InfoHub Logo

Jalpy bıologıa
Synyby: 10

Sabaqtyń taqyryby: Monogıbrıdti býdandastyrýdyń sıtologıalyq negizderi
Sabaqtyń maqsaty:
1. Monogıbrıdti býdandastyrýdyń sıtologıalyq negizderin uǵyndyrý.
2. Genetıkalyq zańdylyqtardy matematıkalyq ádistermen
baılanystyrý.
3. Oqýshylardy adamgershilikke tárbıeleý, pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Pánaralyq baılanys: matematıka
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, tirek – syzbalar, test

İ. Uıymdastyrý
Psıhologıalyq ıkem: «Kim shapshań?»
Kestede 10 sóz berilgen, osy sózderdi este saqtap qaıtalap aıtýyńyz kerek.
1. jasýsha
2. kóbeıý
3. mıtoz
4. meıoz
5. uryqtaný
6. zıgota
7. hromosoma
8. gen
9. gameta
10. genetıka
Berilgen sózderdi qatystyra otyryp bir - bir sóılem qurastyrý arqyly oqýshylardy sabaqqa tartý.

Sabaqtyń barysy:
Úı tapsyrmasy: «Qaıtalaý - oqý anasy»
Ótken taqyryp boıynsha bıologıalyq dıktant
1. Birdeı genderdi_______dep, al ár túrli genderdi______dep ataıdy.
2. Basym genderdi_______, al basylyńqy genderdi________deıdi.
3. Ata - anany____árpimen belgileıdi, al urpaqtardy____árpimen belgileıdi.
4. Genderdiń jıyntyǵy______dep atalady.
5. Genderdiń syrtqy kórinisin_____dep ataıdy.
6. Genetıka degenimiz_______.
7. ______bir nárýyz týraly aqparat jazylǵan DNQ úleskisi.
8. Monogıbrıdti býdandastyrý degenimiz ______.
9. Bir belgilerdiń ekinshisinen basym bolýy___.
10. Tuqym qýalaýshylyq zańdylyqtaryn ashqan ǵalym__________.

Jaýaptary: 1 - gomozıgota, geterozıgota; 2 - domınantty, resessıvti; 3 - R, Ǵ; 4 - genotıp; 5 - fenotıp; 6 - belgilerdiń tuqym qýalaý zańdylyqtaryn jáne olardyń ózgergishtikterin zertteıtin ǵylym; 7 - gen; 8 - bir jup belgileri boıynsha erekshelenetin shaǵylystyrý; 9 - basymdylyq; 10 - G. Mendel.

İİ. Jańa sabaq
Monogıbrıdti býdandastyrýdyń sıtologıalyq negizi

a) Mendeldiń álemge áıgili tuqym qýalaý zańdylyqtary 1865 jyly jarıalanǵanymen, sol kezde tolyq qoldaý tappaı 1900 jylǵa deıin belgisiz bolyp qaldy. Sebebi ol kezde jasýsha týraly málimetter jetkiliksiz edi.
Al qazir sıtologıa ǵylymy jan - jaqty zertteýler nátıjesinde, orasan zor tabystarǵa jetti. Sondyqtan Mendel zańdaryna sıtologıalyq turǵyda negizdeme berýge tolyq múmkindik bar.(ári qaraı ınteraktıvti taqtada flıpchartta monogıbrıdti býdandastyrýdyń sıtologıalyq negizderi shemasyn túsindirý)