Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Qaǵazdy búkteý óneri
SHQO, Tarbaǵataı aýdany, Úshtóbe aýyly,
«Ókpeti» orta mektebiniń tehnologıa páni muǵalimi
Bashahov Bolat Orynǵazyuly

Tehnologıa 5 synyp (besinshi)
Sabaqtyń taqyryby: Qaǵazdy búkteý óneri
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: oqýshylarǵa qaǵazdy búkteý ónerinen maǵlumattar berý.
á) tárbıelik: oqýshylardy eńbekqorlyqqa, sheberlikke baýlý.
b) damytýshylyq: oqýshylardyń oı - órisin damytý.
Sabaqtyń tıpi: jańa bilim berý
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq - jaýap,.
Sabaqtyń kórnekiligi: sýretter, tirek syzbalar, test.
Pánaralyq baılanys: matematıka, beıneleý óneri, tarıh.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
- oqýshylarmen sálemdesý, túgendeý;
- oqýshylardyń qural - jabdyǵyn tekserý;
- oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.

İİ. Úı tapsyrmasyn pysyqtaý. (suraq - jaýap arqyly suralady)
Test.
1. Baltashy qandaı kásippen aınalysady?
A) aý toqýmen;
Á) qaıyq, arba, shana jasaýmen;
B) etik tigýmen.
2. Kıiz úıdiń súıekterin jasaıtyn adamdy kim dep ataıdy?
A) úıshi;
Á) oımashy;
B) toqýshy.
3. Oımashynyń qolynan shyqqan buıymdy ata.
A) qazan, qamshy, syrmaq;
Á) kilem, qylysh, keste;
B) kebeje, sandyq, júkaıaq.
4. Kebejeni ne úshin qoldanamyz?
A) kıim salý úshin;
Á) azyq - túlik saqtaý úshin;
B) ydys - aıaq salý úshin.
5. Ustalar aınalysatyn kásibiniń ereksheligine qaraı neshege bólinedi?
A) 4;
Á) 2;
B) 3.
Oqýshylar aǵash óńdeý mamandyqtary jazylǵan tórt uıashyqty tańdaıdy. Ár uıashyqta sol mamandyqqa qatysty suraqtar berilgen.
1 - uıashyq (úıshi)
1. Júkaıaq qandaı buıym? (Jıǵan júktiń astyna qoıýǵa arnalǵan aǵash tuǵyr)
2. Kıiz úıdiń súıekterin ata. (shańyraq, kerege, ýyq)
3. Úıshi qandaı qyzmet atqarady? (kıiz úıdiń súıekterin jasaıdy)

2 - uıashyq (oımashy)
1. Oımashy qandaı buıymdar jasaıdy? (tósek aǵash, jastyq aǵash, júkaıaq, kebeje jáne ydys - aıaq)
2. Oıý - órnekterdiń qandaı túrlerin bilesińder? (qoshqar múıiz, synyq múıiz, túıetaban, alaqurt, qaztaban, qusmoıyn)
3. Keli - kelsapty ne úshin qoldanamyz? (ulttyq taǵamdardy túıetin erteden kele jatqan úı múlki)

3 - uıashyq (baltashy)
1. Baltashy qandaı kásippen aınalysady? (aǵash quraýmen, qaıyq, arba, shana jasaýmen kásip etedi)
2. Qaıyqtyń orysshasy (lotka)
3. Bylaı tartsań........ synady, bylaı tartsań ógiz óledi. (arba)

4 - uıashyq (toqýshy)
1. Toqýshy degenimiz kim? (aý, sebet, shyrta, sharbaq órýshi)
2. Sebet qandaı buıym? (jas shybyqtan órip toqylǵan zat salatyn buıym.)
3. Shyrta degenimiz ne? (qar toqtatatyn qalqan sharbaq).

