Negizgi qorlardyń ekonomıkalyq máni. Negizgi quraldar esebi
Páni: Qarjylyq esep jáne uıym ekonomıkasy
Taqyryby: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq máni. Negizgi quraldardyń esebi (prezentasıa túrinde)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq máni baǵalanýy, tozýy amortızasıasy jáne qarjylyq shottarda beınelenýi.
Tárbıelik: Bilim alýshylardy durys sheshim tabýǵa úıretý, derbestikpen jaýapkershilikke, adamgershilikke tárbıeleý.
Damytýshylyq: Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, bilim alýshylardy ujymdyq jumys jasaı bilýge baýlý, tujyrymdaý, logıkalyq suraqtar arqyly oı - órisin, dúnıetanymyn keńeıtý, este saqtaý qabiletin damytý, shyǵarmashylyq jaǵdaılarda sheshim qabyldaýǵa kómek kórsetý, oqýshylardy ózdiginen bilim alý daǵdylaryn, analıtıkalyq qasıetterin damytý.
Sabaqtyń tıpi: teorıalyq,
Sabaq túri: Jańa taqyrypty meńgertý.
Sabaq ádisi: Bınarly sabaq, túsindirý, suraq - jaýap, baıandaý, oıyn, leksıa elementter.
Bınarly sabaq – pán aralyq baılanys pen pánderdi biriktirýdi júzege asyrýdyń bir túri. Bınarly sabaq 1 máseleni sheshý úshin túrli salalardan bilimderdi biriktirýge múmkindik berip, tájirıbede alǵan bilimderdi paıdalanýǵa múmkindik beredi.
Pánaralyq baılanys: Ekonomıkalyq taldaý. Matematıka. Ekonomıka negizderi. Qazaq ádebıeti. Menejment.
Kórneki qural: Interaktıvti taqta, kespe qaǵazdary, beıne, upaı jınaý paraǵy, materıaldar syzbalar.
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý: Oqýshylarmen sálemdesip, túgendeý. Dárishananyń tazalyǵyna nazar aýdarý. Oqýshylar eki topqa bólinip, sarapshy saılanady.- 2 mınýt
1 - bólim Beıne rolık /3 - mın/
Beınerolıkke oqýshylardyń pikiri./3 mın/
Jańa taqyrypty jáne onyń maqsatyn aıtamyz.
Taqyryby: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq máni. Negizgi quraldardyń esebi.
Maqsaty: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq mánin ashyp, baǵalanýyn, tozý túrlerin, amortızasıasyn jáne qarjylyq shottarda beınelenýin oqýshylarǵa meńgertip, bilimderin arttyrý. 1 - mın
Jospary:
1. Negizgi óndiristik qorlar máni jáne onyń baǵalanýy
2. Negizgi quraldardyń esebi jáne amortızasıasy 1 - mın
Oqýshylarǵa jańa taqyryptyń materıaldary taratylady. Oqýshylar ózdiginen taqyrypqa daıyndalady. 12 - mın
Kelisim erejesimen tanystyrý: 1 - mın
Bárimiz de oqýymyzǵa jaýaptymyz;
Bir - birimizdi tyńdaımyz, sóz bólmeımiz;
"Kóterilgen qol" erejesimen bireý ǵana sóıleıdi;
Tek istiń máni boıynsha aıtamyz.
Óz pikirimizdi bólmeımiz.
Maǵynasyz suraqtar qoımaımyz.
Basqalardyń sózin baǵalaımyz.
Ýaqyt shekteýin saqtaımyz.
Osy ýaqytta:
Negizgi qor túsinigi olardyń baǵalanýy týraly túsinik beredi.
Óndiristik qorlar elimizdiń ulttyq baılyǵynyń asa mańyzdy bóligin quraıdy.
Negizgi qor – uzaq jyldar boıy óndiris salasynda jumys isteıtin, materıaldyq ıgilikterdi óndirýge qatysyp, óziniń zattaı túrin saqtaıtyn, birte - birte tozatyn jáne óziniń qunyn óndiriletin jańa ónimge tozý mólsherine qaraı amortızasıalyq jarna túrinde aýdaratyn óndiris quraldaryn aıtamyz.
Kásiporynnyń óndiris qory únemi qozǵalysta bolyp, aınalymda bolady.
Qordyń ártúrli elementteri aınalymda bolýy birdeı emes. Mine osyndaı jaǵdaıǵa baılanysty óndiris sheńberinde bolǵan qorlar nemese óndiris qorlary negizgi jáne aınalym bolyp bólinedi.
Negizgi qorlardyń eki túri bolady: óndiristik negizgi qorlar jáne beıóndiristik negizgi qorlar.
