Tabıǵat jáne adam
Bilim berý salasy: Áleýmettik orta
Uıymdastyrylǵan oqý qyzmeti: «Ózin - ózi taný»
Taqyryby: Tabıǵat jáne adam
Maqsaty:
Bilimdilik: Tabıǵat pen adamnyń úılesimdiligi týraly bilimderin keńeıtý;
Damytýshylyq: Tabıǵatqa degen qamqor qarym - qatynas daǵdylaryn damytý;
Tárbıelilik: Tazalyqqa, izgilikke tárbıeleý.
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, sýretter.
Balalar, kelgen qonaqtarǵa amandasyp alaıyq:
Sálemetsizder me, zdravstvýıte, good morning.
Shattyq sheńberi:
Armysyń shapaǵatty Kún - Ana!
Armysyń qaıyrymdy Aspan - Ana!
Armysyń meıirimdi Jer - Ana!
Qut daryp bar álemdi jarylqa!
(Balalar tárbıeshimen birge aıtady.)
Oıyn: «Kim kóp biledi?» ( Dop arqyly)
1.«Ádepti bala degendi qalaı túsinesiń?». Úlkenge oryn berý, keshirim suraý.
2.«Jaqsylyq jasaý» degen ne? Qustarǵa jem berý, aǵashtarǵa sý quıý.
3. Úıińe qonaq kelse qalaı kútip alasyń? Amandasý, tórge shyǵarý, oıynshyqtaryńdy berý.
4.«Otbasy» degen kimder? (Ata, áje, mama, papa, apa, sińli, qaryndas.
Qustardyń dybysy estiledi. Qustar, olardyń dybysy.
Balalar ne baıqap tursyńdar? Topta bir erekshelik bar sıaqty. Men osy qustardyń tumsyǵynan keremet gúlderdi, júrekterdi baıqap turmyn. Osy gúlder men júrekterdi alyp kóreıikshi, neler jasyrylǵan eken.
Jumbaqtar:
Tańmen kózin ashady,
Álemge nuryn shashady. (Kún)
Kózge ilinbeıdi,
Jutsań bilinbeıdi. (Aýa)
Qarańǵyda jymyńdaıdy, janady,
Jaryq tússe, birden sónip qalady. (Juldyz)
Terezemizdiń áınegin jýady,
Biraq súrtpeıdi. (Jańbyr)
Esh tesikke turmaıdy,
Ol joqta jer qurǵaıdy. (Sý)
Balalar osylardyń barlyǵyn bizder bir sózben ne dep ataımyz?
- Tabıǵat
Qane, balalar, men senderge endi «Tabıǵat degen ne?» degen áńgimeden qysqasha úzindi oqyp bereıin.
Bir kúni janýarlar jınalyp alyp, osy «Tabıǵat degen ne ózi?»,- dep bir - birimen sóz talastyrypty. Sonda baqa turyp:
- Tabıǵat degenimiz telegeı teńiz sý,- depti.
Sonda Aıý aıtypty, mende talaı jerde boldym, men de bilemin:
- Tabıǵat degen orman,- depti.
Osy kezde túıe turyp:
- Ol qum, tikenek shóp,- depti.
Sonda qustar shýlap:
- Árıne ol, taza aýa, ashyq aspan, dándi daqyldar depti.
- Jer, jer dep jar salypty Kıik osy kezde, Jer - Ana, Tabıǵat - Anamyz depti barlyǵy bir daýyspen.
Oıyn: «Kim tez jaýap beredi?»
Balalar, janýarlar nege osylaı depti?
Balalar! Tabıǵatpen Adam bir - birimen baılanysta eken. Adamnyń tabıǵatsyz tirshiligi joq.
Bizdi qorshaǵannyń bári – tabıǵat, ol jazıra dala, bıik taýlar, kógildir kólder, móldir ózender men bulaqtar. Aýasyz, kúnsiz, sýsyz ómir súre almaımyz.
Vıdeorolık «Netken sulý qazaq jeri»
Trenıń oıyn – «Tabıǵatpen syrlasý». Sergý.
Otyrǵan syıqyrly oryndyǵymyz arqyly tabıǵatqa saıahatqa baramyz. Kóz aldaryńa týǵan jerimizdi, onyń ásem tabıǵatyn elestetińder. Sýlar móp - móldir aǵyp jatyr, gúlder jaınap ósip tur. Tabıǵatty tamashalap kele jatsaq aldymyzdan taza móp – móldir Bulaq kezdesedi. Sol bulaqtan sý ishemiz. Ol úshin:
1. Alǵa ıilý 2. Alamyz. 3. İshemiz 4. Rahat - aı
Alma aǵashy kezdesedi. Sol aǵashtan almany alyp jeımiz.