İİİ. Jańa sabaq.
Sabaq barysy: 1. Orıgamı tarıhynan.
Orıgamı – qaǵazdy búkteý arqyly ártúrli modelder ańdardy, qustardy, gúlderdi jasaýǵa múmkindik beretin japon óneri.
Eń negizgi jumys quraly – qaǵaz bolyp tabylady. Eń negizgi jumysty atqaratyn – ol qol.
Bul qolmen qaǵazdy búkteý arqyly ádemi oıynshyqtar men geometrıalyq fıgýralar jasaýǵa arnalǵan sabaq túri. Jasaǵan daıyn fıgýralardy syıǵa tartýǵa jáne qaǵazdan jasalǵan ertegi keıipkerlermen kórinis kórsetýge bolady.

Orıgamı tarıhy.
Qytaıda qaǵazdyń shyǵýy b. e. deıingi 105 jyl dep esepteıdi. Al 610 jyly japondyqtar óz qaǵazdaryn shyǵardy, olardyń qaǵazdarynyń sapasy qytaı qaǵazdarynan alda boldy. Alǵashqy qaǵaz fabrıkasy 1870 jyly Tokıoda jasalyndy.
Ertede, Qytaıda qaǵazdardy dinı merekelerde qoldanǵan. Sol sebepti alǵashqy orıgamılar hramdarda kezdeskeni beker emes. Orıgamı sózi "orı" - búktelgen, al "kamı" – qaǵaz jáne qudaı degendi bildiredi.

Japonıada bul óner urpaqtan - urpaqqa beriletin, dástúrge aınalǵan.
Alǵashqy japon baspasynan shyqqan kitap “Senbadzýrý orıkata” (1797 jyl) bolyp tabylady. Kitaptyń atynyń aýdarmasy “myńdaǵan tyrnalardy qalaı búkteımiz» degendi bildiredi.
HİH ǵasyrdyń ekinshi jartysynda orıgamı japon shekarasynyn shyqty. Anglıa jáne Amerıkada orıgamı bir - birimen kezdesýge múmkindik jasady. Reseıde eń ǵajap orıgamı ortalyǵy Máskeý men Sank - Peterbýrgte ornalasqan.

Orıgamıdiń jańadan dúnıege kelýine 1945 jyl 6 tamyzda bolǵan Hırosıma qalasyndaǵy ıadrolyq bombanyń jarylysymen baılanysty.
Sol kezde zardap shekken balalar arasynda, eger qaǵazdan 1000 tyrna jasasaq, aýrýdan jazylyp tiri qalamyz degen ańyz bar. Sol balalardyń arasynda SadakoSasakı atty qyz bala bar bolatyn. Tyrnalardy jasaý, ol jazylyp ketýdiń sońǵy úmit bolatyn. Biraq Sadako tek 644 tyrna... ǵana jasap úlgerdi.
Herosımada bombadan zardap shekkenderdi eske alatyn Beıbitshilik parki men qaza bolǵan balalarǵa monýment ashyldy.
2. Orıgamı tehnıkasy boıynsha jasalǵan alǵashqy kórme 1931 jyly Tokıoda bolǵan. Oǵan japon sheberi Mıchıo Ýchıamanyń qaǵazdan jasalǵan buıymdary qoıylǵan. Keıinder osyndaı kórme Meksıkada boldy.
3. Balalardyń oı - órisiniń damýy men tárbıesine - orıgamı úlken rol atqarady. Orıgamı - mıdyń oń jaq sol jaq jartysharlarynyń belsendi qyzmet jasaýyna yqpal jasaıdy, sebebi jumys birden eki qolmen atqarylatyn bolǵandyqtan, qoldyń qımyly baqylanady.

IV. Saramandyq jumys: Búgingi senderge, orıgamıdi qoldanyp, mynadaı modelder jasaýdy úıretemiz.
Qyz balalar, «lotos» gúlin, al uldar qus jasaıdy. Barlyqtaryń qaǵazdaryńdy alyńdar.

V. Qorytyndy bólim
Balalar biz búgin qarapaıym qaǵazdan san túrli janýarlardyń, qustardyń, gúlderdiń tamasha músinderin búkteý arqyly jasaýǵa bolatynyn úırendik. Biz bul sabaq arqyly adamdardyń qıalynan kez - kelgen materıaldan kórkem de ásem kóz tartatyn kóptegen qolóner týyndylaryn jasaýǵa bolatynyna kóz jetkizdik.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama