Muhtar Áýezov Qarash - qarash oqıǵasy (kúndelikti sabaq jospary)
Qazaq ádebıeti páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq ádebıeti 8 synyp.
Taqyryptar:
51. Muhtar Áýezov Qarash - qarash oqıǵasy
52. Tahaýı Ahtanov
53. Kúı ańyzy
54. Sherhan Murtaza «Beseýdiń haty»
55. Qabdesh Jumadilov
Sabaqtyń taqyryby: Muhtar Áýezov Qarash - qarash oqıǵasy
Sabaqtyń maqsaty: bilimdilik – Muhtar Áýezov shyǵarmalaryn oqyta otyryp, povesiniń taqyryby men ıdeıasyn ashý, aqynnyń óz beınesin tanytý jolyn meńgertý;
damytýshylyq – oqýshylardyń óz oıyn aıta bilýge, oılaý qabiletin arttyrýǵa, shyǵarmashylyq izdeniske jol ashý;
tárbıelik – aqynnyń beınesi arqyly ultjandylyqqa, elin, jerin, týǵan otbasyn súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kitaptar, qosymsha materıaldar t. b
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa birneshe suraqtar qoıamyn.
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Bul kórkem shyǵarmanyń jazylýyna ómir shyndyǵy negiz bolady. Jazýshy ózin qyzyqtyrǵan ómir oqıǵalaryn jan - jaqty zerttep, baıyptap baryp, shyǵarmasyn jazýǵa otyrady. Kórkem týyndyda qalamger ómir oqıǵalaryn, alýan túrli taǵdyrlardy sýretteı otyryp, osy arqyly qoǵamdaǵy bir nemese birneshe áleýmettik jaılardy kóteredi. Mine, osyndáı kórkem shyǵarmada jazýshy kótergen máseleni taqyryp dep ataıdy. Máselen, "Qarash - Qarash oqıǵasy" povesin alaıyq. Povestiń taqyryby — eski qazaq aýlyndaǵy áleýmettik teńsizdik máselesi. Bul taqyryptyń kórkemdik sheshimi atalǵan poveste zorlyqshyl el jýandary - Sálmen men Jarasbaıdan qorlyq kórgen aǵaıyndy Baqtyǵul men Tektiǵuldyń azapty taǵdyrlary arqyly tanylady. Aǵaıyndy eki jigittiń biri (Tektiǵúl) adamgershilikten ada, óktem de qatygez Sálmenniń ádiletsiz, aıaýsyz jazasyna jazyqsyz ushyrap, mert bolsa, ekinshisi (Baqtyǵul) joqshylyq pen jamandyqtyń eki jaqty qyspaǵyna meılinshe túsip, adamdyq namysy úshin kúresip, ózin ashyndyrǵan ozbyrlyq ıesinen kek alýǵa — jaýyz bolys Jarasbaıdy óltirýge májbúr bolady. Baqtyǵuldy kisi óltirýge ıtermelegen sebep — ómir shyndyǵy, ádiletsizdik, el bıleýshi jýandardyń shekten asqan zorlyǵy men qýlyq - sumdyǵy. Demek, taqyryp shyǵarmada keıipkerlerdiń túrli maqsat jolyndaǵy is - áreketteri, ózara kúres - tartysy, osy baǵyttaǵy jemisi nemese jeńilisi arqyly aıqyndalady.
Jazýshy shyǵarmada adamdardyń taǵdyryn, kúres - tartysyn jaıdan - jaı beınelemeıdi. Adamdar taǵdyryna, oqıǵanyń sıpatyna, sheshimine qatysty óz kózqaras - oıyn da bildiredi. Iaǵnı jazýshy ózi sýrettep, kórkem baıandap otyrǵan qubylystarǵa baǵasyn da beredi. Bul baǵalaý, ıaǵnı ıdeıa — keıipkerler arasyndaǵy tartystyń sheshiminen, oqıǵanyń aıaqtalýynan, t. b. tanylady. Demek, kórkem týyndynyń ıdeıasy degenimiz — jazýshynyń ózi kóterip, kórkem beınelegen áleýmettik máseleler, adamdar taǵdyry arqyly aıtpaq oı, tanytpaq shyndyǵy.
