Ondyq bólshekterdi azaıtý
5 klass
Sabaqtyń taqyryby: Ondyk bolshekterdi azaıtý.
Sabaqtyń maqsaty: Halqymyzdyń ótken tarıhyna kóz jibere otyryp ulttyq ónerdi, halyqtyq kásipti tanytyp, ony úırenip baǵalaı bilýge baýlý. Elimizdiń ejelgi dástúrin nasıhattaı otyryp, oqýshylardy alǵyrlyqqa, tez oılaýǵa úıretý.
Bilimdilik maqsaty: Jaı bólshekterdi azaıtý erejelerin ár túrli esepter shyǵarýda paıdalana bilý, ótilgen sabaqty oqýshy sanasyna bekitý.
Tárbıelik maqsaty: Dáldikke, uqyptylyqqa, shydamdylyqqa, synyp namysyn qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Ótken taqyrypty bekitý.
Sabaqtyń túri: Kerýen - saıahat sabaq.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
2. Úı jumysyn tekserý.
3. Ótken tarıhqa kóz jiberý.
VII - ǵasyrdan bastap XII - ǵasyrǵa jetken Uly Jibek jolyndaǵy dala kemesi, túıelerdiń qaz - qatar tirkesip, ústindegi aýyr júkten beli qaıysyp, mań - mań basyp kele jatyr. Qumdy, shóldi jerlerden qınalmaı ótedi. Óıtkeni, ol sharýaǵa óte qolaıly, shólge shydamdy bolyp keledi.
Bir sheti - Úndistan, ekinshi sheti - Qytaı. Onyń uzyndyǵy 7 myń shaqyrym bolǵan. Ol zamanda Qytaı jibegi osy joldarmen tasyldy, sondyqtanda «Jibek joly» dep atalady. Búgin biz mektebimizden Qytaı eline sapar shegemiz. Eń birinshiden árqaısylaryńa óz mindetterińdi bólip bereıin.
Kerýen basy - kerýen bastap júretin adam: óz ózim bolam.
Túıekesh - túıelerdi jaıyp, kútip baǵýshylar: Qymyzbaev R, Ahmetov E.
Kóripkel - joldy boljap, baǵdarlaýshy: Seıpilova A.
Kirekesh - kerýenshilerge as daıyndaýshy: Nurdildına A.
Qoldaı - kerýendi jolshybaı shapqynshylardan qorǵaýshy: Ábenov A, Tómenov A, Muhambetjanov A.
Jaýshy - qalaǵa kirýge ruqsat suraýshy: Amanıazov A.
Saıram qalasynyń ámirshisi - Sultanova Q.
Qytaı eliniń ámirshisi - Nurdáýletova Toǵjan.
Al endi balalar, elimizden uzaq saparǵa attanamyz. Túıekeshter túıelerdi daıyndaý úshin myna tapsyrmalardy oryndaý kerek:
1. Teńdeýdi shesh: 2, 5 - h=1, 4
h - 4, 15=25, 12
Osymen túıelerimiz daıyn.
Bizdiń birinshi aıaldamamyz Saıram qalasy. Aldaǵy joldy boljap berýge sózdi kóripkelge beremiz. Kóripkel joldy boljaıdy.
Al endeshe jolǵa shyǵaıyq. Mine Saıram qalasyna keldik. Endi qaladan ár túrli áshekeıler satyp alý úshin myna esepterdi shyǵarýymyz kerek.
№1. Syrǵa:
2 - 0, 89
№2. Júzik:
4 - 1, 02
№3. Bilezik:
36, 8 - 12, 5
№4. Monshaq:
74, 5 - 15, 37
Kerýen basy: Ózimiz oljaly boldyq. al endi kelesi jolǵa shyǵaıyq.
Qala ámirshisi qaladan shyǵarmaıdy: Saıahatshylarǵa shart qoıady (esep)
Birinshi san 7, ekinshi san odan 5, 1-ge kishi. Osy eki sannyń qosyndysy qansha?
Endi Taldyqorǵan qalasyna barar jolda, kóripkel aldymyzdan qaraqshylar shyǵýy múmkin degen boljam aıtyp otyr. Sondyqtan mynadaı tapsyrma beremiz: №147 betterdegi esepterdi sheshýi
1. 4, 07 - 3, 125=
2. 6 - 0, 89=
3. 9, 45 - 2, 356 =
Kerýen basy: Biz alys joldan sharshap keldik. jolshybaı kún de ystyq boldy, sondyqtan kirekesh bizge sýsyn bersin. As daıyn bolǵansha bizder jattyǵýlar jasaımyz (fızkýlt mınýtka), qol belde, denelerińmen durys jaýapta ońǵa burylý, burys jaýapta solǵa burylý kerek.
1. Nólge bólýge bolmaıdy.
2. 2 - taq san.
