InfoHub Logo

Dúnıetaný 3 synyp
Sabaqtyń taqyryby: «Ósimdikter dúnıesi adam qamqorlyǵyna muqtaj».
Sabaqtyń maqsaty: Ósimdikterge qamqorlyq jasaý, qorǵaý jaıly túsinikterin keńeıtý.
Mindetteri:
Bilimdilik: Oqýshylardyń bilimin tereńdetý, nyǵaıtý, qorytyndy jasaý.
Damytýshylyq: Pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, oı - órisin, til baılyǵyn, shyǵarmashylyq tapsyrmalar arqyly aqyl - oıyn damytý
Tárbıelik: Tabıǵatty qurmetteýge, aıalaı bilýge úıretý, eńbekke, adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Qazaqstannyń kartasy, Qazaqstannyń qyzyl kitabynyń sýreti, plakat, semantıkalyq karta, gúlder, kartochkalar
Sabaqtyń túri: Tanym sabaq
Pánaralyq baılanys: Ózin - ózi taný páni.

Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylarmen amandasý, ózimdi tanystyrý, túgendeý;
á) sabaqqa daıarlyǵyn tekserý;
b) aýa raıy kestesi, qorytyndy.

Psıhologıalyq daıyndyq:
Tabıǵat bizdiń anamyz,
Tabıǵatqa balamyz.
Tabıǵatty qorǵaıtyn,
Biz ádepti balamyz.
Jer baılyǵy kóp eken,
Meńgerýdi qalaıdy.
Osynyń bárin meńgerter,
Dúnıetaný sabaǵy.

II. Úı tapsyrmasyn tekserý.
8 oqýshyǵa taratpa taratý, 2 - 3 oqýshydan aýyzsha sabaq suraý.

№1.
Aty - jóni: ________________________________

1. Ósimdik toptaryn anyqta.
- Uqsastyǵy:
- Aıyrmashylyǵyn tap.
Jaýaby:
2. Ósimdik ósý úshin ne qajet?
Jaýaby:
№2.
Aty - jóni: ________________________________

1. Ósimdikter qansha jyl tirshilik etedi?
Jaýaby:
2. Ósimdiktiń tirshilik ortasyn ata.
Jaýaby:
№3.
Aty - jóni: __________________________________

1. Tirshilik etý merzimine baılanysty anyqtama ber, mysal keltir.
Birjyldyq –
Ekijyldyq –
Kópjyldyq –
2. Sýyqqa tózimdi ósimdikter sıpattama ber.
Jaýaby:

Jaýaptary:

№1.

1) Ósimdik toptary
↓
Aǵashtar, butalar, shópter, sý ósimdikteri

Uqsastyǵy: ósimdik toby;
Aıyrmashylyǵy: sabaǵy – jýan, jińishke, qatty, jumsaq, bireý, kóp; japyraǵy – jalpaq, qylqandy. Gúlderi túrli tústi bolyp keledi.
2) Ósimdik ósý úshin aýa, jylý, ylǵal, jaryq, qorek qajet.

№2.
1) Belgili bir ýaqyt mólsherinde tirshilik etedi. Ósimdikter bir jyldyq, eki jyldyq, kóp jyldyq bolyp bólinedi.(ár toptaǵy ósimdikterdi ataý)
2) Ósimdikter dalada, taýda, shalǵynda, sýda ósedi.

№3.
1)
2) Bıdaı, suly, arpa sıaqty ósimdikter sýyqqa tózimdi bolady. Olardyń tuqymdaryn topyraqqa erte kóktemde sebedi. Kókónis ósimdikterinen sarymsaq, sábiz, pıaz, shalqan da sýyqqa tózimdi keledi.

İİİ. Jańa sabaq
(rebýs arqyly ashý)
Búgin sabaqta biz adamnyń tabıǵatqa is - áreketimen tanysamyz.
Sabaǵymyzdyń taqyryby: «Ósimdikter dúnıesi adam qamqorlyǵyna muqtaj». Dápterimizdi ashyp, búgingi kún men taqyrypty jazaıyq.
Ósimdik - tirshilik tiregi. Ósimdikter jylyna aýa qabatyna 400 mln. tonna ottegin bólip shyǵarady. Jylyna bir adam tynys alý úshin 173 myń lıtr ottegin qabyldaıtyny anyqtalǵan. Ósimdikter aýada aýrý týdyratyn bakterıalardy joıatyn erekshe zat bólip shyǵarady.
Sonymen birge janýarlar úshin qorek, baspana. Al adam taǵam, úı, jıhaz, aýyrǵanda em retinde paıdalanady.
Adamnyń túrli is - áreketteri ósimdikke áser etedi. Tikeleı áseri - ormandy kesý. Keshendi áseri - aýylsharýashylyq zıankesterimen kúresý úshin egistikterdi, baý - baqshany, egistikterdi joıady. Oılanbaı isteletin is-áreketteri - sharýashylyq salasynda, demalys kezderinde baıqamaı órt shyǵyp, ósimdikterge zardabyn tıgizedi. Keıingi jyldary respýblıkamyzdyń orman qory aýmaǵynda 2257 orman órti oryn aldy. Bul órttiń 70%- zy otty durys paıdalanbaýdyń saldarynan bolǵan.
Ósimdikter álemin saqtaý, sharýashylyq maqsat úshin kesilgen aǵashtardyń ornyna jas tal otyrǵyzý, kóshelerdi, úı mańyn kógaldandyrý sıaqty jumystar júrgizilip jatyr.
Erekshe qorǵaýdy qajet etetin ósimdikter Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna tirkeledi. Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engen ósimdikterdiń sýretin kórsetý.
Aqjapyraq (sýret)
Taýshymyldyq (sýret)