Óz quqyǵyńdy saqtap úıren, biraq basqalardyń quqyǵy bar ekenin umytpa
Tárbıe saǵatynyń taqyryby: «Óz quqyǵyńdy saqtap úıren, biraq basqalardyń quqyǵy bar ekenin umytpa»
Tárbıe saǵatynyń maqsaty:
a/ bilimdilik, oqýshylardyń quqyq, zań týraly bilimin jetildirý.
á/ damytýshylyq, oqýshynyń saıası sanalylyǵy men tanym belsendiligin arttyrý. Óz is – áreketine jaýap beretindeı óı – órisin keńeıtý. Olarǵa quqyqtyq tárbıe bere otyryp, rýhanı myqtylyqqa, sanaly oılaýǵa, adamgershilikke baýlý. Oılaý, tyńdaý, sóıleý mádenıeti qabiletterin shyńdaý, damytý.
b/ tárbıeligi, Zańdy árkim bilýge mindetti ekendigin, sonymen qatar óz quqyǵyn qorǵaı bilýge, óz sanasynda quqyqtyq sanany qalyptastyrýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: slaıd kórsetilimi, qanatty sózder jazylǵan plakattar,
sharmen bezendirilgen synyp bólmesi.
Tárbıe saǵatynyń túri: Pikir – talas, dıspýt.
Tárbıe saǵatynyń barysy:
1. Quqyq týraly jalpy túsinik.
2. «Zańdy konsýltasıa» suraq – jaýaptar.
3. «Zańsyz aral» oıyny
4. Qylmysker bala qaıdan shyǵady?
İ. Synyp jetekshisiniń kirispe sózi.
Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Memleketimizdiń Ata zańynyń 1 – babynda Qazaqstan Respýblıkasy ózin demokratıalyq, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrdy. «Onyń basty qazynasy – adam jáne adamnyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary» degen qasterli sózdi kirgizgen. Búgingi quqyqtyq memleket quramyz degen zamanda árbir adam óz quqyqtaryn jete bilip, jalpy zań bilimi salasynan maǵlumat alǵany durys. Zańdy attamaı, týra jolmen júrip, eline adal qyzmet etken azamat qana muratyna jetedi. Sondyqtan Zańdy bilý – zaman talaby.
1. Quqyq týraly jalpy túsinik.
1 – oqýshy. Quqyq degenimiz – memleket tarapynan zańdastyrylǵan jáne qorǵalatyn, jalpyǵa birdeı mindetti normalar júıesi. 1948 jyly 10 – jeltoqsanda BUU – nyń Bas Assambleıasy Adam quqyqtarynyń jalpyǵa ortaq deklarasıasyn qabyldady. Ol boıynsha adam quqyǵy 3 – topqa bólinedi: tabıǵı quqyq, azamattyq quqyq, ekonomıkalyq - áleýmettik, mádenı quqyq.
2 – oqýshy. Bizdiń elimizde adam quqyqtary Ata Zańymyz – Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynda kórinis tapqan. Ol 9 – bólimnen, 98 – baptan turady. Onyń 2 – shi bóliminiń 30 – baby quqyqqa arnalǵan.
1. «Zańdy konsýltasıa» suraq – jaýaptar.
Mektep oqýshylary arasyndaǵy Qazaqstan boıynsha OQO kósh bastap tur degen sóz kóp aıtylyp júr. Ustazdar shákirtter tártipke baǵynbaıdy dep shyr – pyr. Saldarynan qylmys sany artyp barady. Qazirgi tańda bul ózekti máselege aınalyp otyr. Bilim uıalarynyń basshylary men ustazdar 1 – 11 synypqa deıin shákirtterdi meıirimdilik pen ádildikke baýlımyz, al jasóspirimderdiń arasyndaǵy qylmys pen quqyq buzýshylyqtyń beleń alýyna ata – analardyń orasan yqpaly bar deıdi.
Suraq: 1. Ata – ana siz ne deısiz?