Materıaldyq óndiris salasynda jumys isteıtin negizgi qorlar - óndiristik negizgi qorlar dep, óndiristik emes salada jumys isteıtin negizgi qorlar – beıóndiristik negizgi qorlar dep atalady (turǵyn úı, mádenıet, sport mekemeleri, balabaqshalar, emdeý ornyndary jáne taǵy basqa da kásiporyn balansyndaǵy jumysshylarǵa qyzmet etetin obektiler).
Keste2. 1. Negizgi qorlardyń synyptamasy.
Toptardyń attary. Qoldanylýy jáne qysqasha minezdemesi.
I. Ǵımarattar
óndiristik ahıtektýra jáne qurylys obektileri (sehtar, qoımalar, óndiristik laboratorıalar jáne t. b.)
II. Qurylystar. óndiris prosesine qyzmet etetin tehnıkalyq fýnksıalardy atqaratyn ınjenerlik qurylys obektileri.
III. Jiberý quraldary. Energıany, suıyq jáne gaz túrindegi zattardy jiberýshi quraldar (elektr, jylý júıeleri, gaz júıesi)
IV. Mashına men quraldar
1. Kúsh mashınalary men quraldar. (generatorlar, elektor bólshekter, bý mashınalary, týrbınalar t. b.)
2. Jumys mashınalary men quraldar. Tehnologıalyq proseske tikeleı qatysatyn quraldar (stanoktar, presmashınalar, termınaldyq peshter jáne
3. Ólsheý, retteý prıborlary men quraldary, 4. laborotorıalyq quraldar. Óndiris prosesin qol eńbegimen nemese avtomattandyrý arqyly retteýge, tehnologıalyq prosesterdiń parametrin ólsheýge jáne baqylaýǵa, labarotorıalyq zertteýler júrgizýge qajetti.
5. Esepteý tehnıkasy. Matematıkalyq esepterdi sheshýdi tezdetýge qajetti quraldar jıyntyǵy.
V. Tasymaldaý quraldary. Kásiporyn kólemindegi adamdar men júkterdi tasymaldaýǵa qajetti kólikter (elektrovoz, parovoz, avtomobıl)
VI. Qural - saıman. óndiris prosesine qajetti elementter (qol jáne mehanıkalyq kesý, urý saımandary, shtamptar t. b.)
VII. Óndiristik túgendeme óndiristik operasıalardyoryndaýdy jeńildetýge jáne jeke eńbek zattaryn saqtaýǵa qajetti (jumys stoly, qorap t. b.)
VIII. Sharýashylyq túgendeme (ınventar) Kóbeıtý jáne qaıta túsirý apparattary, stol, shkaf t. b.
Negizgi óndiris qoryn esepke alǵanda jáne josparlaǵanda sonymen birge negizgi óndiris qorynyń óndiris qýattylyǵyn anyqtaǵanda tabıǵı jáne qun túrdegi kórsetkishter qoldanylady.
Negizgi qorlar tómendegideı baǵalanady:
Bastapqy quny (Q1) satyp alýǵa, ornatýǵa, daıyndaýǵa ketken shyǵyndar bolyp tabylady.
Qaıta óndirý quny obektilerdi qalpyna keltirý kezinde baǵalanýyn kórsetedi. Ol eki túrli jolmen baǵalanýy múmkin: qaıta esepteý koefısıentterin qoldaný arqyly jáne naryqtyq baǵalardy qoldaný arqyly týra qaıta esepteý.
Qaldyq quny – boıynsha ıaǵnı bastapqy qunnyń nemese qalpyna keltirilgen qunnyń tozýy qunnyń aıyrmashylyǵymen anyqtalady.
Joıylý quny – negizgi qorlardyń qyzmet etý merzimi aıaqtalǵannan keıingi quny.
Negizgi qural óndiris prosesinde qatysýymen, jyldar merziminiń áserimen, tabıǵat kúshiniń áser etýimen paıdalaný prosesinde birtindep tozady. Tozýdyń eki túri bolady: tabıǵı jáne sapalyq (moraldyq) (zaman talabyna saı kelmeýi).
Negizgi qorlardyń tabıǵı tozýy olardyń óndiris prosesine qatysý nátıjesinen jáne negizgi quraldardyń paıdalanýǵa tikeleı qatyspaı – aq, túrli syrtqy faktorlardyń áserinen: ylǵaldan, atmosferalyq qubylystar nátıjesinen, metaldardyń tot basýynan, eskirýinen ( tozýdyń tabıǵı nysany ) paıda bolady.
Negizgi quraldardyń sapalyq tozýy tehnıkalyq progreske, óndiris ádisterin jetildirýge jáne jańartýǵa baılanysty bolyp keledi. Moraldyq tozýdyń áseri nátıjesinde tabıǵı tozý merzimi kelgenge deıin negizgi qural – jabdyqtar obektileri jańasyna, ári neǵurlym paıdaly túrine aýystyrylady.