1. Oń aıaq alǵa, sol aıaq ókshesi kóteriledi. 2. Alý 3. Qyrt etip tisteý 4. Táttisin - aı
Raýshan gúline kezdesemiz.
1. Alǵa ıilý. 2. Alamyz 3. Iiskeımiz. 4. Qajet emes aýany syrtqa shyǵarasyz.
Balalar:
Bulaq - densaýlyq,
Alma - rýhanı baılyq
Gúl – baqyt qusyn syılaıdy.
Balalar men sizderge osylardyń barlyǵyn syılaımyn. Osylardyń barlyǵyn biz qaıdan alamyz. Endeshe bizder tabıǵatty qorǵaýymyz, kómektesýimiz kerek.
«Ańshy men bala» ertegisinen qysqasha kórinis.
Ańshy myltyǵyn tazalap otyrady. Qasyna bir bala kelip myltyǵyna qarap, tamashalap turady. Sol kezde ańshy balaǵa:
- Ań aýlaýǵa shyǵamysyń?- deıdi
- Shyǵamyn.
- Atqanyńdy jyǵamysyń?
- Jyǵamyn.
- Má, endeshe myltyǵym, bar atyp qaıt qustardy toǵaıdyń. (mýzyka oınaıdy, bala myltyǵyn kezenip, kezenip qustardy atpaı qaıtyp keledi)
- Qusyń qaıda qaraǵym – aý?
- Atpadym.
- Tappadyń ba, toǵaıdan qus?
- Tappadym.
- Kóp edi ǵoı, kólde qus?
- Kóp eken.
- Endi nege atpadyń?
- Qustardy men atýǵa qımadym, týǵan jerdiń tabıǵatyn syıladym.
- Áı, bárekeldi aqyldy bala ekensiń.
Balalar balanyń istegen isi durys pa, burys pa?
Sýret boıynsha balalar sóılem qurap aıtady.
Balalar taqpaqtar, maqaldar, tyıym sózder aıtady.
Keshkilik pe, kúndiz be?
Ósip turǵan gúldi úzbe.
Úzip alsań sen bir gúl,
Úzip alsam men bir gúl.
Ne qalady sıqynan,
Qyzyl - jasyl jerdiń bul. K. Aıaýlym
Tabıǵatty qorǵaý úshin bárimiz,
Kúreseıik, bir - bir aǵash egeıik.
Tekke otyrmaı, jasymyz ben kárimiz,
Taza aýa úshin terimizdi tógeıik. Shynar
Súıeıik tabıǵatty aıalaıyq,
Biz odan jaqsylyqty aıamaıyq.
Anadaı tabıǵattyń aıasynda,
Jadyrap jas balasha dem alaıyq! Káýsar
«Tabıǵat – tirshilik aıasy»,«Tabıǵat – tal besik»,
Tabıǵat bizdi qorshaǵan orta
Taza bolsa tabıǵat – aman bolar adamzat»,
«Tabıǵatsyz adamdardyń kúni joq, ony aıtýǵa tabıǵttyń tili joq»
Gúldi úzbe.
Kókti julma,
Sýdy tókpe.
Sýǵa túkirme.
Uıany buzba.
Qumyrsqanyń ıleýin buzba.
Oıyn: «Tabıǵatqa qalaı kómektese alamyn?»
Oıynnyń sharty:
Balalarǵa suraqtar qoıý.
- Aýa taza bolý úshin ne isteý kerek? Aǵash, gúl egý
- Sý móldir bolý úshin ne isteý kerek? Lastamaý
- Aǵashtarǵa qalaı kómektese alamyz? Sý quıý, qopsytý
- Sýdaǵy jándikterge qalaı kómektesemiz?
- Qustarǵa qalaı kómektesemiz?
Qorytyndylaý.
Balalar biz búgin tabıǵattyń ne ekenin bildik. Ony aıalaýdyń, qadirleýdiń qamqorlyqqa alýdyń qajettigin túsindik. Tabıǵat pen adamnyń tyǵyz baılanystylyǵyn bildik.
Al endi balalar, tabıǵatqa rızashylyǵyzdy bildireıik. Balalar sheńberge bir - biriniń qoldarynan ustap turyp:
Kún, sáýle shashqanyń úshin rahmet!
Aspan Taza aýań úshin rahmet!
Bult, jańbyr sepkeniń úshin rahmet!
Aǵash, kóleńkeń úshin rahmet!
Tabıǵat sulýlyǵyń úshin rahmet!