2. Siz qazirgi tańda óz balańyzǵa óz quqyǵyn bilip júrýi úshin qandaı jumystar júrgizesiz?
3. Kámeletke tolmaǵandarǵa qoldanylatyn sharalar.
Abaı atamyz aıtqandaı «Tamaǵy toqtyq, kóılegi kóktik, azdyrar adam balasyn» demekshi quqyq buzýshylyq, isteıtin jumysy joqtyqtan dep aıtar edim. Siz osy másele tóńireginde balalarymyzǵa túsinikti etip, kámeletke tolmaǵandarǵa qoldanylatyn sharalar men mindetteri jóninde aıtsańyz.
1. Áleýmettik pedagog myrza siz qalaı oılaısyz?
2. Ýchaskelik polıseı myrza sizdiń oıyńyzsha quqyqtyq saýattylyq degen ne?
3. Psıholog hanym sizde óz oıyńyzdy ortaǵa salsańyz?
4. Ýchaskelik polıseı myrza kámeletke tolmaǵandar kólik aıdap ustalsa kimniń quqyǵy buzylady?
4.«Zańsyz aral» oıyny
Oqýshylar men ata - analardyń ortasyna qyzyl, sary, kók lentalar tastaımyn ár oqýshy ózine unaǵan tústi alady.
Endi muǵalim ańyzdy aıtady. Jer endi ǵana jaratylǵanda adamdar bir – birimen dos, baýyr bolypty. Olar bir – birinen eshnárse aıamapty. Bir kúni aspannan lentalar túsip, adamdar úlgergeninshe biri kók, biri, qyzyl, biri sary tústerdi alypty. Bir kúni qatty jel turypty da ár túster ár aýyl bolyp bólinip ketipti. Sol lentalardan qorǵan salypty. Biraz ýaqyttan soń olar dostyqty umytyp ketipti. Kók aýylda sý, ot bar, al tamaq joq. Qyzyl aýylda tamaq, sý bar, ot joq. Al sary aýylda tamaq, ot bar, sý joq. Endi qalaı ómir súrýge bolady. Sender qalaı oılaısyńdar? (Oqýshylar men ata - analar jaýabyn tyńdaımyz).
5. Qylmysker bala qaıdan shyǵady?
Slaıdtan eki úıdiń sýreti kórsetiledi. Biri tip – tik salynǵan, ekinshisi fýndamentinen bastap kirpishi durys qalanbaǵan, tóbesi jarylyp ketken úıdiń sýreti.
Muǵalim: Bul tek úıdiń sýreti ǵana emes, kórip otyryp bala tárbıesi jaıly ne aıtar edińizder?
«Otbasy – barlyǵynyń basy, jan – jaqty negizi bolatyn tárbıe ınstıtýty. Ata – anamen balanyń qarym – qatynasy nátıjesinde adamgershilik, estetıkalyq, dene tárbıesiniń alǵashqy úlgisi qalyptasady. Al áke men sheshe, ata men áje, apa men aǵalar balanyń alǵashqy tárbıeshileri» - dep V. A. Sýhomlınskıı aıtqandaı, alǵashqy tárbıeshilerdiń tárbıesi erte bastan, ıaǵnı besikten bastalýy tıis. Birde jas úılengen jigit pen onyń kelinshegi ekeýi moldaǵa baryp meniń balamdy tárbıelep berińizshi depti. Sonda álgi molda «Balany kótergenine neshe aı boldy?» – dep surapty. Jigit 6 – aı depti, sóıtse molda onda 6 - aıǵa keshiktiń – depti. Balany qursaqqa paıda bolǵan kúnnen bastap tárbıeleý kerek degen eken.
Ata – ana pikiri tyńdalady.
Janartaý birden jarylmaıdy. Ol ár túrli prosesterden ótedi. Ábden shegine jetkende ol jarylady. Sondyqtanda balanyń árbir kishkene jasaǵan qateliginiń erteń úlken qylmysqa aınalmaýyn oılańyzdar ata – analar. Qoryta kelgende da óz balańyzdyń quqyǵyn bilip júrýine kómektesińiz.