3. 197 - jup san
4. 60: 10=600
5. 1, 5 jaı bólshek
6. 8, 2 ondyq bólshek
Endi asymyzdy iship, shólimizdi qandyryp jolǵa shyǵaıyq. Aldaǵy Qytaı eline barý úshin ruqsat suraýǵa jaýshy attandyrdyq.
Qytaı ámirshisi ruqsat berer aldynda myna tapsyrmalardy beripti:
0, 52+1, 36 ------------- 4, 27 - 1, 5 ------------ 8+6, 4
1, 1 - 0, 12 -------------- 6, 3+5, 2 -------------- 7+2, 3
5, 6 - 3, 6 --------------- 7 - 5, 4 ----------------- 12 - 0, 1
2 - 1, 4 ------------------- 9 - 0, 15 ---------------- 9+5, 2
8 - 1, 11 ----------------- 1 - 0, 196 -------------- 2, 6 - 9, 2
8 - 3, 4 -------------------11 - 4, 2 ----------------- 4, 5+6, 2
11 - 4, 5 ---------------- 169 - 42, 4 -------------- 7, 4+1, 02
9 - 2, 15 --------------- 12, 35 - 4, 18 ------------ 6, 13+7, 17
1. «Basqa elde sultan bolǵansha - óz elińde ultan bol»
2. «Týǵan eldeı el bolmas - týǵan jerdeı jer bolmas»
Kerýenshilerdiń saparǵa shyqqandaǵy maqsaty – saýda-sattyqpen aınalysý.
Endi biz kilemderimizdi Qytaı eline satyp keleıik, eger myna suraqtarǵa jaýap berseńder, onda kilemimizdi sattyq dep oılaımyz:
1. Ondyq bólshekter degenimiz ne?
2. Ondyq bólshekterdi qalaı salystyrady?
3. Qandaı bólshekter bilesizder?
4. Ondyq bólshekterdi qalaı qosady? Azaıtady?
Jumatova A. osy elde júrgende ondyq bólshekterge tarıhı maǵlumat beredi.
Qorytyndy: Sonymen bizdiń qysqa da, qyzyqty saparymyz aıaqtaldy.
Búgin sabaq senderge unady ma?
Endi mektebimizge qaıtyp oralaıyq. Sonymen sender jol boıy qandaı esepterdi kezdestirip, shyǵardyńdar?
Úı tapsyrmasy: Ár oqýshy 8 esepten turatyn test daıyndap kelý kerek.
Baǵalaý.
Sabaqtyń taqyryby: Ondyk bolshekterdi azaıtý.
Sabaqtyń maqsaty: Halqymyzdyń ótken tarıhyna kóz jibere otyryp ulttyq ónerdi, halyqtyq kásipti tanytyp, ony úırenip baǵalaı bilýge baýlý. Elimizdiń ejelgi dástúrin nasıhattaı otyryp, oqýshylardy alǵyrlyqqa, tez oılaýǵa úıretý.
Bilimdilik maqsaty: Jaı bólshekterdi azaıtý erejelerin ár túrli esepter shyǵarýda paıdalana bilý, ótilgen sabaqty oqýshy sanasyna bekitý.
Tárbıelik maqsaty: Dáldikke, uqyptylyqqa, shydamdylyqqa, synyp namysyn qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Ótken taqyrypty bekitý.
Sabaqtyń túri: Kerýen - saıahat sabaq.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
2. Úı jumysyn tekserý.
3. Ótken tarıhqa kóz jiberý.
VII - ǵasyrdan bastap XII - ǵasyrǵa jetken Uly Jibek jolyndaǵy dala kemesi, túıelerdiń qaz - qatar tirkesip, ústindegi aýyr júkten beli qaıysyp, mań - mań basyp kele jatyr. Qumdy, shóldi jerlerden qınalmaı ótedi. Óıtkeni, ol sharýaǵa óte qolaıly, shólge shydamdy bolyp keledi.
Bir sheti - Úndistan, ekinshi sheti - Qytaı. Onyń uzyndyǵy 7 myń shaqyrym bolǵan. Ol zamanda Qytaı jibegi osy joldarmen tasyldy, sondyqtanda «Jibek joly» dep atalady. Búgin biz mektebimizden Qytaı eline sapar shegemiz. Eń birinshiden árqaısylaryńa óz mindetterińdi bólip bereıin.
Kerýen basy - kerýen bastap júretin adam: óz ózim bolam.
Túıekesh - túıelerdi jaıyp, kútip baǵýshylar: Qymyzbaev R, Ahmetov E.
Kóripkel - joldy boljap, baǵdarlaýshy: Seıpilova A.
Kirekesh - kerýenshilerge as daıyndaýshy: Nurdildına A.
Qoldaı - kerýendi jolshybaı shapqynshylardan qorǵaýshy: Ábenov A, Tómenov A, Muhambetjanov A.