Atyraý qalasy,
№33 «Kórkemaı» balabaqshasy
Komýnaldyq memlekettik qazynalyq kásiporyn
Eresek top tárbıeshisi Shúınshalıeva Damelı Sımberkınovna
Uıymdastyrylǵan oqý qyzmeti: «Ózin - ózi taný»
Taqyryby: Tabıǵat jáne adam
Maqsaty:
Bilimdilik: Tabıǵat pen adamnyń úılesimdiligi týraly bilimderin keńeıtý;
Damytýshylyq: Tabıǵatqa degen qamqor qarym - qatynas daǵdylaryn damytý;
Tárbıelilik: Tazalyqqa, izgilikke tárbıeleý.
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, sýretter.
Balalar, kelgen qonaqtarǵa amandasyp alaıyq:
Sálemetsizder me, zdravstvýıte, good morning.
Shattyq sheńberi:
Armysyń shapaǵatty Kún - Ana!
Armysyń qaıyrymdy Aspan - Ana!
Armysyń meıirimdi Jer - Ana!
Qut daryp bar álemdi jarylqa!
(Balalar tárbıeshimen birge aıtady.)
Oıyn: «Kim kóp biledi?» ( Dop arqyly)
1.«Ádepti bala degendi qalaı túsinesiń?». Úlkenge oryn berý, keshirim suraý.
2.«Jaqsylyq jasaý» degen ne? Qustarǵa jem berý, aǵashtarǵa sý quıý.
3. Úıińe qonaq kelse qalaı kútip alasyń? Amandasý, tórge shyǵarý, oıynshyqtaryńdy berý.
4.«Otbasy» degen kimder? (Ata, áje, mama, papa, apa, sińli, qaryndas.
Qustardyń dybysy estiledi. Qustar, olardyń dybysy.
Balalar ne baıqap tursyńdar? Topta bir erekshelik bar sıaqty. Men osy qustardyń tumsyǵynan keremet gúlderdi, júrekterdi baıqap turmyn. Osy gúlder men júrekterdi alyp kóreıikshi, neler jasyrylǵan eken.
Jumbaqtar:
Tańmen kózin ashady,
Álemge nuryn shashady. (Kún)
Kózge ilinbeıdi,
Jutsań bilinbeıdi. (Aýa)
Qarańǵyda jymyńdaıdy, janady,
Jaryq tússe, birden sónip qalady. (Juldyz)
Terezemizdiń áınegin jýady,
Biraq súrtpeıdi. (Jańbyr)
Esh tesikke turmaıdy,
Ol joqta jer qurǵaıdy. (Sý)
Balalar osylardyń barlyǵyn bizder bir sózben ne dep ataımyz?
- Tabıǵat
Qane, balalar, men senderge endi «Tabıǵat degen ne?» degen áńgimeden qysqasha úzindi oqyp bereıin.
Bir kúni janýarlar jınalyp alyp, osy «Tabıǵat degen ne ózi?»,- dep bir - birimen sóz talastyrypty. Sonda baqa turyp:
- Tabıǵat degenimiz telegeı teńiz sý,- depti.
Sonda Aıý aıtypty, mende talaı jerde boldym, men de bilemin:
- Tabıǵat degen orman,- depti.
Osy kezde túıe turyp:
- Ol qum, tikenek shóp,- depti.
Sonda qustar shýlap:
- Árıne ol, taza aýa, ashyq aspan, dándi daqyldar depti.
- Jer, jer dep jar salypty Kıik osy kezde, Jer - Ana, Tabıǵat - Anamyz depti barlyǵy bir daýyspen.
Oıyn: «Kim tez jaýap beredi?»
Balalar, janýarlar nege osylaı depti?
Balalar! Tabıǵatpen Adam bir - birimen baılanysta eken. Adamnyń tabıǵatsyz tirshiligi joq.
Bizdi qorshaǵannyń bári – tabıǵat, ol jazıra dala, bıik taýlar, kógildir kólder, móldir ózender men bulaqtar. Aýasyz, kúnsiz, sýsyz ómir súre almaımyz.
Vıdeorolık «Netken sulý qazaq jeri»
Trenıń oıyn – «Tabıǵatpen syrlasý». Sergý.
Otyrǵan syıqyrly oryndyǵymyz arqyly tabıǵatqa saıahatqa baramyz. Kóz aldaryńa týǵan jerimizdi, onyń ásem tabıǵatyn elestetińder. Sýlar móp - móldir aǵyp jatyr, gúlder jaınap ósip tur. Tabıǵatty tamashalap kele jatsaq aldymyzdan taza móp – móldir Bulaq kezdesedi. Sol bulaqtan sý ishemiz. Ol úshin:
1. Alǵa ıilý 2. Alamyz. 3. İshemiz 4. Rahat - aı
Alma aǵashy kezdesedi. Sol aǵashtan almany alyp jeımiz.
