InfoHub Logo

Musalımova Gúlnar Raqymqyzy
Qazaq tili men ádebıet páni
Astana qalasyndaǵy
Halyqaralyq úzdiksiz bilim berý koleji

Sabaqtyń taqyryby: Kóńildi Tapqyrlar Klýby «Naýryz qutty bolsyn!»

Maqsaty:
• Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
• Oqýshylardy uıymshyldyqqa, mádenıettilikke, tıanaqtylyqqa tárbıeleý.
• Oqýshylardyń oı órisin, este saqtaý qabiletin damytý.
Sharanyń júrý barysy:
I júrgizý. Armysyzdar, ustazdar men oqýshylar!
Bilim izdep, ınemen qýdyq qazǵandar,
Qushaq jaıa qarsy alamyz sizderdi.
Bı bılep, án de búgin shyrqalar degendeı,
Qosh kelipsizder búgingi oıynymyzǵa!
II júrgizý. Naýryz merekesi qutty bolsyn! Kúlimdegen shýaqty kóktemmen qazaq dalasyna jańa jyl keledi. Ár adam keler jyldan úlken úmit kútip, ony aq tilekpen, aq nıetpen qarsy alady.
III júrgizý. Ulystyń uly kúni qutty bolsyn!
"Kóńildi tapqyrlar saıysyn" bastaýǵa ruqsat etińizder!
(mýzyka oınaıdy)
I júrgizý. Sonymen oıynǵa qatysatyn synyptar: 2a synyp «Jalyn» toby.
II júrgizý. 2b synyp –«Ushqyn» toby.
III júrgizý. 2v synyp –«Ǵalym» toby.
Osy toptarǵa qol soǵyp, qoshemet kórsetip qoıaıyq. Al endi búgingi bizdiń qadirli qonaqtarymyz saıystyń júrı músheleri:

I júrgizý. Aldymen ótetin oıynyń sátterimen tanystyraıyq, oıyn 4 bólimnen turady:
1. Tanystyrý
2. Pantomıma.
3. Úı jumysy
4. Maqal – mátelder saıysy
5. Kapıtandar saıysy

II júrgizý. Nashe segodnáshnee sostázanıe sostoıt ız 4 h týrov:
1. Prıvetstvıe
2. Pantomıma
3. Konkýrs domashnee zadanıe
4. Konkýrs na znanıe poslovıs ı pogovorok.
5. Konkýrs kapıtanov.

III júrgizý. Endi ár top rettik nómirin anyqtap alýy tıis. Sondyqtan top basshylaryn ortaǵa shaqyramyz, jerebı tartyp, rettik nómeri anyqtaldy.
I júrgizý. My prıglashaem kapıtanov k stolıký júrı. Kapıtany komand tánýt jrebıı dlá opredelenıa porádka vystýplenıa komand.
II júrgizý. Komandy vystýpaıýt v sledýıýshem porádke:

III júrgizý. Úlgili tártip, jaqsy oqý,
Alǵa qoıǵan maqsaty.
Árqashanda mektepte,
Shyǵyp júrgen jaqsy aty.
2__ «___» komandasyn shaqyramyz ortaǵa!
2a synyp «Jalyn»
Uranymyz: Biz jalyndy jastarmyz,
Kóp bilýge qushtarmyz!
Sálemdesý
Jaqsy is, asyl qasıetti
Adamdarǵa syılaımyz!
Shákárim ata ósıetin
Boıymyzǵa jınaımyz!
Jarysýǵa eki toppen
Árqashan biz daıynbyz!

Biz ádepti balamyz
Aıtqan tildi alamyz
Kúnde oqyp sabaqty
Muǵalimdi qýanta alamyz.
2b “Ushqyn”
Uranymyz: Bilim qýǵan jandarmyz,
Ushqynnan ot bop janamyz.
Sálemdesý
Biz baqytty ulanbyz
Samǵap ushar qyranbyz.
Bes nárseden qashyq bolsaq,
Azamatpyz, balańbyz,
Bes nársege asyq bolsaq
San bıikke shyǵarmyz!

