InfoHub Logo

Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany
Bekarystan bı aýyly №24 mekteptiń
bastaýysh synyp muǵalimi
Mambetjanova Baqytkúl Aldońǵarqyzy

Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik. Balalardyń kúzdik erekshelikteri týraly bilimderin tıanaqtaý. Kúzge tán negizgi belgilerin túsindirý arqyly sol mezgildegi eńbek túrlerimen tanystyrý, ári sózdik qorlaryn baıytý.
2. Damytýshylyq. Nan ázirleýge jumsalatyn eńbek úrdisin beıneleıtin sýretke qaraı otyryp balalardy áńgime qurap aıtýǵa úıretý. Kókónistermen jemisterdi pishinine qaraı túr - túsine qaraı ajyrata bilýge úıretý men birge olardyń sýretin salýǵa mashyqtandyrý.
3. Tárbıelik. El baılyǵy - astyqtyń dastarhanǵa qalaı nan bolyp keletinin túsindirý arqyly úlkenderdiń eńbegin qurmetteýge tárbıeleý. Balalardy ózderin qorshaǵan ortany jáne tabıǵat ózgeristerin baıqaı bilýge baýlý, ásemdikke, ádemilikke tárbıeleý.

Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: kórnekilik, sózdik
Sabaqtyń kórnekiligi: «Altyn kúz» sýreti, kókónister men jemister sýreti.

Sabaqtyń barysy: 1. Uıymdastyrý.
Tańerteńgi jıyn: Balalar aınala qol ustasyp turyp bir – birimen sálemdesedi, jyly tilekter aıtady.
Psıhologıalyq daıyndyq:
Qystyń jaqyn qalǵanyn,
Japyraqtar bilgendeı.
Jelmen ushyp barady,
Jerge qonyp úlgermeı.
Japyraqtar jamyrap,
Saıǵa baryp bekindi.
Anasynan ajyrap
Qalǵan bala sekildi.
- balalar, baıqadyńdar ma, osy óleńde jyldyń qaı mezgili týraly aıtylǵan?
- Kúz mezgili
- Al, kúz mezgili ekenin qaıdan bildińder?
1 bala:
- Kúzde kún sýyta bastaıdy, japyraqtar sarǵaıyp jerge túsedi. Olardyń sary, qyzyl, jasyl tústeri jerde jatqan kilemshege uqsaıdy. Adamdar jyly kıine bastaıdy.
- Durys, kúz mezgilin óte tamasha sıpattap berdiń. Al, kúz mezgilinde neshe aı bar?
- Úsh aı bar. Qyrkúıek, qazan, qarasha. Qazir qazan aıy jer jyrtyp, kúzdik egin egip jatyr. Egin shyqqan sony sýarady. Kúzde egin pisken kezde ony jınap alady.
- egindi nemen orady?
Balalar: Egindi kombaınmen orady. Bıdaıdy mashınaǵa salady, sodan soń qyrmanǵa ákelip tógedi.
- Óte jaqsy aıtyp shyqtyńdar. Olaı bolsa balalar, qazir sergitý jattyǵýyn jasap jibereıik.
Qulpyra bershi keń dala
Gúlińdi men tereıin
Japyraǵyńmen jasyrshy
Qoınyńa men eneıin
- endi báriń oryndaryńa otyra qoıyńdar.
- balalar, endi men senderge jumbaq jasyraıyn. Al sender sheshýin taýyp kórińder.
Jeli basynda bes bıe
Beseýi de jas bıe
Qulyndary qula, ala,
Qulaqtary sary ala
Qane jumbaqtyń sheshýi ne?
Balalar: bıdaı
- durys aıtasyńdar (bıdaıdyń sýretin kórsetimin)
Endi men senderge nan dastarhanǵa qalaı keletinin aıtyp bereıin, jaqsylap tyńdap, túsinip alyńdar. Nan dastarhanǵa ázir bolyp kelý úshin kóp eńbek sińirý kerek. Ózderiń sabaqtyń bas kezinde kóktemde egis egiledi, ony sýarady. Kúzde egindi jınap alady, jınalǵan astyqty tazalaıdy, qambaǵa quıady dedińder. Onymen jumysy bitpeıdi eken. Tazalanǵan bıdaıdy dıirmenge tartyp un jasap shyǵarady. Undy naýbaıhanaǵa ákeledi. Onda sýǵa tuz, maı ashytqy qosyp qamyr ıleıdi, sonan soń pisiredi. Daıyn nandy tıep dúkenderge tasyp ákeledi. Dúkennen satyp alynǵan nan dastarhanǵa qoıylady. Kórdińder me balalar, «nan» dastarhanǵa qandaı úlken eńbekpen keledi. Olaı bolsa, nandy qadirleı bilý kerek, úgitpeı, shashpaı jeý kerek. Úlkenderdiń eńbegin baǵalaı bilý kerek. Endeshe balalar, sender eńbek týraly qandaı maqal - mátel bilesińder?
- Jer – baılyqtyń kózi
- Kúte bilseń jer jomart
- Jeri baıdyń, eli baı
- Eńbek etseń erinbeı,
Toıady qarnyń tilenbeı.
- Jaraısyńdar balalar, al sender kúzde eginnen basqa jınalatyn qandaı ónimderdi bilesińder?
2 bala: Jemister, kókónister jınaýǵa bolady.
- Qandaı jemisterdi bilesińder?
- Alma, almurt, shıe, júzim, qaýyn, órik, búldirgen.
- Kókónisterdiń qandaı túrin bilesińder?
- Sábiz, kartop, pıaz, asqabaq.
- Óte jaqsy balalar. Endeshe, biz qazir «ne artyq» degen oıyn oınaıyq. Oıynnan keıin taqpaqtarymyzdy eske túsireıik.
- Bir aptada neshe kún bar?
- Jeti kún bar: dúısenbi, seısenbi, sársenbi, beısenbi, juma, senbi, jeksenbi.
- Jaqsy endi osy kúz mezgili týraly kim taqpaq aıtyp beredi.
1 bala:
Kúzim - aý, kúzim - aý,
Mineziń buzyq - aý.
Jańbyryń sirkirep,
Kelgeniń qyzyq - aý.
2 bala:
Jaıdarly kúz, jarqyn kúz,
Aıaýly kúz, altyn kúz.
Dánge toly en dalam.
Darıadaı shalqar kúz.
3 bala:
Kúzdiń qazan aıynda
Alma, almurt pisedi.
Japyraqtar sarǵaıyp,
Sybdyr - sybdyr túsedi.
- Tamasha, balalar, barlyqtaryń taqpaqty jaqsy aıtyp shyqtyńdar. Olaı bolsa, bárimiz myna sýretke nazar aýdaraıyq. Bul sýretke qarap kim maǵan áńgime qurap beredi.
: sýrette kúz mezgili. Egis dalasy. Onda traktorlar júr, adamdar eńbek etip jatyr. Traktormen dán tasyp júr.
1 bala:
Men almurtpyn, almurtpyn.
Aýzyndamyn bar jurttyń
2 bala:
Men júzimmin, júzimmin.
Monshaq bolyp tizildim.
3 bala:
Men órikpin, órikpin
Tabıǵatqa kórikpin.

- Balalar, jemister men kókónister qandaı pishinge uqsaıdy?
- Domalaq, sopaqsha.

Sabaqty qorytý: Al, balalar bárińde sabaqqa belsene qatystyńdar. Nannyń qalaı dastarhanǵa keletinin, kúzde qandaı jemister men kókónister pisetinin biletin boldyńdar. Osymen sabaǵymyzdy aıaqtaımyz.