandaı balyq?
- Shortan - iri jyrtqysh balyq. Qazaqstannyń barlyq tabıǵı sý aıdyndarynda kezdesedi. Dene pishini jebe tárizdi, basy jalpaq, túsi tirshilik etetin ortasyna baılanysty qubylyp otyrady. Qoregin shóp arasynda jasyrynyp turyp, atylyp baryp ustaıdy. Dámi, eti úshin kóp aýlanady.
3 - top: Shaıan jaıly ne bilesińder?
- Shaıan - qysqa quıryqty, basy kishkentaı, murttary qysqa. 4000 - nan astam túrleri bar. Olar teńiz, tushshy sý qoımalarynda jáne qurǵaqta ómir súredi. Olar ólekse jáne omyrtqasyzdarmen qorektenedi.

VI. Oqýlyqpen jumys.
1. Óleńdi mánerlep oqý.
2. Oqýshylarǵa oqytý
3. «Aqqý, shortan, shaıan sýretteri salynǵan sújet boıynsha áńgimeleý.
Suraqtar:
1 - topqa: Bul mysalda keıipkerler ne istemekshi boldy?
2 - topqa: Olar júkti nege ornynan qozǵalta almady?
3 - topqa: Mysal bizdi nege shaqyrady?

VII. Sózdik jumysy.
Ǵıbrat - úlgi, tárbıe, ónege.
Hám - jáne
Dúrkin - dúrkin - qaıta - qaıta
Mashaqat – áýreshilik

VIİ. Sergitý jattyǵýy
Al, balalar, turaıyq,
Qane qanat jazaıyq.
Aqqý bolyp ushaıyq,
Kólde júzgen balyqtaı,
Júzip, júzip alaıyq.
Shaıanǵa uqsap, bylpyldap,
Qane, aınalyp, qaraıyq.

VIİİ. Shyǵarmashylyq jumys.
İ top. «Aqqýlar»
- A. Baıtursynulynyń túıindi oıy qaı jerde jazylǵan?
- Bul mysal bizdi nege shaqyrady?
(Mysaldyń tárbıelik máni balalardy birlikke, yntymaqqa shaqyrý)
İİ top. «Shaıandar»
«Birlik, yntymaq» týraly biletin maqaldar jazý.
İİİ top. «Shortandar»
Osy mysaldy sahnalyq qoıylym retinde daıyndaıdy
Bul tapsyrmada balalar aldyn ala mysaldy dıalogke aınaldyrady.

Mysaly, avtor «Bir kúni Aqqý, Shaıan, Shortan úsheýi kezdesip qalady. Olar ústine júk tıelgen arba taýyp alyp, qatty qýanyshqa keneledi.
Aqqý aıtady: - Dostar, kelińder myna arbany áýege tartyp shyǵaraıyq,
Shortan aıtady:
- Muny kólge aparaıyq,- deıdi.
Shaıan aıtady:
- Joq onan da muny qumǵa aparaıyq.
Avtor:
- Sóıtip úsheýi úsh jaqqa tartyp, arbany ornynan qozǵalta almaıdy
Osylaısha balalardyń árqaısysy óz oılaryn aıtyp, mysaldy ár úrli ımprovızasıa jasaıdy.

İH. Qorytyndy:
- Ár top óziniń ataýyna baılanysty 5 joldy óleń quraıdy. «Aqqý», «Shortan», «Shaıan».
- Ne úırendik? Ne bildik?

H. Úıge tapsyrma:
Mysaldy mánerlep oqyp, túsinip kelý.
Keıipkerlerdiń sýretterin salyp, árqaısysyna minezdeme jazý.
Hİ. Baǵalaý