Sabaqty bekitý: Kelgen qonaqtardyń árqaısysy qorytyndy bir aýyz sózden aıtady.
Tárbıe saǵatynyń maqsaty:
a/ bilimdilik, oqýshylardyń quqyq, zań týraly bilimin jetildirý.
á/ damytýshylyq, oqýshynyń saıası sanalylyǵy men tanym belsendiligin arttyrý. Óz is – áreketine jaýap beretindeı óı – órisin keńeıtý. Olarǵa quqyqtyq tárbıe bere otyryp, rýhanı myqtylyqqa, sanaly oılaýǵa, adamgershilikke baýlý. Oılaý, tyńdaý, sóıleý mádenıeti qabiletterin shyńdaý, damytý.
b/ tárbıeligi, Zańdy árkim bilýge mindetti ekendigin, sonymen qatar óz quqyǵyn qorǵaı bilýge, óz sanasynda quqyqtyq sanany qalyptastyrýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: slaıd kórsetilimi, qanatty sózder jazylǵan plakattar,
sharmen bezendirilgen synyp bólmesi.
Tárbıe saǵatynyń túri: Pikir – talas, dıspýt.
Tárbıe saǵatynyń barysy:
1. Quqyq týraly jalpy túsinik.
2. «Zańdy konsýltasıa» suraq – jaýaptar.
3. «Zańsyz aral» oıyny
4. Qylmysker bala qaıdan shyǵady?
İ. Synyp jetekshisiniń kirispe sózi.
Qurmetti ustazdar men oqýshylar! Memleketimizdiń Ata zańynyń 1 – babynda Qazaqstan Respýblıkasy ózin demokratıalyq, quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde ornyqtyrdy. «Onyń basty qazynasy – adam jáne adamnyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary» degen qasterli sózdi kirgizgen. Búgingi quqyqtyq memleket quramyz degen zamanda árbir adam óz quqyqtaryn jete bilip, jalpy zań bilimi salasynan maǵlumat alǵany durys. Zańdy attamaı, týra jolmen júrip, eline adal qyzmet etken azamat qana muratyna jetedi. Sondyqtan Zańdy bilý – zaman talaby.
1. Quqyq týraly jalpy túsinik.
1 – oqýshy. Quqyq degenimiz – memleket tarapynan zańdastyrylǵan jáne qorǵalatyn, jalpyǵa birdeı mindetti normalar júıesi. 1948 jyly 10 – jeltoqsanda BUU – nyń Bas Assambleıasy Adam quqyqtarynyń jalpyǵa ortaq deklarasıasyn qabyldady. Ol boıynsha adam quqyǵy 3 – topqa bólinedi: tabıǵı quqyq, azamattyq quqyq, ekonomıkalyq - áleýmettik, mádenı quqyq.
2 – oqýshy. Bizdiń elimizde adam quqyqtary Ata Zańymyz – Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynda kórinis tapqan. Ol 9 – bólimnen, 98 – baptan turady. Onyń 2 – shi bóliminiń 30 – baby quqyqqa arnalǵan.
1. «Zańdy konsýltasıa» suraq – jaýaptar.
Mektep oqýshylary arasyndaǵy Qazaqstan boıynsha OQO kósh bastap tur degen sóz kóp aıtylyp júr. Ustazdar shákirtter tártipke baǵynbaıdy dep shyr – pyr. Saldarynan qylmys sany artyp barady. Qazirgi tańda bul ózekti máselege aınalyp otyr. Bilim uıalarynyń basshylary men ustazdar 1 – 11 synypqa deıin shákirtterdi meıirimdilik pen ádildikke baýlımyz, al jasóspirimderdiń arasyndaǵy qylmys pen quqyq buzýshylyqtyń beleń alýyna ata – analardyń orasan yqpaly bar deıdi.
Suraq: 1. Ata – ana siz ne deısiz?
