Nıtrattar. Azottyń tabıǵattaǵy aınalymy
Hımıa 9 synyp
Taqyryby: Nıtrattar. Azottyń tabıǵattaǵy aınalymy
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy Nıtrattardyń hımıalyq qasıetteri, qoldanylýy jáne azottyń tabıǵattaǵy aınalymy týraly bilimderin qalyptastyrý.
Damytýshylyq: Óz oıyn erkin jetkize bilýin, izdenýin, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn damytý.
Tárbıelik: taǵam retinde qoldanylatyn ónimderdiń quramyndaǵy hımıalyq zattardyń adam densaýlyǵy úshin mańyzyn kórsetý. Olardyń jetispeýinen týyndaıtyn aýrýdyń aldyn - alý sharalaryn anyqtaý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń ádisi: ishinara izdenis
Sabaq qurylymy:
1. Uıymdastyrý. Oqýshylarmen amandasý, kezekshi mindetin qadaǵalaý. Sabaqtyń ustanymymen tanystyrý.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý maqsatynda tómendegideı tapsyrmalar beriledi.
1. Azot qyshqylynyń elektrolıttik dıssosıasıalaný teńdeýin jazyńdar
2. Laboratorıada azot qyshqylyn qalaı alady?
Fızıkalyq qasıetteri
3. Taza azot qyshqyly qandaı zat?
4. Uzaq saqtaǵanda qyshqyl birtindep qyzǵylt qońyr túske ıe bolady, sebebi...
Hımıalyq qasıetteri
5. Jaryqtyń áserinen azot qyshqyly qandaı zattarǵa ydyraıdy?
6. Azot qyshqylynyń negizdermen árekettesýiniń reaksıa teńdeýin jazyńdar.
7. Azot qyshqylynyń negizdik oksıdtermen árekettesýiniń reaksıa teńdeýin jazyńdar
8. Konsentrasıaly azot qyshqyly keıbir metaldarmen árekettespeıdi, sebebi..
Jańa sabaq.
1. Nıtrattarǵa jalpy sıpattama beriledi.
2. Nıtrattardyń ashylý tarıhy. Erte kezden «úndi selıtrasy» ataýmen - KNO 3 kalıı nıtraty belgili boldy.
Bul sırek mıneraldy ol kezde tek Úndistannan ákeletin edi. Úndi selıtrasyn oq – dári jasaý úshin paıdalandy. Lıbıh eńbeginiń arqasynda selıtra aýyl sharýashylyǵyna paıdaly jáne kóp mólsherde qajet ekendigi anyqtaldy. Chılıdiń Atakama shólinde ósimdikter men janýar qaldyqtarynyń myńdaǵan jyldyq ydyraý prosesiniń nátıjesinde selıtranyń qory jınaqtaldy. Analız kórsetkenindeı «Chılı selıtrasy» bul – quramynda qum jáne balshyq, natrıı hlorıdi jáne súlfaty qospasy bar natrıı nıtraty. «Chılı selıtrasynyń» qyzyqty ereksheligi onyń quramynda natrıı ıodatynyń bolýy. Selıtra qorynan natrıı nıtratyn alý úshin, ystyq sýda eritip, keıin eritindini súzip jáne salqyndatady osynyń nátıjesinde natrıı nıtraty tunbasy alyndy jáne tyńaıtqysh retinde satylymǵa shyǵaryla bastady. 19 ǵ Chılı ózge aımaqtardy selıtramen negizgi qamtamasyz etýshi boldy.
Norvegıalyq hımıkter jergilikti arzan energıany paıdalana otyryp, basqa ádispen tyńaıtqysh aldy. Olar ylǵal aýany elektr doǵasynan ótkizip, azotty baılanystyrýdyń tabıǵı prosesin júrgizdi. Osydan aýadan alynǵan 1% shamasyndaǵy azot qyshqylyn izbespen árekettestirý arqyly kálsı nıtratyna aınaldyrdy Bul zat «Norvegıalyq selıtra» ataýyna ıe boldy.
