InfoHub Logo

Sálem-saýqatynyń ózin "mal-jan aman ba?" dep bastaıtyn aýyl qazaǵynyń balasy malsaq keletin ádeti ǵoı. Es bilip, etek japqannan-aq óz úıimizdiń on-on bes ýaq jandyǵy men tórt-bes moınaǵyn aınytpaı tanıtyn, qaqpalap qoraǵa qamaıtyn kezge jettik. Ásirese, shıetteı bala-shaǵaly úıimizdiń qutyna aınalǵan qara maıa áli esimnen ketpeıdi.

..."Balam, kún keshkirip keledi, qara maıańdy aıdap kel," — dep, ákem kózkórim jerde botasymen jaıylyp júrgen túıege bes-alty jasar meni jumsaıdy. Basyma jyrshy, sal-seri ári ańshy Kóptileý tátem tigip bergen túlki qulaqshyndy kıip, qolyma onyń maǵan laıyqtap jasaǵan alty órim qamshysyn alyp, jolǵa shyǵamyn. Jańa táı basqan botaqanyn baýyryna alǵan qara maıa meni kórgennen-aq aýylǵa mańdaı túzeıdi.

Balalyq-aı, moınyna asylyp, átkenshekshe terbelip oınaımyn, myńq etpeıdi. Badanadaı moıyl kózinen óz beınemdi kórip, máz-meıram bolatynmyn. Qara maıanyń jýastyǵynan bolar úıde sheshem joqta on eki-on úshterdegi taldyrmash ápkelerim basqa túıelerge jolamasa da, ony talasa saýatyn.

Kórshi úıde bizden eresekteý, tentek Sanat degen bala boldy. Sol ketip bara jatqan qara maıany qýyp jetip, tirseginen basyp, quıryǵynan tartyp, órmelep órkeshine shyǵatyn. Jaryqtyq úrkip, tapyraqtamaı, moınyn buryp qaraıtyn da, "á, sen be ediń" degendeı mań-mań basyp tarta beretin.

Qara maıanyń jýastyǵy, súttiligi, mal ishindegi erekshe estiligi jaıynda aýyl adamdary aıtyp otyratyn.

Bir jyly ákem qara maıa jaıynda kóbirek aıtatyn boldy. Bala da bolsam, sózderinen baıqaımyn, qaıymaı, botalaıtyn jyly qysyr qalǵan sıaqty. Sheshem basý aıtqan saıyn ákem ashýlana túsedi. Oǵan qamshy bolǵan búkil aýyldy aýzyna qaratyp otyrǵan, maly kóp Serǵazy degenniń "qara maıa qysyr" degen sózi. Ony men de estidim. Tańerteń jurt óriske mal shyǵarady. Mine, ár qoradan mań-mań basqan oısylqara shyǵa bastady. Ákem qara maıanyń jelinin ustap kórip, basyn shaıqap turǵan. Osy kezde Serǵazy da kórindi.

— Sereke, — dedi ákem daýystaı sóılep, — mal jaıyn biletin, kópti kórgen adamsyz, myna maıany baıqap kórseńiz.

Sý ótpes sary plashpen qaptaǵan ton kıip, belin toǵasy qos tisti qalyń qaıys belbeýmen shart býǵan, qatý qabaq Serekeń qara maıanyń jelinine qol salyp kórdi de:

— Men aıtpadym ba, qysyr dep, — dedi.

— Sereke, — dep birdeńe aıtýǵa oqtala bergen ákeme qarap:

— Áı, Myńjas, osy qara maıa býaz bolsa, men de býazbyn, aıtpady deme, — dep, qarqyldap kúldi. Serekeńniń sózin estigen jurt kúlip jatyr.

Eki kúnnen keıin qara maıa soıyldy. Sol kúni qyzýym qatty kóterilip, aýyrǵan meni syrtqa shyǵarmady. Úıge bir qushaq otyny bar sheshem kirdi. Baıqaımyn, óńi synyq, janary jasqa toly. Óksik býyp, júzin menen bura beredi.

— Qudaıym-aı, — dedi ah uryp, — bireýdiń aldaǵanyna nanyp... ishinen taıdaı týlaǵan botasy shyqty...

Ákem de renishti. Júzi kúreńitip, ishten tynýly. Ne istesin, óz qolyn ózi kessin be?!.

Keıinnen basqa da túıelerimiz boldy. Biraq, qara maıa esimde qalypty, erekshe mal edi, janýar...

---