InfoHub Logo

nissan.com domeni úshin sottasqan talas eń áıgili sot talasy bolyp tabylady. Qarjylyq múmkindikteri sheksiz alyp korporasıaǵa qarsy kúresken qaısar kásipkerdiń tarıhy gollıvýdta kıno túsirýge laıyqty. Biraq bul jaǵdaıǵa basqa turǵydan kóz salyp kóreıik.

^{Sýrette: Ýzı Nıssan men Karlos Gon}

Bunyń bári qalaı bastalǵan edi

1999 jylǵy maýsymda Renault konserni shyǵyny kóp Nissan kompanıasyn satyp aldy da, japondyq avtokonserndi toqyraýdan alyp shyǵýy tıis bolǵan Karlos Gondy óndiris jónindegi dırektor qyzmetine taǵaıyndady. Bir jyldan soń Karlos Gon kompanıanyń prezıdenti boldy. Ol kezge deıin Gon nege nissan.com jáne nissan.net domendik ataýlary AQSH-daǵy bir kompúterlik kompanıaǵa tıesili ekenin túsine almaı, basy qatyp júrdi.

Nıssan ókilderi domenniń ıesine habarlasady, ıesi domendi sata salýǵa daıyn ekenin, biraq óte kóp aqshaǵa satatynyn tuspaldap jetkizedi:  

Beri qarańyz, meniń qatty bir satqym kelip turǵan joq, sondyqtan bylaı jaýap bereıin: 15 mln dollar. Satqym kelmeı turǵanyn endi túsindińiz be? (Ýzı Nıssan)

Biraq, saýdalasa túsýdiń nemese sharttama jasaýdyń ornyna, 1999 jylǵy jeltoqsanda Nissan avtokonserni ótemine $10 mln dollar tóleýdi jáne domenderdiń berilýin talap etip, «Nissan Computer Corp» kompanıasyn sotqa beredi.    

Osy tusta «Kim jáne ne úshin sottasýdy uıǵardy?» degen suraq týyndaıdy. «Nissan Computer Corp» kompanıasy kompúterler jóndeý klassy boıynsha tirkelgen qyzmet kórsetý belgisine (service mark) ıelik etý fakty avtokonsernniń pozısıasyn óte álsiz etip turǵan edi.

Kompanıanyń ıegeriniń tegi Nıssan bolǵany jaǵdaıdy odan ary ýshyqtyryp jiberdi. Nege áldebireý Nıssan tekti adamnan nissan.com domenin tartyp alý jónindegi jospary iske asady dep uıǵardy eken? Onyń ústine bul qaıdaǵy bir Batys Afrıka jaqta emes, AQSH-rynda — advokattar men zańgerler elinde boldy. 

Kútilgendeı-aq, kıberskvottıng jasady degen aıyp, sottyń birinshi ınstansıasynda-aq alynyp tastaldy. Qýynǵan talapkerdiń ary qaraıǵy taktıkasy domenniń qoldanylýyn shekteýge quryldy. Sonymen qatar, qarjylyq qıyndyqtar týdyrý arqyly, jaýapkerdi meılinshe tıtyqtatý amaldary da qoldanyldy. Mysaly, domenge eshqandaı ilik-shatysy joq, biraq onda Ýzı Nıssan aksıoner bolyp otyrǵan Internet Center Inc. kompanıasyna qarsy sotqa talap-aryz berildi. Barlyq oqıǵa «sottasý úshin sottasý» qaǵıdasy boıynsha órbip jatty.   

Avtokonserndegiler trafıgi ósip kele jatqan, sharyqtaý kezderinde saıtqa kirýshiler sany aıyna jarty mıllıonǵa jetip jyǵylyp jatqan domendi mensinbeı júrgenderi anyq. Domenge bolyp jatqan sot prosesi týraly búkil aqparat salynyp otyrdy jáne myńdaǵan ınternet paıdalanýshylar Ýzı Nıssanǵa bolysyp, oǵan qoldaý bildirgen pikirlerin jazyp jatty. Mynaý sol komentarılerdiń basym kópshiligine tán sarynda jazylǵany:

Amerıkalyq azamatty onyń quqyqtarynan aıyryp qana qoımaı, sonymen birge, sot prosesteri arqyly sol amerıkalyqty nájis pen jýyndyǵa shylaýǵa tyrysqan  —  bul korporasıalardyń shynaıy bet-beınesi!  —  sheteldik óndirýshiniń avtokóligin meniń otbasym eshqashan satyp almaıdy.  

Áldebireýler Ýzı Nıssannyń túp-tamyry Ierýsalımnen ekenine, al Karlos Gonnyń Izraılmen qastasqan Lıvannyń týmasy ekenine sáp salyp, bul prosesten saıasatty «baıqap qalyp» jatty.  

Avtoóndirýshi ózderine eń qajetti amerıka naryǵyndaǵy klıentteriniń kóńilinen aıyrylyp jatty. Abyroı-bedeline kelgen nuqsannyń ózin Ýzı Nıssannyń quqyqtaryn shekteýge qulshynǵan zańgerler ýáj retinde paıdalanyp qaldy.   

Fınal

Apelásıadan apelásıa berip júrip, toǵyz jylǵa sozylǵan jáne taraptardy ábden tıtyqtatqan sot prosesi tipti joǵarǵy sotqa deıin jetip, 2008 jyly avtokonsernniń jeńiliske ushyraýymen aıaqtaldy. Domendi alý múmkindigi máńgilikke ǵaıyp boldy. Ýzı Nıssan, qansha kóp aqshaǵa bolsa da, domendi satý yqtımaldyǵyn joqqa shyǵardy jáne óziniń saıtyna Nissan-nyń ústi syzylǵan logotıpin salyp qoıdy.  

