Nátıjege baǵyttalǵan bilim berý modelindegi bilim berý sapasyn jetildirýdiń jańa baǵyttary
Nátıjege baǵyttalǵan bilim berý modelindegi bilim berý sapasyn jetildirýdiń jańa baǵyttary
Bilim – adamzattyń tereń jáne úılesimdi damýyn bekitetin quraldardyń biri. Árbir tarıhı kezeńde, qoǵamda týyndaǵan talaptarǵa saı keleshek urpaqqa beriletin bilimniń mánine jańa sıpat berilip, jańa ustanymdar qarastyrylýda. Jan - jaqty bilimdi, daryndy, talantty oqýshyny qalyptastyrý baǵytyndaǵy bilim berý máselesi memlekettiń basty nazarynda.
Búgingi tańda elimiz nátıjege baǵyttalǵan bilim berý modeline kóshti. Nátıje degenimiz – jeke tulǵanyń quzyrlylyǵy. Bárimizdi búgingi tańda alańdatatyn másele – urpaqtyń sapaly bilim ıgerýi. Elbasy N. Á. Nazarbaev: «Bilimdi, saýatty adamdar – bul HHİ ǵasyrda adamzat damýynyń negizgi qorǵaýshy kúshi» deýiniń ózi úlken kóregendiktiń belgisi. Ozyq oıly bilimdar adam zamannyń, qoǵamnyń damýyna, ózgerýine óz úlesin qosady. Sońǵy jyldary jeke tulǵany qalyptastyrýdy damytý jáne oǵan jan - jaqty tereń bilim berý maqsatynda júıeli jumystar atqarylyp, memlekettik standart talaptaryna saı baqylaý tásilderi qoldanysqa endi. Óıtkeni qazirgi kezeńde bilim berý júıesiniń eń basty máselesi – shákirttiń bilim sapasynyń deńgeıin halyqaralyq dárejege jetkizý kózdelip otyr. Álemdik bilim keńistigindegi ozyq tájirıbege negizdelgen 12 jyldyq bilim berýge kóshýdegi negizgi nysana – adamzat tarıhynda ýaqyt ozǵan saıyn ózektiligi arta túsetin bilimdi de bilikti, tájirıbeli de tekti urpaq qalyptastyrý.
Ultymyzdy dáripteıtin, rýhymyzdy bıiktetip, ulttyq senimimizdi jigerlendiretin urpaqtyń bolashaǵy – bizge, ıaǵnı ustazdarǵa úlken mindet. Ol úshin muǵalim kásibı biliktiligin jańa baǵytta arttyryp, bilim mazmunyn jańartyp, tıisti ádis - tásilderdi qoldanyp, ádistemelik negizderdi qalyptastyrýy kerek. Óıtkeni bilim ár adamǵa ómir boıy qajet ekenin ómir tájirıbesi dáleldep otyr.
Búgingi tańda elimiz nátıjege baǵyttalǵan bilim berý modeline kóshti. Nátıje degenimiz – jeke tulǵanyń quzyrlylyǵy, balanyń qaıtalanbas dara tulǵa retinde ózin - ózi tanýyn, ózin - ózi jetildire otyryp, damytýyn qamtamasyz etetin ózara tyǵyz baılanysty ıdeıalar, túsinikter jáne is - áreketter jıyntyǵy. Progrestik, áleýmettik turaqtylyq pen ulttyq qaýipsizdiktiń mańyzdy faktory. Al nátıjege baǵyttalǵan bilim berý degenimiz – jeke tulǵanyń quzyrlylyǵyn qalyptastyrý. Quzyrlylyq – ol tereń bilim. Búgingi tańdaǵy qoǵam kásibı bilimi jetik, quzyretti, básekege qabiletti mamandardy talap etedi. Bilikti ustaz bilikti maman bolý úshin árbir muǵalim óz bilimin úzdiksiz kóterip otyrýy tıis. Bilimin turaqty kóterip otyrý muǵalimderdiń quqyqtary ár mindetteri, bilim berý júıesiniń turaqty damýynyń kepili, memlekettiń damýynyń quraly bolyp tabylady. Qazirgi kezde muǵalimge qoıylatyn talap ta kúshti. Jańa formasıa muǵaliminen tek óz pániniń tereń bilgir bolýy ǵana emes, tarıhı tanymdyq, pedagogıkalyq, psıhologıalyq jáne aqparattyq saýattylyq talap etilýde. Ol zaman talabyna saı bilim berýde jańalyqqa jany qumar, shyǵarmashylyqpen jumys istep, oqytýdyń jańa tehnologıasyn meńgergen jan bolǵanda ǵana biligi men bilimi joǵary jetekshi tulǵa ulaǵatty bolyp sanalady.
