Monǵoldardyń Qazaqstan jerin jaýlap alýy
Sabaqtyń taqyryby: Monǵoldardyń Qazaqstan jerin jaýlap alýy
Sabaqtyń maqsaty:
- Oqýshylar monǵol ımperıasynyń tarıhymen tanysady; Shyńǵyshannyń qazaq jerine shapqynshylyǵy men onyń aýyr zardaptaryn kórsetip; basqynshylarǵa qarsy halyqtar kúresi men ulystardyń qurylýy týraly túsinik alady.
- Jalpydan negizgi máseleni ajyrata alý úshin tanymdyq qabiletterin damytamyn, Otanymyzdyń tarıhynan sabaq alyp, durys qorytyndy shyǵarýǵa úıretemin.
- Oqýshylardy Otanyn qorǵaýǵa, batyldyqqa, erlikke, ultjandylyqqa, topta shyǵarmashylyq atmosfera qurýǵa baýlımyn.
Sabaqtyń negizgi uǵymdary: «Monǵoldyń qupıa shejiresi». Jeńishan, Barýngar, Jońǵar, Kýl. «Keshikten». «Iasa». «Quryltaı». «Jasaq». Otyrar opaty. Ulystar.
Sabaqta qoldanylatyn tehnologıa: STO
Sabaq tıpi: aralas
Sabaqtyń júrgizý ádisi: Oqýshylardy 3 topqa bólý, pikir alysý, óz oılaryn tujyrymdaý, asosıasıa men klaster.
Sabaqta paıdalanylatyn kórnekilikter: XIII - XIV ǵ. Monǵoldardyń Qazaqstandy jaýlap alýy, Qazaqstan monǵol dáýirinde kartalary, Tirek syzbalar, Shyńǵyshannyń sýretteri, Otyrar qalasynyń maketi, vıdeo rolık, elektrondy oqýlyq.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý bólimi: Tarıhı tulǵalardyń sýretteri boıynsha 3 topqa bólý.
Bir - birlerine tarıhı tulǵalardy baılanystyryp tilek bildirý.
Bir – birimizge tirekpiz,
Birge soqqan júrekpiz
Alamyz bilim jaqsy ǵyp,
Tileımiz bárimizge sáttilik
Top basshylaryn anyqtaý, baǵalaý paraǵyn berý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
Tulǵalar týraly ne bilesińder?
1 - top. Ábý Nasyr ál - Farabı (870 - 950jj);
Ábý Raıhan ál - Bırýnı (973 - 1050 jj).
2 - top. Mahmýd Qashǵarı (1030 - 1090jj);
Júsip Balasaǵunı (1021 - 1075jj).
Sáıkestendirý testi.
1. Mahmýd Qashǵarı «Danalyq kitaby»
2. Ahmet Iasaýı «Aqıqat syıy»
3. Júsip Balasaǵun «Túrki tilderiniń sózdigi»
4. Ahmet Iýgnekı «Qutadǵý bilik»
Jańa sabaqqa kóshý.
1. Qyzyǵýshylyqty oıatý:
Vıdeo kórsetiledi. Jumbaq arqyly tulǵanyń kim ekendigin tapqyzý jáne taqyrypty ashý. Men sizderge mynadaı kilt sózderdi usynamyn, osy sózderge súıene otyryp, búgingi ótetin taqyrypqa boljam jasap kóreıik. (Oqýshylar óz boljamdaryn jasaıdy)
Boljam trenıńi
Adamzat tarıhyndaǵy eń uly jeńimpaz. Óz dáýiriniń danyshpany, saıasatker jáne myqty áskerdi uıymdastyrýshy, búkil álemdi dirildetken ataqty mońǵol ımperıasynyń negizin qalaýshy.
- Sonymen búgingi ótetin jańa taqyryptyń aty ózderińiz aıtyp otyrǵandaı «Monǵoldardyń Qazaq jerin jaýlap alýy». Bul sabaqta sizder Monǵol ımperıasynyń basqynshylyq saıasatynyń zardaptary týraly málimetter alasyzdar jáne alǵan bilimderińdi óz qajettilikterine saı paıdalanýǵa úırenesizder. Sabaqtyń josparymen tanystyrý.
Jańa sabaq jospary:
1. Monǵol ımperıasynyń qurylýy
2. Monǵol ımperıasynyń qoǵamdyq qurylysy
3. Monǵoldardyń Qazaqstandy jaýlap alýy
4. Jaýlap alýdyń zardaptary
5. Ulystardyń qurylýy
2. Jańa taqyrypty meńgertý
(Elektrondy oqýlyq. Daıyndalǵan prezentasıa slaıd arqyly túsindiriledi, oqýshylar dápterlerine jazyp otyrady.)