Jaýshy - qalaǵa kirýge ruqsat suraýshy: Amanıazov A.
Saıram qalasynyń ámirshisi - Sultanova Q.
Qytaı eliniń ámirshisi - Nurdáýletova Toǵjan.
Al endi balalar, elimizden uzaq saparǵa attanamyz. Túıekeshter túıelerdi daıyndaý úshin myna tapsyrmalardy oryndaý kerek:
1. Teńdeýdi shesh: 2, 5 - h=1, 4
h - 4, 15=25, 12
Osymen túıelerimiz daıyn.
Bizdiń birinshi aıaldamamyz Saıram qalasy. Aldaǵy joldy boljap berýge sózdi kóripkelge beremiz. Kóripkel joldy boljaıdy.
Al endeshe jolǵa shyǵaıyq. Mine Saıram qalasyna keldik. Endi qaladan ár túrli áshekeıler satyp alý úshin myna esepterdi shyǵarýymyz kerek.
№1. Syrǵa:
2 - 0, 89
№2. Júzik:
4 - 1, 02
№3. Bilezik:
36, 8 - 12, 5
№4. Monshaq:
74, 5 - 15, 37
Kerýen basy: Ózimiz oljaly boldyq. al endi kelesi jolǵa shyǵaıyq.
Qala ámirshisi qaladan shyǵarmaıdy: Saıahatshylarǵa shart qoıady (esep)
Birinshi san 7, ekinshi san odan 5, 1-ge kishi. Osy eki sannyń qosyndysy qansha?
Endi Taldyqorǵan qalasyna barar jolda, kóripkel aldymyzdan qaraqshylar shyǵýy múmkin degen boljam aıtyp otyr. Sondyqtan mynadaı tapsyrma beremiz: №147 betterdegi esepterdi sheshýi
1. 4, 07 - 3, 125=
2. 6 - 0, 89=
3. 9, 45 - 2, 356 =
Kerýen basy: Biz alys joldan sharshap keldik. jolshybaı kún de ystyq boldy, sondyqtan kirekesh bizge sýsyn bersin. As daıyn bolǵansha bizder jattyǵýlar jasaımyz (fızkýlt mınýtka), qol belde, denelerińmen durys jaýapta ońǵa burylý, burys jaýapta solǵa burylý kerek.
1. Nólge bólýge bolmaıdy.
2. 2 - taq san.
3. 197 - jup san
4. 60: 10=600
5. 1, 5 jaı bólshek
6. 8, 2 ondyq bólshek
Endi asymyzdy iship, shólimizdi qandyryp jolǵa shyǵaıyq. Aldaǵy Qytaı eline barý úshin ruqsat suraýǵa jaýshy attandyrdyq.
Qytaı ámirshisi ruqsat berer aldynda myna tapsyrmalardy beripti:
0, 52+1, 36 ------------- 4, 27 - 1, 5 ------------ 8+6, 4
1, 1 - 0, 12 -------------- 6, 3+5, 2 -------------- 7+2, 3
5, 6 - 3, 6 --------------- 7 - 5, 4 ----------------- 12 - 0, 1
2 - 1, 4 ------------------- 9 - 0, 15 ---------------- 9+5, 2
8 - 1, 11 ----------------- 1 - 0, 196 -------------- 2, 6 - 9, 2
8 - 3, 4 -------------------11 - 4, 2 ----------------- 4, 5+6, 2
11 - 4, 5 ---------------- 169 - 42, 4 -------------- 7, 4+1, 02
9 - 2, 15 --------------- 12, 35 - 4, 18 ------------ 6, 13+7, 17
1. «Basqa elde sultan bolǵansha - óz elińde ultan bol»
2. «Týǵan eldeı el bolmas - týǵan jerdeı jer bolmas»
Kerýenshilerdiń saparǵa shyqqandaǵy maqsaty – saýda-sattyqpen aınalysý.
Endi biz kilemderimizdi Qytaı eline satyp keleıik, eger myna suraqtarǵa jaýap berseńder, onda kilemimizdi sattyq dep oılaımyz:
1. Ondyq bólshekter degenimiz ne?
2. Ondyq bólshekterdi qalaı salystyrady?
3. Qandaı bólshekter bilesizder?
4. Ondyq bólshekterdi qalaı qosady? Azaıtady?
Jumatova A. osy elde júrgende ondyq bólshekterge tarıhı maǵlumat beredi.
Qorytyndy: Sonymen bizdiń qysqa da, qyzyqty saparymyz aıaqtaldy.
Búgin sabaq senderge unady ma?
Endi mektebimizge qaıtyp oralaıyq. Sonymen sender jol boıy qandaı esepterdi kezdestirip, shyǵardyńdar?
Úı tapsyrmasy: Ár oqýshy 8 esepten turatyn test daıyndap kelý kerek.
Baǵalaý.
You Might Also Like