Biz ádepti balamyz
Aıtqan tildi alamyz
Orys, qazaq, aǵylshyn
Sabaqtarynan bilim alamyz

2v “Ǵalym”
Uranymyz: Bilim almaı ǵylym joq,
Shyǵamyz biz ǵalym bop.
Sálemdesý
«Úmit etke dostarym
Sizderge berdim batamdy»
Degen ata sózderin
Esimizde saqtaımyz.
Bilimdi bop. Er jetip
Úmitin biz aqtaımyz!

Biz ádepti balamyz
Aıtqan tildi alamyz
Ata anany qýantyp
Únemi bestik alamyz.
III júrgizý. Sóz júrıge beriledi. Slovo predostavláetsá júrı.
II júrgizý Ekin saıys pantomıma kórsetý. Komandy bez slov doljny pokazat to slovo, chto býdet ý nıh v konverte.
Poka júrı podvodıt ıtogı 2 konkýrsov, komandy gotovátsá k sledýıýshemý konkýrsý – domashnee zadanıe.
Sóz júrıge beriledi. Slovo predostavláetsá júrı.
I júrgizý. Kelesi týr úı jumysy. Komandalar qazaq halyqtyń ulttyq salt dástúrlerdi kórsetedi.
2 a synyp«Jalyn» komandasy «Tusaý kesý» salt kórsetedi.
2 b«Ushqyn» komandasy «Besikke salý» salt kórsetedi.
2 v «Ǵalym» komandasy «Atqa mingizý» salt kórsetedi.
I júrgizý. Tusaý kesý (rıtýal rezanıa pýt). Etot obychaı svázan s pervymı samostoıatelnymı shagamı rebenka ı ıspolnenıa emý goda so dná rojdenıa. V etot den provodılas spesıalno posváshennaıa etomý sobytıý tradısıonnaıa ıgra, ıspolnálıs pesnı v soprovojdenıı dombry. Samaıa starshaıa ız gosteı jenshına, obychno babýshka, a ınogda ı sama mama, obvázyvala sherstánymı nıtámı nogı rebenký, a zatem v prısýtstvıı vseh rodstvennıkov pererezala etı pýty, chto sımvolızırovalo pýt malysha k samostoıatelnostı. Vzáv rebenka za rýký, ego kak by vvodılı v novyı mır, v kotorom jdet mnogo ınteresnogo ı zagadochnogo. Etot rıtýal soprovojdalsá ıspolnenıem pesnı «Tusaý kesý jyry». Prısýtstvýıýshıe na prazdnıke gostı davalı malyshý napýtstvıa ı pojelanıa.

II júrgizý: Besikke salý. Rojdenıe rebenka ıavláetsá bolshım semeınym prazdnıkom. K nemý gotovátsá zaranee ı jdýt ego s neterpenıem. Nedelú spýstá posle rojdenıa rebenka v kazahskıh semáh obychno ýstraıvalı prazdnık kolybelı – besik toı, na kotoryı prıglashalı sosedeı. Onı prınosát podarkı rebenký ı materı. V etot je den obávláetsá ımá rebenka. Pravo vybora ımenı predstavláetsá obychno starshım chlenam semı (dedýshke, babýshke) ılı mýlle, a v nekotoryh slýchaıah pochetnomý gostú – qutty qonaq.
2 v synyp.
I júrgizý: Ashamaıǵa mingizý (atqa mingizý). Torjestvennyı obrád, kotoryı provodıtsá, kogda rebenký ıspolnáetsá 4 6 let. V dome sobıraıýtsá gostı, nakryvaetsá prazdnıchnyı dastarhan. Rodstvennıkı adresýıýt rebenký dobrye pojelanıa. Posle dastarhana aýlchane rashodátsá po domam.
II júrgizý: Predvarıtelno spletaetsá spesıalno prednaznachennaıa dlá rebenka kamcha, kotoraıa sımvolızırýet «stanovlenıe grajdanına». Iz dereva ızgo tavlıvaetsá sedlo. Rodıtelı sadát rebenka na spokoınýıý obýchenýıý loshad. Starshıı v rodý chelovek proıznosıt slova blagoslovenıa.
Apa.
Al aq tilek, aq tilek,
Atqa toqym sal bilek,
Atqa da jaqsy shaba bil,
Jasyńnan maldy baǵa bil,
Ónege, óner taba bil,
Aımaǵyńa jaǵa bil,
Atqa mindiń, aq jol bolsyn.
Amın.
I júrgizý: Kto nıbýd ız vzroslyh rodstvennıkov vedet pod ýzsy loshad po aýlý, aýlchane vstrechaıýt rebenka vozle svoıh domov ı odarıvaıýt rebenka kto chem mojet. Jenshıny provodát obrád «Shashý».
II júrgizý: Znachımostprazdnıka kolybelı zaklúchalas v tom, chto v etot den vyrabatyvalıs opredelennye moralnye ýstanovkı, davalıs moshnye polojıtelnye emosıı. Dannyı obrád formıroval v detáh ne tolko lovkost vynoslıvostsılý ı snorovký, no ı pomogal malenkomý malchıký osoznat sebá mýjchınoı.
III júrgizý. Maqal – mátelder saıysy. Konkýrs poslovıs ı pogovorok. Komandy po porádký nazyvaıýt po odnoı poslovıse. V dannom konkýrse komandam mogýt pomogat bolelshıkı.
I júrgizý: Ár nárseniń bastaýy
Jetekke tıisti.
Onyń árbir isteri
Óz isiniń jemisi.
II júrgizý: Onda nege turamyz
Qolǵa alaıyn sol isti.
Ár jetkenniń óz isi
Bilimdiligine tıisti.