Monǵol ımperıasynyń qurylýy.
Monǵol ımperıasynyń negizin qalaýshy Temújin 1155 jyly Monǵolıanyń Kenditaý aımaǵyndaǵy Onon ózeniniń jaǵasynda, Boldoń degen jerde dúnıege kelgen. Temújin 9 jasqa tolǵan kezinde ákesi Esýgeı batyrdy tatarlar qastandyqpen óltiredi. 1206 jyly ótken quryltaıda Temújindi han etip saılap, Monǵol ımperıasyn qurady.
Maǵynany ajyratý. (Oqýshylar oqıdy, poster qorǵaıdy )
Tapsyrma. 1 - top: 96 - 97 bet, « Qoǵamdyq qurylysy» oqý. Klaster qurý.
2 - top: 97 - 98 bet «Qazaqstandy jaýlap alýy», Asosıasıa jasaý.
Kórinis kórsetý Mýzyka qoıylady M. Shahanovtyń Otyrar óleńin paıdalaný. Maketten Otyrardyń órtenýi kórsetiledi.
3 - top: «Jaýlap alýdyń zardaptary» toptastyrý.
Ulystardyń qurylýy. Shyńǵyshan jaýlap alǵan jerlerin óziniń tórt balasyna bólip berdi. Qazaqstan jeri onyń úsh balasynyń qol astyna qarady. Bólip berilgen jerler ulys dep ataldy.
Tapsyrma. 1 - top Joshy ulysyn oqý, 2 - top Shaǵataı ulysyn oqý, Úgedeı ulysyn oqý. Daýystap oqyp beredi. Kartadan kórsetedi.
Oı tolǵanys: «Shyńǵyshan qatygez jaýlaýshy», «Azıany Shyńǵyshan ózgertti» esse jazý, Shyńǵyshannyń tulǵasyn nege uqsatar edińder? poster
Ú. Qorytyndy. Refleksıa. Búgingi sabaqtan bolashaqqa qandaı azyq aldyńdar?
Ne unady? Ne unamady? Stıkerlerge jazady.
Baǵalaý. Ár oqýshy ózin - ózi baǵalaıdy. «Bilim shyńy» plakatyna japsyrady.
Úıge: Joshy urpaqtary týraly málimet jınastyrý
Sabaqtyń maqsaty:
- Oqýshylar monǵol ımperıasynyń tarıhymen tanysady; Shyńǵyshannyń qazaq jerine shapqynshylyǵy men onyń aýyr zardaptaryn kórsetip; basqynshylarǵa qarsy halyqtar kúresi men ulystardyń qurylýy týraly túsinik alady.
- Jalpydan negizgi máseleni ajyrata alý úshin tanymdyq qabiletterin damytamyn, Otanymyzdyń tarıhynan sabaq alyp, durys qorytyndy shyǵarýǵa úıretemin.
- Oqýshylardy Otanyn qorǵaýǵa, batyldyqqa, erlikke, ultjandylyqqa, topta shyǵarmashylyq atmosfera qurýǵa baýlımyn.
Sabaqtyń negizgi uǵymdary: «Monǵoldyń qupıa shejiresi». Jeńishan, Barýngar, Jońǵar, Kýl. «Keshikten». «Iasa». «Quryltaı». «Jasaq». Otyrar opaty. Ulystar.
Sabaqta qoldanylatyn tehnologıa: STO
Sabaq tıpi: aralas
Sabaqtyń júrgizý ádisi: Oqýshylardy 3 topqa bólý, pikir alysý, óz oılaryn tujyrymdaý, asosıasıa men klaster.
Sabaqta paıdalanylatyn kórnekilikter: XIII - XIV ǵ. Monǵoldardyń Qazaqstandy jaýlap alýy, Qazaqstan monǵol dáýirinde kartalary, Tirek syzbalar, Shyńǵyshannyń sýretteri, Otyrar qalasynyń maketi, vıdeo rolık, elektrondy oqýlyq.
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý bólimi: Tarıhı tulǵalardyń sýretteri boıynsha 3 topqa bólý.
Bir - birlerine tarıhı tulǵalardy baılanystyryp tilek bildirý.
Bir – birimizge tirekpiz,
Birge soqqan júrekpiz
Alamyz bilim jaqsy ǵyp,
Tileımiz bárimizge sáttilik
Top basshylaryn anyqtaý, baǵalaý paraǵyn berý.
II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
Tulǵalar týraly ne bilesińder?
1 - top. Ábý Nasyr ál - Farabı (870 - 950jj);
Ábý Raıhan ál - Bırýnı (973 - 1050 jj).
