Ósimdikterdiń shıpalyq qasıeti
Sabaqtyń taqyryby: Ósimdikterdiń shıpalyq qasıeti
Sabaqtyń maqsaty
Bilimdilik maqsaty: Pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, teorıalyq bilimdi praktıkamen ushtastyrý. Jergilikti jer tabıǵatyna tán ósimdikter jaıly bilimderin jetildirý.
Damytýshylyq maqsaty: Ósimdikterdiń dárilik qasıetteri týraly tereńirek maǵlumat berý, dárilik maqsatta qoldaný tásilderi jaıly bilimderin damytý.
Tárbıelik maqsaty: Ósimdikter álemin qorǵaı bilýge, tabıǵatty súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: pysyqtaý
Sabaqtyń ádisi: roldik oıyn, praktıkalyq jumystar, tirek syzbalary,
baıandaý, suraq - jaýap.
Kórnekiligi: Keppeshópter, koleksıalar, sýretter, oqýlyqtar, syzbalar, tablısalar.
Sabaq jospary:
1. Ósimdikterdiń adam ómirindegi mańyzy. Tirek syzbalary arqyly túsindirý..
2. Ósimdikterdiń shıpalyq qasıetteri jaıly jalpy túsinik. Referat.
3. Dári. Dárilik ósimdikter. Tirek syzbalary.
4. Ósimdikterdi dárilik maqsatta jınaý erejeleri. Plakat.
5. Keptirý, saqtaý tásilderi. Plakat.
6. Qaınatpa, tundyrma, ystaý. Plakat.
7. Praktıkalyq jumystar. Keppeshópter. Koleksıalar.
8. Shıpagerlik keńes. Roldik oıyn. Paıdaly keńester.
9. Ósimdikterdi, tabıǵatty qorǵaý.
İ. Ósimdikterdiń adam ómirindegi mańyzy jaıly jalpy túsinik
Ósimdik – tabıǵat qazynasy, halyq baılyǵy. Ósimdiksiz jer betinde tirshiliktiń bolýy múmkin emes. Sebebi, ol – tirshilikke qajetti organıkalyq zat pen otteginiń qaınar kózi, ósimdikte túzilgen organıkalyq zattardy búkil tiri aǵzalar paıdalanady.
Aýany ýly gaz ben shańnan tazartady
(bir adam tynys alý úshin jylyna 173 myń lıtr ottegi qajet, ǵalamshardaǵy ósimdikter jylyna 400 mln t. shamasynda ottegi bólip shyǵarady).
Aınaladaǵy ortany jaqsartady
(aınaladaǵy shýdy báseńdetedi, aýa raıyn salqyndatady, jelge tosqaýyl bolady: ańyzaq
jelden, aptap ystyqtan qorǵaıdy, qar toqtatý, topyraqty bekitý úshin)
Topyraqty qarashirikpen baıytady
Ósimdik Tiri aǵzalar tutynatyn jáne qorektenetin azyqtyń negizgi bóligi
Sándik, kógaldandyrý úshin ósiriledi
Aǵashtan 20 myńnan astam buıymdar jasalady
Turmysta paıdalanady (boıaýlar alynady, parfúmerıada – efır maılary)
Medısınada alatyn orny erekshe
(adamnyń densaýlyǵyn nyǵaıtyp, boıyna kúsh beredi, hosh ıisi jáne sándi reńi adamnyń júıke
júıesiniń jumysyn jaqsartyp, kóńil kúıin shattandyrady.)
İİ. Ósimdikterdiń shıpalyq qasıeti jaıly maǵlumat.