Taqyryby: Nıtrattar. Azottyń tabıǵattaǵy aınalymy
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy Nıtrattardyń hımıalyq qasıetteri, qoldanylýy jáne azottyń tabıǵattaǵy aınalymy týraly bilimderin qalyptastyrý.
Damytýshylyq: Óz oıyn erkin jetkize bilýin, izdenýin, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn damytý.
Tárbıelik: taǵam retinde qoldanylatyn ónimderdiń quramyndaǵy hımıalyq zattardyń adam densaýlyǵy úshin mańyzyn kórsetý. Olardyń jetispeýinen týyndaıtyn aýrýdyń aldyn - alý sharalaryn anyqtaý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń ádisi: ishinara izdenis
Sabaq qurylymy:
1. Uıymdastyrý. Oqýshylarmen amandasý, kezekshi mindetin qadaǵalaý. Sabaqtyń ustanymymen tanystyrý.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý maqsatynda tómendegideı tapsyrmalar beriledi.
1. Azot qyshqylynyń elektrolıttik dıssosıasıalaný teńdeýin jazyńdar
2. Laboratorıada azot qyshqylyn qalaı alady?
Fızıkalyq qasıetteri
3. Taza azot qyshqyly qandaı zat?
4. Uzaq saqtaǵanda qyshqyl birtindep qyzǵylt qońyr túske ıe bolady, sebebi...
Hımıalyq qasıetteri
5. Jaryqtyń áserinen azot qyshqyly qandaı zattarǵa ydyraıdy?
6. Azot qyshqylynyń negizdermen árekettesýiniń reaksıa teńdeýin jazyńdar.
7. Azot qyshqylynyń negizdik oksıdtermen árekettesýiniń reaksıa teńdeýin jazyńdar
8. Konsentrasıaly azot qyshqyly keıbir metaldarmen árekettespeıdi, sebebi..
Jańa sabaq.
1. Nıtrattarǵa jalpy sıpattama beriledi.
2. Nıtrattardyń ashylý tarıhy. Erte kezden «úndi selıtrasy» ataýmen - KNO 3 kalıı nıtraty belgili boldy.
Bul sırek mıneraldy ol kezde tek Úndistannan ákeletin edi. Úndi selıtrasyn oq – dári jasaý úshin paıdalandy. Lıbıh eńbeginiń arqasynda selıtra aýyl sharýashylyǵyna paıdaly jáne kóp mólsherde qajet ekendigi anyqtaldy. Chılıdiń Atakama shólinde ósimdikter men janýar qaldyqtarynyń myńdaǵan jyldyq ydyraý prosesiniń nátıjesinde selıtranyń qory jınaqtaldy. Analız kórsetkenindeı «Chılı selıtrasy» bul – quramynda qum jáne balshyq, natrıı hlorıdi jáne súlfaty qospasy bar natrıı nıtraty. «Chılı selıtrasynyń» qyzyqty ereksheligi onyń quramynda natrıı ıodatynyń bolýy. Selıtra qorynan natrıı nıtratyn alý úshin, ystyq sýda eritip, keıin eritindini súzip jáne salqyndatady osynyń nátıjesinde natrıı nıtraty tunbasy alyndy jáne tyńaıtqysh retinde satylymǵa shyǵaryla bastady. 19 ǵ Chılı ózge aımaqtardy selıtramen negizgi qamtamasyz etýshi boldy.
Norvegıalyq hımıkter jergilikti arzan energıany paıdalana otyryp, basqa ádispen tyńaıtqysh aldy. Olar ylǵal aýany elektr doǵasynan ótkizip, azotty baılanystyrýdyń tabıǵı prosesin júrgizdi. Osydan aýadan alynǵan 1% shamasyndaǵy azot qyshqylyn izbespen árekettestirý arqyly kálsı nıtratyna aınaldyrdy Bul zat «Norvegıalyq selıtra» ataýyna ıe boldy.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
