InfoHub Logo

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetinde tuńǵysh ret qazaq-aǵylshyn, aǵylshyn-qazaq tiline aýdarylǵan Oxford Qazaq Dictionary sózdiginiń tanystyrylymy ótti.

Jıynǵa QR Ǵylym jáne joǵary bilim vıse-mınıstri Darhan Ahmed-Zakı, Ahmet Baıtursynov atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń dırektory Anar Fazyljan, Freedom Holding Corp. negizin qalaýshy Tımýr Týrlov, Halyqaralyq «Qazaq tili» qoǵamynyń prezıdenti Raýan Kenjehanuly qatysty.

60 myń sózdi qamtyǵan, jalpy kólemi 1300 bettik qazaqsha-aǵylshynsha jáne aǵylshynsha-qazaqsha OXFORD sózdiginiń tuńǵysh basylymyn Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasymen Halyqaralyq «Qazaq tili» qoǵamy daıyndady.

Álemge tanymal Oxford University Press baspasy ekitildi Oxford Qazaq Dictionary sózdigin shyǵarýǵa resmı ruqsatyn berdi. Sózdikti jetildirýge Ahmet Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń mamandary qatysyp, sózdik ınstıtýt ǵylymı keńesiniń saraptamasynan ótti. Sózdikti ázirleýde dúnıe júzine tanymal Oxford English Dictionary sózdigin qurastyrý ádistemesi men tehnologıasy negizge alyndy. Sózdik qurastyrý jumysy tórt jyl úzdiksiz júrip, oǵan qazaq jáne aǵylshyn tiliniń leksıkasyna mamandanǵan 50-den asa tájirıbeli tilshi atsalysty. Sózdik qurastyrý aıasynda qazaq jáne aǵylshyn tili leksıkasyndaǵy ózgerister, ásirese, qazirgi mádenıet, aqparattyq tehnologıalar, medısına, ekonomıka, qarjy men saýda salasyndaǵy jańalyqtar eskerildi. Sondaı-aq sózdikte aǵylshyn jáne qazaq tilderiniń gramatıkasy men dybystaý, emle erejeleri túsindiriletin qysqasha nusqaýlyqtar, qazaq tilindegi iskerlik jáne elektrondy hat-habar jazý úlgileri berildi.

Sonymen birge, osy sózdik negizinde qazaq tili Oxford Global Languages platformasyna qosylady. Bul bastamanyń maqsaty – álemniń iri de, irgeli 100 tiliniń leksıkalyq qoryn ózara baılanystyryp, ortaq ǵalamdyq til korpýsyn jasaqtaý. Oxford Qazaq Dictionary qazaq tilin álemdegi eń tanymal ári eń bedeldi sózdikter jelisimen baılanystyryp, ǵalamdyq lıngvısıkalyq ortaǵa qosylýǵa múmkindik beredi.

Sózdik Freedom Holding Corp. qoldaýymen 10 000 dana taralymmen basyldy. Freedom Holding Corp. – enshilis Freedom kompanıasy arqyly qarjy qyzmetteri, brokerlik operasıalar, ınvestısıa boıynsha keńes berý, baǵaly qaǵazdar saýdasy, ınvestısıalyq-banktik jáne anderraıtıngtik qyzmetterdi júzege asyratyn holdıń. Qazirgi tańda holdıń aksıalary Nasdaq Capital Market, KASE naryǵynda satylady. Holdıń negizin qalaýshy – Tımýr Týrlov. Qazaqstandyq kásipker, qarjyger. BUU-nyń Jahandyq kelisim-shartqa qol qoıýshysy retinde ESG kún tártibi men BUU turaqty damý maqsattaryna «Freedom Shapaǵat» qory arqyly qoldaý kórsetilip keledi. Oxford Qazaq Dictionary jobasy BUU turaqty damý maqsattaryna birneshe baǵytta – jalpyǵa birdeı jáne teń sapaly bilim, mádenı murany saqtaý jáne ózge de talaptaryna saı keledi.

Sózdik keń kólemde elimizdiń oqý oryndarynyń kitaphanalaryna taratylady. Jeltoqsan aıynyń sońynda kitap dúkenderinde satylymǵa shyǵady.

Aıta keteıik, «Halyqaralyq «Qazaq tili» qoǵamy» QB 1989 jyly 22 qyrkúıekte qurylǵan. Ol qazaq tilin damytýǵa yntaly til janashyrlaryn biriktiretin Qazaqstandaǵy eń iri qoǵamdyq uıym. Qazaq tiliniń memlekettik til retindegi qoldanys aıasyn keńeıtý, bedelin arttyrý, qazaq mádenıeti men ulttyq qundylyqtaryn nasıhattaý, tildi qoldaný men ony úıretýde jańa tehnologıalyq ádisterdi paıdalaný baǵyttarynda qyzmet atqarady.

---