Qazirgi muǵalim:
• Pedagogıkalyq úrdiste júıeli jumys júrgize alatyn;
• Pedagogıkalyq ózgeristerge tez tóseletin;
• Jańasha oılaý júıesin meńgere alatyn;
• Oqýshylarmen ortaq til tabysa alatyn;
• Bilimdi, isker, sheber bolý kerek;
Jańa pedagogıkalyq tehnologıanyń erekshelikteri - ósipı kele jatqan jeke tulǵany jan - jaqty damytý. Inovasıalyq bilimdi damytý, ózgeris engizý, jańa pedagogıkalyq ıdeıalar men jańalyqtardy ómirge ákelý. Burynǵy oqýshy tek tyńdaýshy, oryndaýshy bolsa, al oqýshy - ózdiginen bilim izdeıtin jeke tulǵa ekendigine erekshe mán berýimiz kerek.
Qazirgi oqýshy:
• Dúnıetanym qabileti joǵary;
• Daryndy, ónerpaz;
• İzdenimpaz, talapty;
• Óz aldyna maqsat qoıa bilý kerek;
Otbasynyń jetekshilik mańyzy onda tárbıelenip jatqan adamnyń tán - dene jáne rýhanı damýyna áser etýshi yqpaldar máni men maǵynasynyń tereńdigine táýeldi keledi. Ata - ananyń uıymdastyrý jáne baǵyttaýshy rólin, ata - anamen bala arasyndaǵy óz ara qatynasynyń sıpatyn, bala tárbıesine áser etetin januıanyń maqsatty adamgershilik baǵyttaryn, balanyń januıadaǵy aralasatyn is - áreketiniń alýan túrliligin, ata - ananyń tárbıe quraldaryn, tásilderin, ádisterin paıdalana alý qabiletterin, balanyń belsendiligiń dárejesin kórýge bolady.
Táýelsiz el tiregi – bilimdi urpaq desek, jańa dáýirdiń kún tártibinde turǵan másele – bilim berý, ǵylymdy damytý. Órkenıet bitkenniń ózegi, ǵylym, tárbıe ekendigine eshkimniń talasy joq. Osy oraıda bilim ordasy – mektep, al mekteptiń jany – muǵalimderdiń basty mindeti - óz ultynyń tarıhyn, mádenıetin, tilin qasterleı, jáne ony jalpy azamattyq deńgeıdegi rýhanı qundylyqtarǵa ushtastyra biletin tulǵa tárbıeleý.
Jas jetkinshekterdiń boıyndaǵy erekshe qabilettilikti, daryndylyqty tanı bilý, onyń odan ári damýyna baǵyt - baǵdar berý, ony sol baǵytta jeteleý – ustaz paryzy. Uly oıshyl Plýtarh kezinde: «Kóptegen tabıǵı talant darynsyz ustazdardyń kesirinen joıylyp ketedi. Sondyqtan árbir ustaz buǵan jol bermeýi kerek»,- degen eken. HHİ ǵasyr bilimdiler ǵasyry. Sol sebepten bilim sapasyn arttyrý, oqýshylardyń daryndylyǵyn aıqyndap, bilimine, oılaý qabiletine saı deńgeılep oqytý, ǵylymı izdenis qabiletterin qalyptastyrý - árbir ustazdyń mindeti. HHİ ǵasyrdyń jan - jaqty zerdeli, daryndy, talantty adamdy qalyptastyrýda bilim berý máselesi memleketimizdiń basty nazarynda.
Egemendi elimizdiń eń basty maqsaty órkenıetti elder qataryna kóterilý bolsa, al órkenıetke jetýde jan - jaqty damyǵan, rýhanı baı tulǵanyń alatyn orny erekshe. Qazirgi bilim berýdiń basty maqsaty da sol jan - jaqty damyǵan, rýhanı baı jeke tulǵa qalyptastyrý bolyp tabylady.
Rýhanı baı, jan - jaqty damyǵan jeke tulǵadaǵy eń basty qasıetterdiń biri – til baılyǵy, óz oıyn naqty, tereń maǵynaly ári kórkem jetkize biletin, sheshen de oıly, sóıleı biletin, Abaısha sóılegende sózi júrekke jyly tıetin, sóz qudiretin ıgergen adamdarda da tulǵalyq qasıet bolady. Rýhanı adamgershilikke tárbıeleýdiń basty maqsaty oqýshylardyń belsendi ómirlik jolyn, qoǵamdyq boryshqa sanaly kózqarasyn, sóz ben istiń birligin qamtamasyz etip, adamgershilik normalarynan aýytqýshylarǵa jol bermeýdi qadaǵalaý.