Avtokonsernniń bar qolynan kelgeni — domende komersıalyq qam-qareketke tyıym salyný boldy. 2013 jyly Nissan avtokonserni AQSH-nda kompúterlik tehnıka klassy boıynsha saýda markasyn aldy da, bul hıkaıanyń jalǵasyp ketý múmkindigi paıda boldy. Biraq, ol ýaqytta domendi keri qaıtaryp alý josyqsyz is bolyp tanylyp ketip, domendi tirkeý kúni erterek bolǵan ákimshilerge qarsy talap-aryzdardy sotta qaraý úshin qabyldamaıtyn boldy.   

Biraq bul hıkaıanyń sońǵy túıini tek byltyr ǵana aǵytyldy — Karlos Gon abaqtyǵa toǵytylyp, al Nissan avtokonserni pres-relızinde top-menedjment kompanıanyń aktıvterin jeke sharýalaryna paıdalanǵanyn málimdedi. Zańbuzýshylyqtarǵa basty kináliler bolyp Karlos Gon men dırektor Greg Kellı ataldy.  

Ýzı Nıssannyń «Nissan Motor-dyń prosesti maǵan meılinshe qymbatqa túsirý nıeti bas kezinen-aq aıdan anyq bolatyn» degen sóziniń túpki maǵynasy, endi túsinikti boldy. Eger avtokonsern jaýapkerge sot shyǵyndarynyń ótemi retinde $58 myń (bul Ýzı Nıssannyń aıtýynsha, onyń advokattarǵa shyǵyndalǵan aqshasynyń 2% quraıdy — ıaǵnı, shamamen $3 mln) tólegen bolsa, onda avtokonsernniń ózi qansha shyǵynǵa ushyrady eken? Mıllıondaǵan dollardy shashyp tastaǵan bolýy kerek. Bul aqsha 1999 jyldyń ózinde-aq domendi eshqandaı shýsyz jáne sotqa jazylǵan talap-aryzdarsyz satyp alýǵa keń-molynan jeter edi. Biraq bolashaǵy bulyńǵyr sot aıtys-tartystaryn bastap ketýge bel býyldy. Bul prosestiń shynaıy muraty domenge tezirek qol jetkizý emes, qyzmeti qymbatqa túsetin advokattar qatysatyn prosestiń ózi bolǵan bolýy da múmkin. Menejerlerdiń maqsat-murattary men kompanıanyń maqsat-murattary árdaıym ushtasa bermeıdi, sondyqtan, bıznes ıeleri, nátıjesi qandaı bolatyny beımálim kúmándi sot prosesterin bastaý jaıly usynystar kelgen kezderde, buny bilip júrýi qajet. Qazirgi mezette nissan.com domenine kiretinder sany aıyna 360 myń adamǵa deıin jetip júr. Jáne de trafıktiń 95% SEO nemese jarnama emes, tikeleı kirgender. Al avtokonsernniń nissan-globol atty resmı saıtynyń trafıgi 2-3 ese ǵana artyq. «Domende turǵan eshteńe joq» deıtinderge myna statısıkan usynýǵa bolady:

^{SimilarWeb usynǵan nissan.com-ǵa kiretinder sany jónindegi málimetter}

Qalaı bolǵanda da kóptegen zańgerler bilmestikten nemese qasaqana túrde saýda belgisi bar bolsa, kez kelgen domendi tartyp alýǵa bolatynyn jónindegi ańyz-apsanany taratýyn qoıar emes. Bul sottaǵy talas-tartysqa ketetin maǵynasyz shyǵyndarǵa jáne keıin qajetti domendi satyp alýdyń qıyndap ketýine uryndyrady.

Qorytyndy

Ýzı Nıssan basynan ótken oqıǵa hrestomatıalyq bolyp tanyldy jáne ony kóptegen zańı ýnıversıtetterde oqytady. Nıssan tipti qısapsyz zańgerleri bar dúnıe júzine áıgili kompanıanyń ózine toıtarys berýge bolatyn úlgili oqıǵaǵa sebep boldy. Qazirgi kezde kompanıalar tirkelgen saýda belgisin daralandyrý (ındıvıdýalızasıa) úshin shyǵarylǵan taýarlarǵa qatysty domen paıdalanylǵanyn dáleldeı alatyn bolsa ǵana nemese qara nıette paıdalaǵan bolsa sottasyp, sotta jeńip jatady. 

Basqa jaǵdaılarda barlyq másele kelissóz arqyly bir jaqty bolady. Osynyń nátıjesinde, sońǵy jıyrma jyl ishinde domenderdi tirkeý kólemi eselep artyp ketse de, qazir aýqymy jaǵynan nissan.com domenine talaspen salystyrýǵa jaraıtyn sot isterin kórip júrgen joqpyz.

Eń qyzyǵy, nissan.com domeni jıyrma jyl boıy — 1985 jyldan 1994 jylǵa deıin múldem ıesiz boldy. Ony aldyn ala tirkep qoıýǵa bolatyn edi ǵoı, mysaly, Ford kompanıasy 1988 jyly-aq ford.com domenin tirkep qoıǵan bolatyn. Biraq konsernniń sarapshylary ınternet-tehnologıalarynyń bolashaǵyn boljaı almaı qalǵandyqtan, osyndaı oqıǵa shyǵyp otyr.  

---