Taqyryby: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq máni. Negizgi quraldardyń esebi (prezentasıa túrinde)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq máni baǵalanýy, tozýy amortızasıasy jáne qarjylyq shottarda beınelenýi.
Tárbıelik: Bilim alýshylardy durys sheshim tabýǵa úıretý, derbestikpen jaýapkershilikke, adamgershilikke tárbıeleý.
Damytýshylyq: Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, bilim alýshylardy ujymdyq jumys jasaı bilýge baýlý, tujyrymdaý, logıkalyq suraqtar arqyly oı - órisin, dúnıetanymyn keńeıtý, este saqtaý qabiletin damytý, shyǵarmashylyq jaǵdaılarda sheshim qabyldaýǵa kómek kórsetý, oqýshylardy ózdiginen bilim alý daǵdylaryn, analıtıkalyq qasıetterin damytý.
Sabaqtyń tıpi: teorıalyq,
Sabaq túri: Jańa taqyrypty meńgertý.
Sabaq ádisi: Bınarly sabaq, túsindirý, suraq - jaýap, baıandaý, oıyn, leksıa elementter.
Bınarly sabaq – pán aralyq baılanys pen pánderdi biriktirýdi júzege asyrýdyń bir túri. Bınarly sabaq 1 máseleni sheshý úshin túrli salalardan bilimderdi biriktirýge múmkindik berip, tájirıbede alǵan bilimderdi paıdalanýǵa múmkindik beredi.
Pánaralyq baılanys: Ekonomıkalyq taldaý. Matematıka. Ekonomıka negizderi. Qazaq ádebıeti. Menejment.
Kórneki qural: Interaktıvti taqta, kespe qaǵazdary, beıne, upaı jınaý paraǵy, materıaldar syzbalar.
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý: Oqýshylarmen sálemdesip, túgendeý. Dárishananyń tazalyǵyna nazar aýdarý. Oqýshylar eki topqa bólinip, sarapshy saılanady.- 2 mınýt
1 - bólim Beıne rolık /3 - mın/
Beınerolıkke oqýshylardyń pikiri./3 mın/
Jańa taqyrypty jáne onyń maqsatyn aıtamyz.
Taqyryby: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq máni. Negizgi quraldardyń esebi.
Maqsaty: Negizgi óndiristik qorlardyń ekonomıkalyq mánin ashyp, baǵalanýyn, tozý túrlerin, amortızasıasyn jáne qarjylyq shottarda beınelenýin oqýshylarǵa meńgertip, bilimderin arttyrý. 1 - mın
Jospary:
1. Negizgi óndiristik qorlar máni jáne onyń baǵalanýy
2. Negizgi quraldardyń esebi jáne amortızasıasy 1 - mın
Oqýshylarǵa jańa taqyryptyń materıaldary taratylady. Oqýshylar ózdiginen taqyrypqa daıyndalady. 12 - mın
Kelisim erejesimen tanystyrý: 1 - mın
Bárimiz de oqýymyzǵa jaýaptymyz;
Bir - birimizdi tyńdaımyz, sóz bólmeımiz;
"Kóterilgen qol" erejesimen bireý ǵana sóıleıdi;
Tek istiń máni boıynsha aıtamyz.
Óz pikirimizdi bólmeımiz.
Maǵynasyz suraqtar qoımaımyz.
Basqalardyń sózin baǵalaımyz.
Ýaqyt shekteýin saqtaımyz.
Osy ýaqytta:
Negizgi qor túsinigi olardyń baǵalanýy týraly túsinik beredi.
Óndiristik qorlar elimizdiń ulttyq baılyǵynyń asa mańyzdy bóligin quraıdy.
Negizgi qor – uzaq jyldar boıy óndiris salasynda jumys isteıtin, materıaldyq ıgilikterdi óndirýge qatysyp, óziniń zattaı túrin saqtaıtyn, birte - birte tozatyn jáne óziniń qunyn óndiriletin jańa ónimge tozý mólsherine qaraı amortızasıalyq jarna túrinde aýdaratyn óndiris quraldaryn aıtamyz.
Kásiporynnyń óndiris qory únemi qozǵalysta bolyp, aınalymda bolady.
Qordyń ártúrli elementteri aınalymda bolýy birdeı emes. Mine osyndaı jaǵdaıǵa baılanysty óndiris sheńberinde bolǵan qorlar nemese óndiris qorlary negizgi jáne aınalym bolyp bólinedi.
Negizgi qorlardyń eki túri bolady: óndiristik negizgi qorlar jáne beıóndiristik negizgi qorlar.
Materıaldyq óndiris salasynda jumys isteıtin negizgi qorlar - óndiristik negizgi qorlar dep, óndiristik emes salada jumys isteıtin negizgi qorlar – beıóndiristik negizgi qorlar dep atalady (turǵyn úı, mádenıet, sport mekemeleri, balabaqshalar, emdeý ornyndary jáne taǵy basqa da kásiporyn balansyndaǵy jumysshylarǵa qyzmet etetin obektiler).