Adamzat damýynyń alǵashqy dáýirinde adamnyń negizgi qoregi ósimdik boldy. Taǵam úshin iship - jeıtin ósimdikter túriniń kóbeıýine qaraı adam osylardyń keıbireýleriniń erekshe qasıeti bar ekenin baıqaǵan. Bertin kele sol ósimdikterdi emdelýge paıdalana bastaǵan. Iaǵnı, adamnyń tuńǵysh ustazy – tabıǵat, alǵashqy dárihanasy – orman men dala boldy. Sóıtip, adam ósimdikterdi taǵam retinde paıdalanýdyń arqasynda halyq medısınasyn ashty. Jer júzindegi dárilerdiń 40 prosenti ósimdikten daıyndalady eken. Buǵan dálel halyq naqyly «Dana kópten shyǵady, dári shópten shyǵady», «Myń teńge turatyn dári sharbaǵyńnyń túbinde ósip tur». Baǵzy zamannan – aq ata - babalarymyz ósimdikterdi zerttep, tanyp, bilip, olarǵa at qoıyp, jemis - jıdekterin, dánderin azyqqa, japyraq, gúl, tamyrlaryn dári - dármekke, teri ıleýge, túrli nárselerdi boıaýǵa paıdalanǵan. Alaıda ósimdikterdiń ishinde ýlysy da bar. Ony halyq bilmese, maldaryn, ózderin ýlandyryp alýy múmkin.
Qazaqstannyń jer kólemi 2750 myń sharshy shaqyrym, tabıǵı baılyǵy san alýan. Ásirese ósimdikteriniń moldyǵy jaǵynan Qazaqstan aldyńǵy qatarly memleketterdiń birinen sanalady. Mal baǵýmen erte zamannan aınalysqan qazaq halqy shópterdiń, jalpy ósimdikterdiń emdik, dárilik qasıetin erteden bilgen. Ertede ómir súrgen Ábý Násir Ál - Farabı, Ábý Álı Ibn - Sına, Berýnı jáne orta ǵasyrlarda ómir súrgen, taǵy da basqa Shyǵys ǵalymdarynyń qazaq halyq medısınasynyń damýyna, ásirese dárilik ósimdikterdi tanyp, paıdalanýyna etken yqpaldary zor boldy. Buǵan qosa qazaqtyń halyq medısınasynda dárilik ósimdikter jónindegi uǵym kórshiles Reseı, Iran, Qytaı, Monǵolıa, Tıbet, jáne Aýǵanstan sıaqty halyqtardyń medısınasyndaǵy derektermen baıytylyp, odan ári damydy. Jer júzindegi dárilerdiń 40 prosenti ósimdikten daıyndalady.
Úıirme jetekshisi: Súleımenova M. M.
Ósimdikterdiń shıpalyq qasıeti. júkteý
Sabaqtyń maqsaty
Bilimdilik maqsaty: Pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, teorıalyq bilimdi praktıkamen ushtastyrý. Jergilikti jer tabıǵatyna tán ósimdikter jaıly bilimderin jetildirý.
Damytýshylyq maqsaty: Ósimdikterdiń dárilik qasıetteri týraly tereńirek maǵlumat berý, dárilik maqsatta qoldaný tásilderi jaıly bilimderin damytý.
Tárbıelik maqsaty: Ósimdikter álemin qorǵaı bilýge, tabıǵatty súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: pysyqtaý
Sabaqtyń ádisi: roldik oıyn, praktıkalyq jumystar, tirek syzbalary,
baıandaý, suraq - jaýap.
Kórnekiligi: Keppeshópter, koleksıalar, sýretter, oqýlyqtar, syzbalar, tablısalar.
Sabaq jospary:
1. Ósimdikterdiń adam ómirindegi mańyzy. Tirek syzbalary arqyly túsindirý..
2. Ósimdikterdiń shıpalyq qasıetteri jaıly jalpy túsinik. Referat.
3. Dári. Dárilik ósimdikter. Tirek syzbalary.
4. Ósimdikterdi dárilik maqsatta jınaý erejeleri. Plakat.
5. Keptirý, saqtaý tásilderi. Plakat.
6. Qaınatpa, tundyrma, ystaý. Plakat.
7. Praktıkalyq jumystar. Keppeshópter. Koleksıalar.
8. Shıpagerlik keńes. Roldik oıyn. Paıdaly keńester.
9. Ósimdikterdi, tabıǵatty qorǵaý.
İ. Ósimdikterdiń adam ómirindegi mańyzy jaıly jalpy túsinik
Ósimdik – tabıǵat qazynasy, halyq baılyǵy. Ósimdiksiz jer betinde tirshiliktiń bolýy múmkin emes. Sebebi, ol – tirshilikke qajetti organıkalyq zat pen otteginiń qaınar kózi, ósimdikte túzilgen organıkalyq zattardy búkil tiri aǵzalar paıdalanady.