"Qarash - Qarash oqıǵasy" povesinde jazýshy teńsizdik azabyn qansha tartsa da, namysymen adamdyq aryn joqtaı bilgen nar tulǵaly azamat — Baqtyǵul taǵdyryn onyń Jarasbaı bolysty óltirip, túrmege qamalýymen aıaqtaıdy. Oqıǵanyń osylaı aıaqtalýy men tartystyń bul sheshiminen biz jazýshynyń bar nıet tilegi Baqtyǵúl jaǵynda ekenin, al qarǵysy men qahary ádiletsizdik ıelerine arnalǵanyn kóremiz. Jazýshy Baqtyǵuldyń taǵdyryn sýretteı otyryp, onyń stıhıalyq kúresi arqyly halyqtyń ádiletsizdikke qarsy týra alar qaıraty men bıik rýhyn, jigerin kórsetken. Povestiń basty ıdeıasy da osy.
Povestiń jazylýyna negiz bolǵan — kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri Turar Rysqulovtyń ákesi — Rysquldyń basynan keshken oqıǵa.
Kitappen jumys: kitaptan povesti mánerlep oqyp, qurylysyna qaraı taldaıdy.
Bilimdi bekitý: Oqýshylarǵa birneshe suraq qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
1. Tektuǵul ólimine ne sebep boldy?
2. İnisiniń ólimi Baqtuǵulǵa qalaı áser etti?
3. Onyń alǵashqy áreketi nelikten sátsiz aıaqtaldy?
4. Baqtuǵul Jarasbaı bolystan nege pana izdedi?
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Qarash - Qarash oqıǵasyn oqyp kelý.
Tolyq nusqasyn qaraý
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq ádebıeti 8 synyp.
Taqyryptar:
51. Muhtar Áýezov Qarash - qarash oqıǵasy
52. Tahaýı Ahtanov
53. Kúı ańyzy
54. Sherhan Murtaza «Beseýdiń haty»
55. Qabdesh Jumadilov
Sabaqtyń taqyryby: Muhtar Áýezov Qarash - qarash oqıǵasy
Sabaqtyń maqsaty: bilimdilik – Muhtar Áýezov shyǵarmalaryn oqyta otyryp, povesiniń taqyryby men ıdeıasyn ashý, aqynnyń óz beınesin tanytý jolyn meńgertý;
damytýshylyq – oqýshylardyń óz oıyn aıta bilýge, oılaý qabiletin arttyrýǵa, shyǵarmashylyq izdeniske jol ashý;
tárbıelik – aqynnyń beınesi arqyly ultjandylyqqa, elin, jerin, týǵan otbasyn súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Dástúrli sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kitaptar, qosymsha materıaldar t. b
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa birneshe suraqtar qoıamyn.