Keste2. 1. Negizgi qorlardyń synyptamasy.
Toptardyń attary. Qoldanylýy jáne qysqasha minezdemesi.
I. Ǵımarattar
óndiristik ahıtektýra jáne qurylys obektileri (sehtar, qoımalar, óndiristik laboratorıalar jáne t. b.)
II. Qurylystar. óndiris prosesine qyzmet etetin tehnıkalyq fýnksıalardy atqaratyn ınjenerlik qurylys obektileri.
III. Jiberý quraldary. Energıany, suıyq jáne gaz túrindegi zattardy jiberýshi quraldar (elektr, jylý júıeleri, gaz júıesi)
IV. Mashına men quraldar
1. Kúsh mashınalary men quraldar. (generatorlar, elektor bólshekter, bý mashınalary, týrbınalar t. b.)
2. Jumys mashınalary men quraldar. Tehnologıalyq proseske tikeleı qatysatyn quraldar (stanoktar, presmashınalar, termınaldyq peshter jáne
3. Ólsheý, retteý prıborlary men quraldary, 4. laborotorıalyq quraldar. Óndiris prosesin qol eńbegimen nemese avtomattandyrý arqyly retteýge, tehnologıalyq prosesterdiń parametrin ólsheýge jáne baqylaýǵa, labarotorıalyq zertteýler júrgizýge qajetti.
5. Esepteý tehnıkasy. Matematıkalyq esepterdi sheshýdi tezdetýge qajetti quraldar jıyntyǵy.
V. Tasymaldaý quraldary. Kásiporyn kólemindegi adamdar men júkterdi tasymaldaýǵa qajetti kólikter (elektrovoz, parovoz, avtomobıl)
VI. Qural - saıman. óndiris prosesine qajetti elementter (qol jáne mehanıkalyq kesý, urý saımandary, shtamptar t. b.)
VII. Óndiristik túgendeme óndiristik operasıalardyoryndaýdy jeńildetýge jáne jeke eńbek zattaryn saqtaýǵa qajetti (jumys stoly, qorap t. b.)
VIII. Sharýashylyq túgendeme (ınventar) Kóbeıtý jáne qaıta túsirý apparattary, stol, shkaf t. b.
Negizgi óndiris qoryn esepke alǵanda jáne josparlaǵanda sonymen birge negizgi óndiris qorynyń óndiris qýattylyǵyn anyqtaǵanda tabıǵı jáne qun túrdegi kórsetkishter qoldanylady.
Negizgi qorlar tómendegideı baǵalanady:
Bastapqy quny (Q1) satyp alýǵa, ornatýǵa, daıyndaýǵa ketken shyǵyndar bolyp tabylady.
Qaıta óndirý quny obektilerdi qalpyna keltirý kezinde baǵalanýyn kórsetedi. Ol eki túrli jolmen baǵalanýy múmkin: qaıta esepteý koefısıentterin qoldaný arqyly jáne naryqtyq baǵalardy qoldaný arqyly týra qaıta esepteý.
Qaldyq quny – boıynsha ıaǵnı bastapqy qunnyń nemese qalpyna keltirilgen qunnyń tozýy qunnyń aıyrmashylyǵymen anyqtalady.
Joıylý quny – negizgi qorlardyń qyzmet etý merzimi aıaqtalǵannan keıingi quny.
Negizgi qural óndiris prosesinde qatysýymen, jyldar merziminiń áserimen, tabıǵat kúshiniń áser etýimen paıdalaný prosesinde birtindep tozady. Tozýdyń eki túri bolady: tabıǵı jáne sapalyq (moraldyq) (zaman talabyna saı kelmeýi).
Negizgi qorlardyń tabıǵı tozýy olardyń óndiris prosesine qatysý nátıjesinen jáne negizgi quraldardyń paıdalanýǵa tikeleı qatyspaı – aq, túrli syrtqy faktorlardyń áserinen: ylǵaldan, atmosferalyq qubylystar nátıjesinen, metaldardyń tot basýynan, eskirýinen ( tozýdyń tabıǵı nysany ) paıda bolady.
Negizgi quraldardyń sapalyq tozýy tehnıkalyq progreske, óndiris ádisterin jetildirýge jáne jańartýǵa baılanysty bolyp keledi. Moraldyq tozýdyń áseri nátıjesinde tabıǵı tozý merzimi kelgenge deıin negizgi qural – jabdyqtar obektileri jańasyna, ári neǵurlym paıdaly túrine aýystyrylady.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
1 - júrgizýshi: Myna jerdiń sondaı qulpyrǵanyna jol bolsyn. Ulpa, munan seniń qandaı habaryń bar?