III júrgizý. Poslednıı konkýrs «Konkýrs kapıtanov»
I júrgizý
Uly kúni kári jas,
Qushaqtasyp kórisken.
Jańa aǵytqan qozydaı,
Jamyrasyp ósirgen.
Naýryz toı qutty bolsyn!
III júrgizý
Jyr syılaǵan, nur syılaǵan tirlikke,
Qasterleıik, qadirińdi bildik pe!
Qutty bolsyn Ulys kún jumyldyrǵan
Bárimizdi yntymaq pen birlikke!
Bári: Jarqyraǵan jyl nurdy,
Jasa, Naýryz dástúrli!
II júrgizý: Bizdiń merekemiz osymen aıaqtaldy!
Bári: Qosh – saý bolyńyz!
_____________________

Qosymsha materıal:
1 kórinis «Súıin » (oqýshylar kıizdiń ústinde jún tútip, sháli toqyp, quraq jasap, oıý salyp otyrady.)
- Súıin, súıin , súıin ! Bolatbek aǵanyń áıeli bosanypty! Ul týypty! Súıin !
- O, bárekeldi?! Jaqsy bolǵan eken! Baýy berik bolsyn!
Úı ıesi:
- Áı, shyraǵym, jaqsylyq aıtyp kelgenińe, bizdi qýantqanyńa rahmet. Qazaq balasy jaqsylyq habardy jerge tastamaıdy, jaqsylyqtyń súıinshisi bolmaı ma? Mine, aınalaıyn, súıinshiń.
Qazaqtarǵa 7 degen san qasıetti san. 7 kún ótkennen keıin bala biraz shıraǵannan keıin, bosanǵan adam densaýlyǵy jaqsy bolǵannan keıin balany besikke salady.
2 kórinis «Besikke salý»
(Úı ıeleri toıǵa daıyndalyp, qonaqtardy kútýde, qonaqtar keledi)
- Sálemetsizder me! Toılaryń qutty bolsyn!
- Tórletińiz, shaıǵa kelińizder!
Aıym.
- Al, halaıyq, qazaq halqymyzdyń ata dástúri, ata babamyzdan kele jatqan dástúr besikke salý, balaǵa at qoıý. Osy balany besikke salý jolyn aýylymyzdyń qurmetti de syıly ájesi – Zıada ájeıge bereıik.
- Aınalaıyn, Aıym, syıyna rahmet!
1. Tańdap ákep tal terek,
Besik ıdim sándi, erep.
Qus mamyǵy kórpesheń,
Jumsaq pe eken, bal bóbek?
Áldı, áldı, áldı – aı!
(jórgek kıizin salý).
2. Áldı áldı alaıyn
Jaıalyǵyn jaıaıyn.
Túbegińdi jaı qoıyp,
Shúmegińdi baıqaıyn.
Áldı, áldı, áldı – aı!
(túbek, shúmek salý)
Balany besikke bóleıdi.

