InfoHub Logo

Taqyryby: Ózge tildiń bárin bil, Óz tilińdi qurmette! (pedagogtarmen jumys)

Júrgizýshi: Qazaq tili - saıalaǵan nur baǵym,
Qazaq tilim - anam tili ardaǵym.
Sen arqyly jetip jatyr ómirge,
Jan syrlarym, tilegim, bar armanym,- deı otyryp búgingi «Ózge tildiń bárin bil, óz tilińdi qurmette» atty ıntellektýaldyq oıynǵa qosh keldińizder.
Bizdiń Respýblıkamyzda memlekettik tildi úırený - barlyq ult ókilderine ortaq másele dep bilemiz. Al ultymyzdyń memlekettiligin máńgilikke aıǵaqtaıtyn tarıh bolsa, tarıhty máńgilikke jetkizýshi - kitap, al tildiń máńgilik ǵumyry osy kitapta jatyr. Táýelsizdikti tý etken, taban jolynan aınymaıtyn, qandaı kezde de qubylmaıtyn tek osy til ǵana. Búgingi ıntellektýaldy oıynymyzdy eki topqa bólip ótkizgim kelip otyr. Pedogogtardy Abaı, Shoqan aýylyna bólip otyrǵyzady.
Oıynnyń júrý kezeńderi:
I. «Kim bilgir?». Suraq - jaýap.
II. «Maqal - sózdiń máıegi». Maqaldy aıaqtaý.
III. «Kim tapqyr?». Jumbaqtardy sheshý.
IV. «Júırik bolsań shaýyp kóz». Sýret arqyly maqal qurastyrý.
V. «Sheshendik sóz» (Kórinis kórsetý).
Toptyń upaıyna asyqtar berilip otyrylady.

I. «Kim bilgir?». Suraq - jaýap. Bul kezeńde men sizderge suraq qoıamyn, bilgen top birinshi berýi bolyp jaýap berýi kerek.
1. Til týraly zań qashan qabyldandy?
1989 jyly 22 qyrkúıek 2. Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigi qashan jarıalandy?
1991 jyly 16 jeltoqsan
Qazaqstan Respýblıkasynyń týy men eltańbasy qashan qabyldandy?
1992 jyly 4 maýsym
4. Qazaqstan Respýblıkasynyń konstıtýsıasy qashan qabyldandy?
1995 jyly 30 tamyz
5. Bilim mınıstri kim?
Erlan Sagadıev
6. Jerdiń naqty úlgisi?
Globýs
7. Jeti joqty atańyz...?
1. Jerde ólsheýish joq.
2. Aspanda tireýish joq.
3. Tasta tamyr joq.
4. Allada baýyr joq.
5. Tasbaqada talaq joq.
6. Aqqýda sút joq.
7. Jylqyda ót joq.
8. Jeti jetimdi atańyz.
1. Tyńdamaǵan sóz jetim.
2. Kıýsiz qalǵan bóz jetim.
3. Iesiz qalǵan jer jetim.
4. Basshysy joq el jetim.
5. Aqqý - qazsyz kól jetim.
6. Jerinen aırylǵan el jetim.
7. Zamandasy qalmasa,
Bárinen de sol jetim.
9. Bes dushpandy atańyz.
1. Ósek
2. Ótirik
3. Maqtanshaq
4. Erinshek
5. Mal shashpaq
10. Til týraly taqpaq aıtý (ár tárbıeshi).
Maqal - mátel babadan qalǵan muramyz,
Yqylasymyzdy máıekteı sózge buramyz,
Maqalshyl maqal alyp kelipti, Qane, toptar kóńilmen tyńdap turamyz.

II. Kezeń: «Maqal - sózdiń máıegi». Maqaldy aıaqtaý. Men sizderge til týraly oryssha maqaldyń birinshi jolyn oqımyn, sizder kelesi jolyn taýyp jalǵastyryp aıtasyzdar.
Iazyk ostree...... brıtvy.
Iazyk moı...... vrag moı.
Iazykom ne speshı...... speshı delom.
Slýshaı bolshe...... a govorı menshe.
Chto na ýme...... to ı na ıazyke.
Tıshe edısh...... dalshe býdesh.
Chto poseesh..... to ı pojnesh.
Lýchshe sınısa v rýke...... chem jýravl v nebe.
Drýga na dengı...... ne kýpısh.
Nıkto za ıazyk..... ne tánet.

III. Kezeń: «Kim bilgir?».
Orys tilin túsinemin, bilemin,
Shet tilin de jattap oqyp júremin,
Ata - babam qasterlegen janyndaı,
Ana tilim - meniń naǵyz júregim,- deı bir shańyraq astynda ómir súrip, bilim alyp jatyrmyz. Bul kezeńde men sizderge jumbaq jasyramyn, sizder jumbaqtyń sheshýin úsh tilde aıtasyzdar, qazaqsha, oryssha, aǵylshynsha.

1. Sózi dana,
Úni joq.
Sóılemeıdi,
Tili joq.
Qolyńa alsań - sheshen,
Aqyly asqan kósem. (Kitap - knıga - vook)

2. Oılaryńdy ańsaǵan, Asyl sózdi aq alańǵa,
Túsirýge sharshamaǵan,
Men emespin ámanda. (Qalam - rkchka - ren)

3. Ushymen qazyq
Tórt kózdi jazyq.
Ústine óttim
Asyl sóz jazyp. (Dápter - tetrad - copybook)

4. Ákemniń tor taıy
Maı jaılap, sý ishse
Toqtamaı jortady. (Kólik - mashına - car)

5. Ári qyzyl, ári tátti
Tatqan jandy tańyrqatty. (Alma - ıabloko - Apple)

Atyraý qalasy.
№33 «Kórkemaı» balabaqshasy
Komýnaldyq memlekettik qazynalyq kásiporyn
Orys tili mamany Telıbaeva Gýlshat Baktıgýlovna

Tolyq nusqasyn júkteý