Aksholakova Saýle Mýhtarovna
ózin - ózi taný páni muǵalimi
Esjan Berliqojauly
atyndaǵy №11orta mektebi
Bilim – adamzattyń tereń jáne úılesimdi damýyn bekitetin quraldardyń biri. Árbir tarıhı kezeńde, qoǵamda týyndaǵan talaptarǵa saı keleshek urpaqqa beriletin bilimniń mánine jańa sıpat berilip, jańa ustanymdar qarastyrylýda. Jan - jaqty bilimdi, daryndy, talantty oqýshyny qalyptastyrý baǵytyndaǵy bilim berý máselesi memlekettiń basty nazarynda.
Búgingi tańda elimiz nátıjege baǵyttalǵan bilim berý modeline kóshti. Nátıje degenimiz – jeke tulǵanyń quzyrlylyǵy. Bárimizdi búgingi tańda alańdatatyn másele – urpaqtyń sapaly bilim ıgerýi. Elbasy N. Á. Nazarbaev: «Bilimdi, saýatty adamdar – bul HHİ ǵasyrda adamzat damýynyń negizgi qorǵaýshy kúshi» deýiniń ózi úlken kóregendiktiń belgisi. Ozyq oıly bilimdar adam zamannyń, qoǵamnyń damýyna, ózgerýine óz úlesin qosady. Sońǵy jyldary jeke tulǵany qalyptastyrýdy damytý jáne oǵan jan - jaqty tereń bilim berý maqsatynda júıeli jumystar atqarylyp, memlekettik standart talaptaryna saı baqylaý tásilderi qoldanysqa endi. Óıtkeni qazirgi kezeńde bilim berý júıesiniń eń basty máselesi – shákirttiń bilim sapasynyń deńgeıin halyqaralyq dárejege jetkizý kózdelip otyr. Álemdik bilim keńistigindegi ozyq tájirıbege negizdelgen 12 jyldyq bilim berýge kóshýdegi negizgi nysana – adamzat tarıhynda ýaqyt ozǵan saıyn ózektiligi arta túsetin bilimdi de bilikti, tájirıbeli de tekti urpaq qalyptastyrý.
Ultymyzdy dáripteıtin, rýhymyzdy bıiktetip, ulttyq senimimizdi jigerlendiretin urpaqtyń bolashaǵy – bizge, ıaǵnı ustazdarǵa úlken mindet. Ol úshin muǵalim kásibı biliktiligin jańa baǵytta arttyryp, bilim mazmunyn jańartyp, tıisti ádis - tásilderdi qoldanyp, ádistemelik negizderdi qalyptastyrýy kerek. Óıtkeni bilim ár adamǵa ómir boıy qajet ekenin ómir tájirıbesi dáleldep otyr.
Búgingi tańda elimiz nátıjege baǵyttalǵan bilim berý modeline kóshti. Nátıje degenimiz – jeke tulǵanyń quzyrlylyǵy, balanyń qaıtalanbas dara tulǵa retinde ózin - ózi tanýyn, ózin - ózi jetildire otyryp, damytýyn qamtamasyz etetin ózara tyǵyz baılanysty ıdeıalar, túsinikter jáne is - áreketter jıyntyǵy. Progrestik, áleýmettik turaqtylyq pen ulttyq qaýipsizdiktiń mańyzdy faktory. Al nátıjege baǵyttalǵan bilim berý degenimiz – jeke tulǵanyń quzyrlylyǵyn qalyptastyrý. Quzyrlylyq – ol tereń bilim. Búgingi tańdaǵy qoǵam kásibı bilimi jetik, quzyretti, básekege qabiletti mamandardy talap etedi. Bilikti ustaz bilikti maman bolý úshin árbir muǵalim óz bilimin úzdiksiz kóterip otyrýy tıis. Bilimin turaqty kóterip otyrý muǵalimderdiń quqyqtary ár mindetteri, bilim berý júıesiniń turaqty damýynyń kepili, memlekettiń damýynyń quraly bolyp tabylady. Qazirgi kezde muǵalimge qoıylatyn talap ta kúshti. Jańa formasıa muǵaliminen tek óz pániniń tereń bilgir bolýy ǵana emes, tarıhı tanymdyq, pedagogıkalyq, psıhologıalyq jáne aqparattyq saýattylyq talap etilýde. Ol zaman talabyna saı bilim berýde jańalyqqa jany qumar, shyǵarmashylyqpen jumys istep, oqytýdyń jańa tehnologıasyn meńgergen jan bolǵanda ǵana biligi men bilimi joǵary jetekshi tulǵa ulaǵatty bolyp sanalady.