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Bul kórkem shyǵarmanyń jazylýyna ómir shyndyǵy negiz bolady. Jazýshy ózin qyzyqtyrǵan ómir oqıǵalaryn jan - jaqty zerttep, baıyptap baryp, shyǵarmasyn jazýǵa otyrady. Kórkem týyndyda qalamger ómir oqıǵalaryn, alýan túrli taǵdyrlardy sýretteı otyryp, osy arqyly qoǵamdaǵy bir nemese birneshe áleýmettik jaılardy kóteredi. Mine, osyndáı kórkem shyǵarmada jazýshy kótergen máseleni taqyryp dep ataıdy. Máselen, "Qarash - Qarash oqıǵasy" povesin alaıyq. Povestiń taqyryby — eski qazaq aýlyndaǵy áleýmettik teńsizdik máselesi. Bul taqyryptyń kórkemdik sheshimi atalǵan poveste zorlyqshyl el jýandary - Sálmen men Jarasbaıdan qorlyq kórgen aǵaıyndy Baqtyǵul men Tektiǵuldyń azapty taǵdyrlary arqyly tanylady. Aǵaıyndy eki jigittiń biri (Tektiǵúl) adamgershilikten ada, óktem de qatygez Sálmenniń ádiletsiz, aıaýsyz jazasyna jazyqsyz ushyrap, mert bolsa, ekinshisi (Baqtyǵul) joqshylyq pen jamandyqtyń eki jaqty qyspaǵyna meılinshe túsip, adamdyq namysy úshin kúresip, ózin ashyndyrǵan ozbyrlyq ıesinen kek alýǵa — jaýyz bolys Jarasbaıdy óltirýge májbúr bolady. Baqtyǵuldy kisi óltirýge ıtermelegen sebep — ómir shyndyǵy, ádiletsizdik, el bıleýshi jýandardyń shekten asqan zorlyǵy men qýlyq - sumdyǵy. Demek, taqyryp shyǵarmada keıipkerlerdiń túrli maqsat jolyndaǵy is - áreketteri, ózara kúres - tartysy, osy baǵyttaǵy jemisi nemese jeńilisi arqyly aıqyndalady.
Jazýshy shyǵarmada adamdardyń taǵdyryn, kúres - tartysyn jaıdan - jaı beınelemeıdi. Adamdar taǵdyryna, oqıǵanyń sıpatyna, sheshimine qatysty óz kózqaras - oıyn da bildiredi. Iaǵnı jazýshy ózi sýrettep, kórkem baıandap otyrǵan qubylystarǵa baǵasyn da beredi. Bul baǵalaý, ıaǵnı ıdeıa — keıipkerler arasyndaǵy tartystyń sheshiminen, oqıǵanyń aıaqtalýynan, t. b. tanylady. Demek, kórkem týyndynyń ıdeıasy degenimiz — jazýshynyń ózi kóterip, kórkem beınelegen áleýmettik máseleler, adamdar taǵdyry arqyly aıtpaq oı, tanytpaq shyndyǵy.
"Qarash - Qarash oqıǵasy" povesinde jazýshy teńsizdik azabyn qansha tartsa da, namysymen adamdyq aryn joqtaı bilgen nar tulǵaly azamat — Baqtyǵul taǵdyryn onyń Jarasbaı bolysty óltirip, túrmege qamalýymen aıaqtaıdy. Oqıǵanyń osylaı aıaqtalýy men tartystyń bul sheshiminen biz jazýshynyń bar nıet tilegi Baqtyǵúl jaǵynda ekenin, al qarǵysy men qahary ádiletsizdik ıelerine arnalǵanyn kóremiz. Jazýshy Baqtyǵuldyń taǵdyryn sýretteı otyryp, onyń stıhıalyq kúresi arqyly halyqtyń ádiletsizdikke qarsy týra alar qaıraty men bıik rýhyn, jigerin kórsetken. Povestiń basty ıdeıasy da osy.
Povestiń jazylýyna negiz bolǵan — kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri Turar Rysqulovtyń ákesi — Rysquldyń basynan keshken oqıǵa.
Kitappen jumys: kitaptan povesti mánerlep oqyp, qurylysyna qaraı taldaıdy.
Bilimdi bekitý: Oqýshylarǵa birneshe suraq qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
1. Tektuǵul ólimine ne sebep boldy?
2. İnisiniń ólimi Baqtuǵulǵa qalaı áser etti?
3. Onyń alǵashqy áreketi nelikten sátsiz aıaqtaldy?
4. Baqtuǵul Jarasbaı bolystan nege pana izdedi?
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Qarash - Qarash oqıǵasyn oqyp kelý.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Tolyq nusqasyn qaraý
You Might Also Like
-
Qazaq ádebıeti páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
-
Qazaq ádebıeti páni boıynsha jyldyq kúntizbelik jospar, 8 synyp