2. Siz qazirgi tańda óz balańyzǵa óz quqyǵyn bilip júrýi úshin qandaı jumystar júrgizesiz?
3. Kámeletke tolmaǵandarǵa qoldanylatyn sharalar.
Abaı atamyz aıtqandaı «Tamaǵy toqtyq, kóılegi kóktik, azdyrar adam balasyn» demekshi quqyq buzýshylyq, isteıtin jumysy joqtyqtan dep aıtar edim. Siz osy másele tóńireginde balalarymyzǵa túsinikti etip, kámeletke tolmaǵandarǵa qoldanylatyn sharalar men mindetteri jóninde aıtsańyz.
1. Áleýmettik pedagog myrza siz qalaı oılaısyz?
2. Ýchaskelik polıseı myrza sizdiń oıyńyzsha quqyqtyq saýattylyq degen ne?
3. Psıholog hanym sizde óz oıyńyzdy ortaǵa salsańyz?
4. Ýchaskelik polıseı myrza kámeletke tolmaǵandar kólik aıdap ustalsa kimniń quqyǵy buzylady?
4.«Zańsyz aral» oıyny
Oqýshylar men ata - analardyń ortasyna qyzyl, sary, kók lentalar tastaımyn ár oqýshy ózine unaǵan tústi alady.
Endi muǵalim ańyzdy aıtady. Jer endi ǵana jaratylǵanda adamdar bir – birimen dos, baýyr bolypty. Olar bir – birinen eshnárse aıamapty. Bir kúni aspannan lentalar túsip, adamdar úlgergeninshe biri kók, biri, qyzyl, biri sary tústerdi alypty. Bir kúni qatty jel turypty da ár túster ár aýyl bolyp bólinip ketipti. Sol lentalardan qorǵan salypty. Biraz ýaqyttan soń olar dostyqty umytyp ketipti. Kók aýylda sý, ot bar, al tamaq joq. Qyzyl aýylda tamaq, sý bar, ot joq. Al sary aýylda tamaq, ot bar, sý joq. Endi qalaı ómir súrýge bolady. Sender qalaı oılaısyńdar? (Oqýshylar men ata - analar jaýabyn tyńdaımyz).
5. Qylmysker bala qaıdan shyǵady?
Slaıdtan eki úıdiń sýreti kórsetiledi. Biri tip – tik salynǵan, ekinshisi fýndamentinen bastap kirpishi durys qalanbaǵan, tóbesi jarylyp ketken úıdiń sýreti.
Muǵalim: Bul tek úıdiń sýreti ǵana emes, kórip otyryp bala tárbıesi jaıly ne aıtar edińizder?
«Otbasy – barlyǵynyń basy, jan – jaqty negizi bolatyn tárbıe ınstıtýty. Ata – anamen balanyń qarym – qatynasy nátıjesinde adamgershilik, estetıkalyq, dene tárbıesiniń alǵashqy úlgisi qalyptasady. Al áke men sheshe, ata men áje, apa men aǵalar balanyń alǵashqy tárbıeshileri» - dep V. A. Sýhomlınskıı aıtqandaı, alǵashqy tárbıeshilerdiń tárbıesi erte bastan, ıaǵnı besikten bastalýy tıis. Birde jas úılengen jigit pen onyń kelinshegi ekeýi moldaǵa baryp meniń balamdy tárbıelep berińizshi depti. Sonda álgi molda «Balany kótergenine neshe aı boldy?» – dep surapty. Jigit 6 – aı depti, sóıtse molda onda 6 - aıǵa keshiktiń – depti. Balany qursaqqa paıda bolǵan kúnnen bastap tárbıeleý kerek degen eken.
Ata – ana pikiri tyńdalady.
Janartaý birden jarylmaıdy. Ol ár túrli prosesterden ótedi. Ábden shegine jetkende ol jarylady. Sondyqtanda balanyń árbir kishkene jasaǵan qateliginiń erteń úlken qylmysqa aınalmaýyn oılańyzdar ata – analar. Qoryta kelgende da óz balańyzdyń quqyǵyn bilip júrýine kómektesińiz.
Sabaqty bekitý: Kelgen qonaqtardyń árqaısysy qorytyndy bir aýyz sózden aıtady.
You Might Also Like