2 - top. Mahmýd Qashǵarı (1030 - 1090jj);
Júsip Balasaǵunı (1021 - 1075jj).
Sáıkestendirý testi.
1. Mahmýd Qashǵarı «Danalyq kitaby»
2. Ahmet Iasaýı «Aqıqat syıy»
3. Júsip Balasaǵun «Túrki tilderiniń sózdigi»
4. Ahmet Iýgnekı «Qutadǵý bilik»
Jańa sabaqqa kóshý.
1. Qyzyǵýshylyqty oıatý:
Vıdeo kórsetiledi. Jumbaq arqyly tulǵanyń kim ekendigin tapqyzý jáne taqyrypty ashý. Men sizderge mynadaı kilt sózderdi usynamyn, osy sózderge súıene otyryp, búgingi ótetin taqyrypqa boljam jasap kóreıik. (Oqýshylar óz boljamdaryn jasaıdy)
Boljam trenıńi
Adamzat tarıhyndaǵy eń uly jeńimpaz. Óz dáýiriniń danyshpany, saıasatker jáne myqty áskerdi uıymdastyrýshy, búkil álemdi dirildetken ataqty mońǵol ımperıasynyń negizin qalaýshy.
- Sonymen búgingi ótetin jańa taqyryptyń aty ózderińiz aıtyp otyrǵandaı «Monǵoldardyń Qazaq jerin jaýlap alýy». Bul sabaqta sizder Monǵol ımperıasynyń basqynshylyq saıasatynyń zardaptary týraly málimetter alasyzdar jáne alǵan bilimderińdi óz qajettilikterine saı paıdalanýǵa úırenesizder. Sabaqtyń josparymen tanystyrý.
Jańa sabaq jospary:
1. Monǵol ımperıasynyń qurylýy
2. Monǵol ımperıasynyń qoǵamdyq qurylysy
3. Monǵoldardyń Qazaqstandy jaýlap alýy
4. Jaýlap alýdyń zardaptary
5. Ulystardyń qurylýy
2. Jańa taqyrypty meńgertý
(Elektrondy oqýlyq. Daıyndalǵan prezentasıa slaıd arqyly túsindiriledi, oqýshylar dápterlerine jazyp otyrady.)
Monǵol ımperıasynyń qurylýy.
Monǵol ımperıasynyń negizin qalaýshy Temújin 1155 jyly Monǵolıanyń Kenditaý aımaǵyndaǵy Onon ózeniniń jaǵasynda, Boldoń degen jerde dúnıege kelgen. Temújin 9 jasqa tolǵan kezinde ákesi Esýgeı batyrdy tatarlar qastandyqpen óltiredi. 1206 jyly ótken quryltaıda Temújindi han etip saılap, Monǵol ımperıasyn qurady.
Maǵynany ajyratý. (Oqýshylar oqıdy, poster qorǵaıdy )
Tapsyrma. 1 - top: 96 - 97 bet, « Qoǵamdyq qurylysy» oqý. Klaster qurý.
2 - top: 97 - 98 bet «Qazaqstandy jaýlap alýy», Asosıasıa jasaý.
Kórinis kórsetý Mýzyka qoıylady M. Shahanovtyń Otyrar óleńin paıdalaný. Maketten Otyrardyń órtenýi kórsetiledi.
3 - top: «Jaýlap alýdyń zardaptary» toptastyrý.
Ulystardyń qurylýy. Shyńǵyshan jaýlap alǵan jerlerin óziniń tórt balasyna bólip berdi. Qazaqstan jeri onyń úsh balasynyń qol astyna qarady. Bólip berilgen jerler ulys dep ataldy.
Tapsyrma. 1 - top Joshy ulysyn oqý, 2 - top Shaǵataı ulysyn oqý, Úgedeı ulysyn oqý. Daýystap oqyp beredi. Kartadan kórsetedi.
Oı tolǵanys: «Shyńǵyshan qatygez jaýlaýshy», «Azıany Shyńǵyshan ózgertti» esse jazý, Shyńǵyshannyń tulǵasyn nege uqsatar edińder? poster
Ú. Qorytyndy. Refleksıa. Búgingi sabaqtan bolashaqqa qandaı azyq aldyńdar?
Ne unady? Ne unamady? Stıkerlerge jazady.
Baǵalaý. Ár oqýshy ózin - ózi baǵalaıdy. «Bilim shyńy» plakatyna japsyrady.
Úıge: Joshy urpaqtary týraly málimet jınastyrý
You Might Also Like
-
Aınalany qorshaǵan orta. Ekologıa negizderi