Qazirgi muǵalim:
• Pedagogıkalyq úrdiste júıeli jumys júrgize alatyn;
• Pedagogıkalyq ózgeristerge tez tóseletin;
• Jańasha oılaý júıesin meńgere alatyn;
• Oqýshylarmen ortaq til tabysa alatyn;
• Bilimdi, isker, sheber bolý kerek;
Jańa pedagogıkalyq tehnologıanyń erekshelikteri - ósipı kele jatqan jeke tulǵany jan - jaqty damytý. Inovasıalyq bilimdi damytý, ózgeris engizý, jańa pedagogıkalyq ıdeıalar men jańalyqtardy ómirge ákelý. Burynǵy oqýshy tek tyńdaýshy, oryndaýshy bolsa, al oqýshy - ózdiginen bilim izdeıtin jeke tulǵa ekendigine erekshe mán berýimiz kerek.
Qazirgi oqýshy:
• Dúnıetanym qabileti joǵary;
• Daryndy, ónerpaz;
• İzdenimpaz, talapty;
• Óz aldyna maqsat qoıa bilý kerek;
Otbasynyń jetekshilik mańyzy onda tárbıelenip jatqan adamnyń tán - dene jáne rýhanı damýyna áser etýshi yqpaldar máni men maǵynasynyń tereńdigine táýeldi keledi. Ata - ananyń uıymdastyrý jáne baǵyttaýshy rólin, ata - anamen bala arasyndaǵy óz ara qatynasynyń sıpatyn, bala tárbıesine áser etetin januıanyń maqsatty adamgershilik baǵyttaryn, balanyń januıadaǵy aralasatyn is - áreketiniń alýan túrliligin, ata - ananyń tárbıe quraldaryn, tásilderin, ádisterin paıdalana alý qabiletterin, balanyń belsendiligiń dárejesin kórýge bolady.
Táýelsiz el tiregi – bilimdi urpaq desek, jańa dáýirdiń kún tártibinde turǵan másele – bilim berý, ǵylymdy damytý. Órkenıet bitkenniń ózegi, ǵylym, tárbıe ekendigine eshkimniń talasy joq. Osy oraıda bilim ordasy – mektep, al mekteptiń jany – muǵalimderdiń basty mindeti - óz ultynyń tarıhyn, mádenıetin, tilin qasterleı, jáne ony jalpy azamattyq deńgeıdegi rýhanı qundylyqtarǵa ushtastyra biletin tulǵa tárbıeleý.
Jas jetkinshekterdiń boıyndaǵy erekshe qabilettilikti, daryndylyqty tanı bilý, onyń odan ári damýyna baǵyt - baǵdar berý, ony sol baǵytta jeteleý – ustaz paryzy. Uly oıshyl Plýtarh kezinde: «Kóptegen tabıǵı talant darynsyz ustazdardyń kesirinen joıylyp ketedi. Sondyqtan árbir ustaz buǵan jol bermeýi kerek»,- degen eken. HHİ ǵasyr bilimdiler ǵasyry. Sol sebepten bilim sapasyn arttyrý, oqýshylardyń daryndylyǵyn aıqyndap, bilimine, oılaý qabiletine saı deńgeılep oqytý, ǵylymı izdenis qabiletterin qalyptastyrý - árbir ustazdyń mindeti. HHİ ǵasyrdyń jan - jaqty zerdeli, daryndy, talantty adamdy qalyptastyrýda bilim berý máselesi memleketimizdiń basty nazarynda.
Egemendi elimizdiń eń basty maqsaty órkenıetti elder qataryna kóterilý bolsa, al órkenıetke jetýde jan - jaqty damyǵan, rýhanı baı tulǵanyń alatyn orny erekshe. Qazirgi bilim berýdiń basty maqsaty da sol jan - jaqty damyǵan, rýhanı baı jeke tulǵa qalyptastyrý bolyp tabylady.
Rýhanı baı, jan - jaqty damyǵan jeke tulǵadaǵy eń basty qasıetterdiń biri – til baılyǵy, óz oıyn naqty, tereń maǵynaly ári kórkem jetkize biletin, sheshen de oıly, sóıleı biletin, Abaısha sóılegende sózi júrekke jyly tıetin, sóz qudiretin ıgergen adamdarda da tulǵalyq qasıet bolady. Rýhanı adamgershilikke tárbıeleýdiń basty maqsaty oqýshylardyń belsendi ómirlik jolyn, qoǵamdyq boryshqa sanaly kózqarasyn, sóz ben istiń birligin qamtamasyz etip, adamgershilik normalarynan aýytqýshylarǵa jol bermeýdi qadaǵalaý.
Aksholakova Saýle Mýhtarovna
ózin - ózi taný páni muǵalimi
Esjan Berliqojauly
atyndaǵy №11orta mektebi
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Zattyń synyn bildiretin sózder. «Tartý».