Aýany ýly gaz ben shańnan tazartady
(bir adam tynys alý úshin jylyna 173 myń lıtr ottegi qajet, ǵalamshardaǵy ósimdikter jylyna 400 mln t. shamasynda ottegi bólip shyǵarady).
Aınaladaǵy ortany jaqsartady
(aınaladaǵy shýdy báseńdetedi, aýa raıyn salqyndatady, jelge tosqaýyl bolady: ańyzaq
jelden, aptap ystyqtan qorǵaıdy, qar toqtatý, topyraqty bekitý úshin)
Topyraqty qarashirikpen baıytady
Ósimdik Tiri aǵzalar tutynatyn jáne qorektenetin azyqtyń negizgi bóligi
Sándik, kógaldandyrý úshin ósiriledi
Aǵashtan 20 myńnan astam buıymdar jasalady
Turmysta paıdalanady (boıaýlar alynady, parfúmerıada – efır maılary)
Medısınada alatyn orny erekshe
(adamnyń densaýlyǵyn nyǵaıtyp, boıyna kúsh beredi, hosh ıisi jáne sándi reńi adamnyń júıke
júıesiniń jumysyn jaqsartyp, kóńil kúıin shattandyrady.)
İİ. Ósimdikterdiń shıpalyq qasıeti jaıly maǵlumat.
Adamzat damýynyń alǵashqy dáýirinde adamnyń negizgi qoregi ósimdik boldy. Taǵam úshin iship - jeıtin ósimdikter túriniń kóbeıýine qaraı adam osylardyń keıbireýleriniń erekshe qasıeti bar ekenin baıqaǵan. Bertin kele sol ósimdikterdi emdelýge paıdalana bastaǵan. Iaǵnı, adamnyń tuńǵysh ustazy – tabıǵat, alǵashqy dárihanasy – orman men dala boldy. Sóıtip, adam ósimdikterdi taǵam retinde paıdalanýdyń arqasynda halyq medısınasyn ashty. Jer júzindegi dárilerdiń 40 prosenti ósimdikten daıyndalady eken. Buǵan dálel halyq naqyly «Dana kópten shyǵady, dári shópten shyǵady», «Myń teńge turatyn dári sharbaǵyńnyń túbinde ósip tur». Baǵzy zamannan – aq ata - babalarymyz ósimdikterdi zerttep, tanyp, bilip, olarǵa at qoıyp, jemis - jıdekterin, dánderin azyqqa, japyraq, gúl, tamyrlaryn dári - dármekke, teri ıleýge, túrli nárselerdi boıaýǵa paıdalanǵan. Alaıda ósimdikterdiń ishinde ýlysy da bar. Ony halyq bilmese, maldaryn, ózderin ýlandyryp alýy múmkin.
Qazaqstannyń jer kólemi 2750 myń sharshy shaqyrym, tabıǵı baılyǵy san alýan. Ásirese ósimdikteriniń moldyǵy jaǵynan Qazaqstan aldyńǵy qatarly memleketterdiń birinen sanalady. Mal baǵýmen erte zamannan aınalysqan qazaq halqy shópterdiń, jalpy ósimdikterdiń emdik, dárilik qasıetin erteden bilgen. Ertede ómir súrgen Ábý Násir Ál - Farabı, Ábý Álı Ibn - Sına, Berýnı jáne orta ǵasyrlarda ómir súrgen, taǵy da basqa Shyǵys ǵalymdarynyń qazaq halyq medısınasynyń damýyna, ásirese dárilik ósimdikterdi tanyp, paıdalanýyna etken yqpaldary zor boldy. Buǵan qosa qazaqtyń halyq medısınasynda dárilik ósimdikter jónindegi uǵym kórshiles Reseı, Iran, Qytaı, Monǵolıa, Tıbet, jáne Aýǵanstan sıaqty halyqtardyń medısınasyndaǵy derektermen baıytylyp, odan ári damydy. Jer júzindegi dárilerdiń 40 prosenti ósimdikten daıyndalady.
Úıirme jetekshisi: Súleımenova M. M.
Ósimdikterdiń shıpalyq qasıeti. júkteý
You Might Also Like
