InfoHub Logo

B.Lýkaldyń konstrýktıvti tujyrymdamasy negizinde otbasyndaǵy erlerdiń zorlyq-zombylyq sebepterin taldaý seriktester arasyndaǵy ózara árekettestik pen dınamıkalyq qarym-qatynastardy esepke alýdy kózdeıdi.

B.Lýkaldyń konstrýktıvti tujyrymdamasy árbir adam óziniń seriktesiniń jáne onymen qarym-qatynasynyń ishki úlgisin jasaıdy dep boljaıdy. Bul model qorshaǵan ortadaǵy adamdarmen, sonyń ishinde ata-analarmen nemese basqa jaqyn adamdarmen ótken qarym-qatynastar men ózara árekettesý tájirıbesi negizinde qalyptasady. Eger mundaı qarym-qatynas úlgisi qatygezdik elementterin qamtysa, olar otbasylyq ómirde qaıtalanýy múmkin.

Otbasyndaǵy er adamǵa zorlyq-zombylyq kórsetýdiń sebepteriniń biri ótkendegi jaǵymsyz áserler nemese travmatıkalyq áser bolýy múmkin. Eger er adam fızıkalyq nemese emosıonaldyq zorlyq-zombylyq bolǵan otbasynda ósse, ol bul áreketti qalypty dep sanaıtyndyqtan qaıtalaýy múmkin. Ol sondaı-aq seriktesin basqarý, óz kúshin kórsetý nemese nazaryn óz problemalarynan aýdarý úshin zorlyq-zombylyq qoldanýy múmkin.

Erlerge qatysty zorlyq-zombylyqtyń taǵy bir yqtımal sebebi ózin-ózi baǵalaýdyń tómendigi jáne janjaldardy konstrýktıvti sheshý daǵdylarynyń bolmaýy bolýy múmkin. Eger er adam óziniń emosıalary men qajettilikterin konstrýktıvti túrde bildirýdi bilmese, ol baqylaý jáne nazar aýdarý ádisi retinde zorlyq-zombylyqqa júginýi múmkin. Bul tulǵaaralyq qarym-qatynas salasyndaǵy jetkiliksiz bilimniń nemese teris erkek róliniń belgileriniń nátıjesinde bolýy múmkin.

Sondaı-aq otbasylyq qarym-qatynastardaǵy zorlyq-zombylyqqa áser etetin áleýmettik-mádenı faktorlardy eskerý qajet. Keıbir mádenıetter seriktester arasyndaǵy zorlyq-zombylyqty bekitedi nemese genderlik teń emes rólderdi kúsheıtedi, bul erlerdiń ústemdigi men otbasyndaǵy zorlyq-zombylyqqa ákelýi múmkin.

Úıdegi qatygezdik ártúrli sebepterge baılanysty bolýy múmkin, sonyń ishinde:

1. Zorlyq-zombylyq nemese emosıonaldyq zorlyq-zombylyq: Áıel óziniń fızıkalyq kúshin nemese kúshti psıhologıalyq aıla-sharǵysyn paıdalanyp, er adamǵa fızıkalyq nemese emosıonaldyq zorlyq-zombylyq kórsetýi múmkin. Bul baqylaý máselelerine, tómen ózin-ózi baǵalaýǵa nemese turaqsyzdyqqa baılanysty bolýy múmkin.

2. Keri ústemdik: Keıbir áıelder qarym-qatynasta ústemdik etýdi jáne seriktesin baǵyndyrý jáne qorlaý arqyly óz kúshterin kórsetýdi unatady. Bul qýat máselelerine nemese burynǵy jaǵymsyz tájirıbelerge baılanysty bolýy múmkin.

3. Qate túsinikter: Otbasylarda genderlik rólder týraly qate túsinikter bolýy múmkin jáne er adamdar árqashan kúshti jáne baqylaýda bolýy kerek degen úmitter bolýy múmkin. Nátıjesinde áıel «erkekti esin jıý» úshin zorlyq-zombylyq pen ústemdik kórsetýi múmkin.

4. Agresıa jáne qıanat: Keıbir adamdar agressıvti áreketke beıim jáne qarym-qatynasta bılikti teris paıdalanýy múmkin. Bul psıhıkalyq densaýlyq problemalaryna, esirtki nemese alkogóldi tutynýǵa nemese basqa faktorlarǵa baılanysty bolýy múmkin.

Jalpy, otbasynda er adamdarǵa qatysty zorlyq-zombylyq kóptegen sebepterge baılanysty bolýy múmkin jáne ony taldaý B.Lýkaldyń konstrýktıvti tujyrymdamasyna negizdelgen. Bul ótken ómirlik jaǵdaılardyń, jaǵymsyz syrtqy áserlerdiń jáne áleýmettik-mádenı faktorlardyń qarym-qatynastary men tájirıbesiniń ishki modelin tekserýdi jáne túsinýdi talap etedi. Turmystyq zorlyq-zombylyq máselesin sheshý úshin osy sebepterdi túsinip, konstrýktıvti jáne empatıkalyq qarym-qatynasty úırený qajet.

"Áleýmettik jumys" mamandyǵynyń 2-kýrs magıstranty Zarbat A.S.

Jetekshi aǵa oqytýshy Avsydykova Q.Á.

---