1. Áldı, áldı, aq bópem,
Aq besikke jat bópem,
Qasyndamyn árqashan
Uıyqtaı qoıshy, jan bópem.
2. Án salaıyn ózińe
Qulaq salshy sózime.
Er jetersiń áldıim.
Kórine el kózine.
3. Áldı, áldı, aq bópem,
Aq besikke jat bópem,
Jylama, bópem, jylama,
Jilik shaǵyp bereıin.
Baıqutannyń quıryǵyn,
Jipke taǵyp bereıin.
3 kórinis «Balaǵa at qoıý»
- Al, endigi balaǵa at qoıý jolyn, at qoıýdyń qurmetin aýylymyzdyń qurmetti atasy Almas ataǵa usynaıyq.
Almas: Kóp adam attary, esimi – bizdiń halqymyzda dúnıeniń tórt buryshyndaǵy halyqtar men aralas quralas, mádenı baılanysta bolǵanymyzdy aıtady eken. Sondyqtan men osy balaǵa parsy tilinen kelgen «Baqtıar» degen esimdi qoıǵym keledi.
- Jaqsy at, Baqtıar bolsyn! Baqtıar – joly bolǵysh, baqytty degen uǵymdy bildiredi eken! Osy azamat, baqytty, joly bolǵysh bolsyn demekpin!
- Baqtıar bolsyn!
- Seniń atyń Baqtıar! Seniń atyń Baqtıar! Seniń atyń Baqtıar!
1. Aldyn úlken kisiniń,
Kesip ótken kóldeneń.
Ádeppenen ki niń
Jónimenen qol berem.
2. Aqyl sózi sanamda,
Júrem ádil jolmenen.
Úlkendnrden sodan da,
Alyp júrmin kóp alǵys.
Aıym: Al, qurmetti el tanyǵan, eldiń qurmetine bólengen Zıada ájeı men Almas aqsaqal. «oramal ton bolmaıdy, jol bolady» degen qazaq halqymyz. (syı usynady)
- Rahmet, jastaryń uzaq bolsyn!
- Qane, qurmetti halaıyq, toıdy jalǵastyraıyq, dastarqanǵa otyryńyzdar.
Oqýshy: Búgin otyrysta bizdiń qýanyshymyzdy bólisip, qýanyshymyzǵa ortaq bolyp, birge kúlip, oınaǵandaryńyzǵa rahmet. Myna az ǵana toıbastardy bólip alyńyzdar.
Oqýshy: Qurmetti qonaqtar! Osymen «Óskenimdi el kórsin – ıgerem halyq murasyn!» atty «Besikke salý» rásimin osymen aıaqtaımyz. Nazarlaryńyzǵa rahmet! Saý bolyńyzdar.

Maqal mátelder:
1. Kóktemede jerge túsken bir dán,
Kúzdemede myń dán bolady.
2. Kóktemniń bir kúni
Qystyń myń kúnin asyrar.
3. Jańbyr jaýsa, jer toq,
Egin ekse, el toq.
Bulaq aqsa, kól toq,
Eńbek etse, er toq.
4. Eń tátti de til,
Eń ashshy da til.
Eń jumsaq ta til,
Eń qatty da til.
5. Til jetpeıtin túkpir joq.
Tulpar qaıyra almaǵandy til qaıyrady.
6. Qyzyl til – jannyń mıaty,
Abyroı – erdiń qýaty.
7. Tilmenen túıilgen tispenen she lmes.
8. Bilimdige – dúnıe jaryq,
Bilimsizdiń kúni kárip.
9. Bilimdiden aqyl shyǵar,
Aqyldy qarttan naqyl shyǵar.
10. Oqýsyz bilim joq,
Bilimsiz kúniń joq.
11. Oqysań, ozarsyń,
Oqymasań, tozarsyń
12. Bilekti birdi jyǵar,
Bilimdi myńdy jyǵar.
13. “Aqyl men bilimniń tilmashy – til.”
14. Er – elinde, gúl – jerinde.