1. Oń aıaq alǵa, sol aıaq ókshesi kóteriledi. 2. Alý 3. Qyrt etip tisteý 4. Táttisin - aı
Raýshan gúline kezdesemiz.
1. Alǵa ıilý. 2. Alamyz 3. Iiskeımiz. 4. Qajet emes aýany syrtqa shyǵarasyz.
Balalar:
Bulaq - densaýlyq,
Alma - rýhanı baılyq
Gúl – baqyt qusyn syılaıdy.
Balalar men sizderge osylardyń barlyǵyn syılaımyn. Osylardyń barlyǵyn biz qaıdan alamyz. Endeshe bizder tabıǵatty qorǵaýymyz, kómektesýimiz kerek.
«Ańshy men bala» ertegisinen qysqasha kórinis.
Ańshy myltyǵyn tazalap otyrady. Qasyna bir bala kelip myltyǵyna qarap, tamashalap turady. Sol kezde ańshy balaǵa:
- Ań aýlaýǵa shyǵamysyń?- deıdi
- Shyǵamyn.
- Atqanyńdy jyǵamysyń?
- Jyǵamyn.
- Má, endeshe myltyǵym, bar atyp qaıt qustardy toǵaıdyń. (mýzyka oınaıdy, bala myltyǵyn kezenip, kezenip qustardy atpaı qaıtyp keledi)
- Qusyń qaıda qaraǵym – aý?
- Atpadym.
- Tappadyń ba, toǵaıdan qus?
- Tappadym.
- Kóp edi ǵoı, kólde qus?
- Kóp eken.
- Endi nege atpadyń?
- Qustardy men atýǵa qımadym, týǵan jerdiń tabıǵatyn syıladym.
- Áı, bárekeldi aqyldy bala ekensiń.
Balalar balanyń istegen isi durys pa, burys pa?
Sýret boıynsha balalar sóılem qurap aıtady.
Balalar taqpaqtar, maqaldar, tyıym sózder aıtady.
Keshkilik pe, kúndiz be?
Ósip turǵan gúldi úzbe.
Úzip alsań sen bir gúl,
Úzip alsam men bir gúl.
Ne qalady sıqynan,
Qyzyl - jasyl jerdiń bul. K. Aıaýlym
Tabıǵatty qorǵaý úshin bárimiz,
Kúreseıik, bir - bir aǵash egeıik.
Tekke otyrmaı, jasymyz ben kárimiz,
Taza aýa úshin terimizdi tógeıik. Shynar
Súıeıik tabıǵatty aıalaıyq,
Biz odan jaqsylyqty aıamaıyq.
Anadaı tabıǵattyń aıasynda,
Jadyrap jas balasha dem alaıyq! Káýsar
«Tabıǵat – tirshilik aıasy»,«Tabıǵat – tal besik»,
Tabıǵat bizdi qorshaǵan orta
Taza bolsa tabıǵat – aman bolar adamzat»,
«Tabıǵatsyz adamdardyń kúni joq, ony aıtýǵa tabıǵttyń tili joq»
Gúldi úzbe.
Kókti julma,
Sýdy tókpe.
Sýǵa túkirme.
Uıany buzba.
Qumyrsqanyń ıleýin buzba.
Oıyn: «Tabıǵatqa qalaı kómektese alamyn?»
Oıynnyń sharty:
Balalarǵa suraqtar qoıý.
- Aýa taza bolý úshin ne isteý kerek? Aǵash, gúl egý
- Sý móldir bolý úshin ne isteý kerek? Lastamaý
- Aǵashtarǵa qalaı kómektese alamyz? Sý quıý, qopsytý
- Sýdaǵy jándikterge qalaı kómektesemiz?
- Qustarǵa qalaı kómektesemiz?
Qorytyndylaý.
Balalar biz búgin tabıǵattyń ne ekenin bildik. Ony aıalaýdyń, qadirleýdiń qamqorlyqqa alýdyń qajettigin túsindik. Tabıǵat pen adamnyń tyǵyz baılanystylyǵyn bildik.
Al endi balalar, tabıǵatqa rızashylyǵyzdy bildireıik. Balalar sheńberge bir - biriniń qoldarynan ustap turyp:
Kún, sáýle shashqanyń úshin rahmet!
Aspan Taza aýań úshin rahmet!
Bult, jańbyr sepkeniń úshin rahmet!
Aǵash, kóleńkeń úshin rahmet!
Tabıǵat sulýlyǵyń úshin rahmet!
Atyraý qalasy,
№33 «Kórkemaı» balabaqshasy
Komýnaldyq memlekettik qazynalyq kásiporyn
Eresek top tárbıeshisi Shúınshalıeva Damelı Sımberkınovna
You Might Also Like
