InfoHub Logo

Saýat ashý.
Sabaqtyń taqyryby: Ó dybysy men árpi.

Sabaqtyń maqsaty: Ó dybysyn sóz ishinde durys oqýǵa jattyqtyrý, maqal-mátel aıtýǵa, onyń mazmunyn ashyp túsinýge, sonymen qatar qandaı? suraǵyna durys jaýap berýine úıretý, adamgershilik tárbıe berý.
Sabaqtyń kórnektiligi: áripter, sýretter, dısk.
Oqytý ádisi: kórsetý, túsindirý, suraq-jaýap.
Pán - aralyq baılanys: mýzyka jáne beıneleý.

Sabaqtyń mazmuny:
I. Uıymdastyrý.
1. Amandasý.
2. Psıhologıalyq daıyndyq kezeńi.

II. Ótken sabaqtan alǵan bilimin tekserý.
1.
- Biz keshe qandaı dybyspen jáne árippen tanystyq? (Ó dybysy men árpi)
- Ó qandaı dybys?
- Ó dybysy bar qandaı sózderdi bilesińder?
- Ó dybysy sózdiń qaı býynynda kezdesedi?

2. Kespe árippen sóz jazý, dybystyq taldaý. (Ózen)
3. Sóılemniń tirek - syzbasyn qurastyrý.
4. «Órkesh» mátinin oqytý.
5. Shyǵarmashylyq tapsyrma.
Túıe órkeshine uqsas sýret berilgen. Balalar sýretti jalǵastyryp basqa zattyń sýretin salý. (alma, júrek, qus, kózildirik, taý).

6. Ertegi tyńdaý.
Balalar, túıe sý ishkende jaltaqtap artyna qaraı beredi eken. Ne sebepti artyna moınyn buryp qaraıtynyn bilesińder me?
Onda men senderge qyzyq ertegi aıtyp bereıin.
Ertede túıe óte ádemi bolǵan eken. Aǵashtyń butaqtary sıaqty múıizi jáne sýsyldaǵan jerge deıin jetetin quıryǵy bolypty. Túıe sý ishken saıyn óziniń sulýlyǵyn sýdan kórip ózine rıza bolady. Bir kúni oǵan buǵy kelip: «Túıe sen sondaı aqyldy, ári sulýsyń ǵoı, men búgin qonaqqa barýshy edim, bir kúnge múıizińdi bere turshy»,- deıdi. Túıe máz bolyp, oǵan múıizin beredi. Sóıtip turǵanda oǵan jylqy shaýyp kelip: «Túıejan, seniń ádemiligińde shek joq, mende bir kúnge ádemi bolǵym keledi, quıryǵyńdy bere turshy»,- deıdi.
Birneshe kún ótedi, buǵy men jylqy alǵan zattaryn qaıtarmaıdy. Túıe qaryzymdy qashan qaıtarady dep tosa-tosa sharshap, buǵyǵa keledi.
- Sen meniń múıizimdi qashan qaıtarasyń?
- Seniń quıryǵyń qashan ósedi, sol kezde men seniń múıizińdi qaıtaramyn,- dedi buǵy.
Túıe mań-mań basyp jylqyǵa keledi.
- Jylqy, sen meniń quıryǵymdy qashan qaıtarasyń?
- Seniń múıiziń ósken kezde, men seniń quıryǵyńdy qaıtaramyn,- dedi jylqy.
Arada birneshe aılar ótedi, biraq túıeniń ne múıizi, ne quıryǵy óspeıdi. Túıe sý iship, ózin sýdan kórgen saıyn qaryzymdy ákep qalady ma dep, jaltaqtap artyna qaraı beretini sodan eken.
7. Sergitý sáti.

III. Jańa sabaq.
Sabaqtyń taqyryby men maqsatyn habarlaý.

Tólder týraly túsinik berý.
Káne, kimniń anasy balalaryn qalaı erkeletedi eken? (qulynym, botam, t.b.). Nege «botaqanym» deıdi, sebebi bota qandaı ádemi bolsa, balasy da anaǵa sondaı súıkimdi.
Qazaq halqy ejelden mal sharýashylyǵymenen aınalysqan. Tórt túlik malǵa túıe, jylqy, sıyr, qoı men eshki jatady. Maldy minse – kóligi, ishse – sýsyny, kıse – kıimi, tutynsa – buıymy bolǵan. Maldy qadirlep, árqaısysyn ıesi bar dep, túıeni - Oısylqara, sıyrdy - Zeńgibaba, jylqyny – Qambarata, qoıdy – Shopanata, eshkini – Seksekata dep ataǵan. Tórt túlik maldyń tólderi bota, buzaý, qulyn, qozy, laq dep atalady. Endi ár mal óz tólin qalaı súıedi eken, tyńdaıyq.

Maldardyń tólderin súıýi týraly taqpaqtar oqý.
Qoı súıedi balasyn «qońyrym» dep,
Eshteńeni bilmeıtin «momynym» dep.

Eshki súıedi balasyn «laǵym» dep,
Tastan tasqa sekirgen «shunaǵym» dep.

Sıyr súıedi balasyn «torpaǵym» dep,
Qarańǵyǵa baspaǵan «qorqaǵym» dep.

Jylqy súıedi balasyn «qulynym» dep,
Tulpar bolyp júgirer «jurynym» dep.

Túıe súıedi balasyn «botashym» dep,
Jaýdyraǵan kózińnen «totashym» dep.

Oıyn «Tez oıla, sóz oıla».
Qandaı alma? – Qyzyl alma.
Qandaı bólme? – Jaryq bólme.
Qandaı taý? – Bıik taý.
Qandaı qaıshy? - Ótkir qaıshy.
Qandaı? degen suraqpen tanystyrý.

Oqýlyqpen jumys. Jańa sózdermen tanystyrý.
Kóje, kórik, kókek, kól, sóz;
Shóje, kólik, kómek, tól, kóz.
Oqýshylyrǵa jartylaı daýyspen oqytý.
Túsiniksiz sózderdi túrtip alý (insert strategıasy).
Dáptermen jumys.

Sergitý sáti.
Tólderdi qalaı shaqyrady? (Dıskiden tyńdaý).
Oıyn «Júrekten júrekke».
Men qandaımyn?
Mátel aıtý.
Jaqsy sóz – jarym yrys.
Oıyn «Úndemes».

«Áldı, bópem» ánin oryndaý.
IV.Sabaqty qorytyndylaý.
Muǵalim: Biz neni úırendik?