InfoHub Logo

Mýzyka 4 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Nurǵısa Tilendıev ómirbaıany
(1925 - 1998)
Sabaqtyń maqsaty: N. Tilendıev ómirbaıanymen tanystyrý. Oqýshylardyń qazaq kompozıtorlary, aspaptyq mýzykasy jaıly bilimderin tolyqtyrý. Kompozıtordyń shyǵarmalaryna kózin qanyqtyrý, tanystyrý.
Sabaqtyń tárbıelik máni: Ónerdi súıýge, qurmetteýge tárbıeleý.
Sabaqtyń damytýshylyq máni: Oqýshylardy uıymshyldyqqa, oılaýǵa,
Qıaldaı bilý qabiletterin damytý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekilikteri: Kompozıtordyń sýreti, ınteraktıvti taqta.
Slaıdtar, baıan aspaby, sózjumbaq sheshý.

Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardy túgendeý, oqý quraldaryn tekserý.
2. Úı tapsyrmasyn suraý.
Muqan Tólebaevtyń ómirbaıany jáne shyǵarmasy.
M. Tólebaevtyń eń ataqty shyǵarmasy qandaı?
Qandaı án - romanstar jazdy?
Qazaqtyń qandaı kásibı kompozıtorlaryn bilesiń?
3. Oqýshylardy baǵalaý.

4. Jańa sabaq. Nurǵısa Tilendıev /1925 - 1998/
Qazaq dombyrasynyń Qurmanǵazy men Táttimbetten keıingi tarlandarynyń biri, týǵan halqy úshin barynsha eńbek etken, shyń daryn ıesi, oıly da sezimtal, bilimdi, qazaq halqynyń rýhanı mýzyka mádenıetin kóterýge atsalysqan ataqty, talantty kompozıtor ataqty dombyrashy, ári dırıjer
N. Tilendıev 1925 jyly sáýirdiń 1 - i kúni Almaty oblysy Jambyl aýdanynda dúnıege kelgen. Qazaqstannyń halyq ártisi, Halyq qaharmany.
Almaty ulttyq konservatorıasymen Máskeý konservatorıasynda bilim alǵan. 1981 jyly belgili «Otyrar sazy» fólklorlyq - etnografıalyq orkestrin quryp, ómiriniń sońyna deıin onyń bas dırıjeri boldy.
Onyń «Kósh kerýeni», «Ata tolǵaýy», «Aqqý», «Álqısa», «Mahambet» t. b kúıleri halyqqa keń taraǵan.
50 - den astam dramalyq spektáklder men 19 kınofılmderge mýzyka jazdy. Sonyń ishinde «Qyz - Jibek», «Qıly kezeń», «Meniń atym Qoja» fılmderge, «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?», «Aqsaq qulan» sıaqty 17 múltfılmge mýzyka jazdy.
2000 jyly «Otyrar sazy fólklorlyq - etnografıalyq orkestrine
N. Tilendıev esimi berildi. Sýretten kórip otyrǵanymyzdaı ákesinen qalǵan orkestrdi qaıta jańǵyrtyp, Dınara Nurǵısaqyzy dırıjerlyq etip, bolashaq urpaqqa jetkizip otyr. Ánderi: «Sarjaılaý», «Áke týraly jyr», «Qustar qaıtyp barady» t. b

5. Mýzyka tyńdaý: «Ata tolǵaýy», «Kósh kerýen» kúılerin tyńdaý.
Kúılerdi tyńdaı otyryp, qazaqtyń aspaptarynyń oryndalýyn ajyratamyz. Oryndalý retine qaraı ornalastyryp, dápterimizge jazamyz.
5. Án úırený. «Jan anam» áni. Mýzyka: E. Ómirov Sózi: Q. Jálenova
Balalar aldymyzda qandaı mereke kele jatyr?
- Durys aıtasyńdar.
Aldymyzda 8 - shi naýryz halyqaralyq analr men apalarymyzdyń, apaılarymyzdyń merekesi kele jatyr. Osy retti paıdalana otyryp, barlyq analarymyzdy, apaılarymyzdy quttyqtaımyz!
Búgingi úırenetin ánimizdiń negizgi mazmuny osy analarymyzǵa arnalǵan. Sondyqtan árkim óz anasyn qurmettep, syılaýy kerek.
Aldymen ándi ózim aıtyp kórsetem. «Jan anam» áni jumsaq tembrli, asyqpaı, ashyq oryndalady. Balallar ándi jumsaq sazdy áýenmen jetkizedi.
Maqal - mátelder
Ananyń súti - bal,
Balanyń tili - bal.

Ana aldynda - qurmet,
Ata aldynda - qyzmet.

Daýsymyzǵa jattyǵý jasatý: Do major gammasy.
Ándi 2 - 3 ret aıtqyzý, qıyndyq keltiretin jerlermen jumys jasaý.
Parta - parta boıynsha aıtqyzý, baıan aspabymen qosylyp aıtqyzý.

6. Qazaqstandyq kásibı kompozıtorlar men olardyń shyǵarmalary:
A. Jubanov «Abaı» operasy
E. Brýsılovskıı «Qyz Jibek» operasy
N. Tilendıev «Ata tolǵaýy»
M. Tólebaev «Birjan - Sara» operasy

7. Sabaqty qorytyndylaý:
1. N. Tilendıev kim?
2. Ol qandaı shyǵarmalar jazdy?
3. «Ata tolǵaýy» kúıinde qazaqtyń qandaı aspaptary bar?
4. «Kósh kerýen» kúıinde jyldyń qaı mezgilin sýretteıdi?
5. Nurǵısa qandaı óner ujymyn qurdy?
6. «Jan anam» ánniń negizgi mazmuny kim týraly aıtylady?

8. Úıge tapsyrma:
1. Nurǵısanyń ómirbaıanyn oqyp kelý.
2. «Jan anam» ánin sózin jattaý.
3. Tyńdaǵan kúılerimizdiń mazmunyna qaraı shyǵarma jazyp kelý.