InfoHub Logo

Sabaq taqyryby: Qadyr Myrzalıev «Qyzyl kitap»
Sabaq maqsaty: poemadaǵy sýrettelgen haıýanattarǵa jáne tabıǵatty qorǵaýǵa, ony tıimdi paıdalana bilýge, adam ıgiligine jaratýǵa baılanysty óz kózqarastaryn, pikirlerin ortaǵa salyp, ǵylymı faktiler boıynsha dáleldemeler keltirip, qysqa ári nusqa sóıleýge tóseldirý.
Tárbıelik maqsaty: tabıǵatty súıe otyryp, qorǵaı, aıalaı bilýge tárbıeleý, tabıǵat qorǵany, janashyry bolýǵa shaqyrý.
Damytýshylyq maqsaty: oqýshylardy izdený, ǵylymı zertteý jumysyna baýlý, óz pikirlerin qorǵaı alý daǵdylaryn damyta túsý, sheshendik óner daǵdysyn damytý.
Sabaq ádisi: pikir – saıys, pikir – talastyrý.
Sabaq kórnekiligi: tabıǵat, janýarlar, qustar, dárilik shópter sýretteri, kitaptar.
Sabaq túri: pikir – saıys sabaǵy.

Sabaq barysy. Uıymdastyrý
2) Top oqýshylary 2topqa bólinip, ár top óz dáleldemelerin jáne kilt sózderin óz taqyryptary boıynsha 2topqa bólinip otyrdy.
3) Saıysty jaqtaýshy top bastaıdy.
Jaqtaýshy top dáleldeýi: aınalamyzdaǵy qorshaǵan tabıǵatty, onyń qoınaýyndaǵy barsha baılyǵyn únemdep, tıimdi paıdalana otyryp, tabıǵat qorǵaýshysy bolý, haıýanattar túrlerin ataı otyryp, quryp bara jatqandar tizimin keltirý, dabyl qaǵý, tabıǵatty súıýge, qorǵaýǵa shaqyrý, dáleldeý.
Jaqtaýshy top taqyryby – «Qyzyl kitap – haıýanatqa berilgen qyzyl mandat»

Kilt sózderi: -
1) Haıýanatqa jasaǵan qıanatyń,
Baýyryńa jasaǵan opasyzdyq.
2) Búgin kepter atqandar
Erteń erdiń
Keýdesine tapansha tiremeı me?!
3) Alsaq solaı barlyǵyn maıyp etip,
Taǵar bizge bolashaq aıyp etip...
Dattaýshy top dáleldeýi: jer – Ana adamdy asyraýshy, tabıǵat – Ananyń bar baılyǵy adam paıdasyna asý kerek, adamdar tabıǵat ıgiligin durys paıdalana bilý kerek, tabıǵat adamǵa qyzmet etý kerektigin dáleldeý.
Bul toptyń taqyryby – «Tabıǵat – ana qoınaýyndaǵy qut – bereke adam ıgiligine jaratylǵan.»
Kilt sózderi:
1) Týǵan jer – altyn besik, asyl anam,
Aýańmen, aq sútimen asyraǵan.
2) Jer – ana, sensiz ómir joq,
Gúldeseń boldy, kóńil toq.
3) Eı, zamandas! Eń aldymen dosyńdy uq,
Dosyń – jer, sý, móldir aýa, ósimdik.

Jaqtaýshy toptyń №1 – dáleldemelerin keltireıin.
Qoıshybaı Qanaǵat: Men tabıǵat adamǵa qyzmet etý kerek degenge kelise bermeımin. Tabıǵat adam qolynan jaralmaǵan, olar, adamnan buryn paıda bolǵan. Adam ómiri tabıǵatqa baılanysty, aýasyz, topyraqsyz ómir súre almaıdy. Tabıǵat árqashan da qatal, baıypty, tabıǵattaǵynyń bári durys, qatelikti adam ózi jasaıdy. Adam ejelden – aq óz múddesi úshin tabıǵat baılyǵyn paıdalanyp keledi, búgingi kúnge deıin «ony baǵyndyrýdy» maqsat etti. Bul tabıǵatqa óz yqpalyn tıgizbeı qalǵan joq. «Tabıǵatqa sheksiz baılyq» dep qaraýdyń saldarynan tabıǵatqa orasan zor nuqsan keltirdik. Nebir paıdaly ósimdikter, ań – qustar jer betinen múldem joıylyp ketti. Sonymen birge orman ishindegi aǵashtardyń árbir sharshy metr japyraqtary 5 - 6 g shań – tozań ustaıtyny anyqtalǵan. Ormandy qorǵaý kerek. Halyqta «jasyl jelek – qalanyń ókpesi» degen tamasha naqyl bar emes pe.

Orazalıeva Aıjan: Qazir Qazaqstanda janýarlardyń sany azaıyp barady. Arqar, kıik atyp, múıizin shetelge satýdy, bekire aýlap, ýyldyryǵyn dollarǵa aınaldyrýdy ádet etip alǵan. Aqshaǵa qunyqqandar úshin qasıetti esh nárse de joq. Al qazaqtar tórt – túlikti, ań – qustardy kıeli sanap, tumsyǵyn, tyrnaǵyn mashınasyna ilip, nemese balanyń bas kıimine, besigine ilip, til kózden saqtaıdy dep sengen. Úndiler sıyrdy soımaıdy, etin jemeıdi, qasıetti sanaıdy. Qazaqstandy barysqa teńeıtini de teginnen emes, barys – sulý, epti, alǵyr, erjúrek, tekti ań, qazaq jastary da sondaı bolsyn dep oılaıdy, elbasshymyz. Sondyqtan tabıǵat – anany aıalaıyq, qorǵaıyq.
Pikir - saıysta «tabıǵat – ana adamdy asyraýshy» degen oımen oqýshylar taǵy da óz oılaryn ortaǵa saldy.