Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 kún buryn)
«Qaratorǵaı» Júsipbek Aımaýytov
SHQO. Aıagóz qalasy,
№5 jalpy bilim beretin orta mektep
Bastaýysh klass muǵalimi Aıazbekova Darıa Serıkovna

4 synyp
Sabaq taqyryby: «Qaratorǵaı» Júsipbek Aımaýytov
Qatysqandar:
Qatyspaǵandar sany:
Sabaq negizdelgen oqý maqsaty: (maqsattary)
Mátinniń mazmunyn ıgertip, ıdeıasyn ashýǵa múmkindik týǵyzý. Oqý, oı qorytyp, beıneli jetkize bilý, izdený. Baılanystyryp sóıleýin, shyǵarmashylyq oılaýyn damytý. Alǵan bilimin ómirde paıdalan alý. Yntymaqtastyqta, birlikte jumys jasaý. Qustarǵa qamqor bolý.
Kútiletin nátıje:
Barlyq oqýshylar: Dúnıeni tanyp, oı qorytady; Oqıdy, túsinip taldaıdy. Yntymaqtastyqta, birlikte jumys jasaıdy;
Oqýshylardyń basym bóligi: Oqyp, túsinedi, saralaıdy. Sózdik qory molaıyp, qıaly damıdy;
Keıbir oqýshylar: Oıyn qorytyp, pikirin jetkizedi. Shyǵarmashylyqpen jumys jasaı alady.

Ádis - tásilder Oqýshylar: Aýyzsha jaýap berý, óleń qurastyrý, óz oıyn qorytyp aıtý, oıdan áńgime qurastyrý, óleń qurastyrý, sýret salý, burynǵy bilimin eske túsirý.
Negizgi sózder men tirkester: «Qonaǵym qol basyndaı, minezi qorǵasyndaı», Qustarǵa qamqor bolý. Qaratorǵaıdyń adamǵa tıgizetin paıdasy.

Synyptaǵy dıalog/jazylym úshin paıdaly tildik birlikter
AKT, DO, STO, SKT, «Qonaǵym qol basyndaı, minezi qorǵasyndaı»
Talqylaýǵa arnalǵan tarmaqtar: Mátinniń mazmuny

Jyl qustary kóktemde týǵan mekenine oraldy, adamdar uıa jasap qarsy aldy, óıtkeni qaratorǵaıdyń adamǵa ákeletin paıdasy mol.
Jazylym boıynsha usynystar: «Býrıme», «Bes joldy óleń» ádisi arqyly óleń shyǵarý.
SKT, AKT, Toptyq jumys, Dıalogtyq oqytý, JES oqytý, Oqý men oqytýdy baǵalaý, kóshbasshylyq,
«Býrıme» ádisi, «Sınkveın» ádisi, «Eki shyndyq, bir ótirik» strategıasy,
«Senemin, senbeımin» ádisi, «Boljaý kestesi», suraq - jaýap

Aldyńǵy oqý «Ana tili». Ǵafý Qaıyrbekov, Júsipbek Aımaýytov
Jospar
Josparlanǵan ýaqyt U
ıymdastyrý - 3 mın
Aldyńǵy oqý – 7 mın
Taný – 1mın
Bilý – 4mın
Paıdalaný – 13
Sergitý sáti – 1 mın
İzdený - 10
Qorytyndylaý - 4
Baǵalaý - 1
Keri baılanys - 1
Resýrstar
Sýretter, taratpa materıaldar, oqý quraldary, AKT.

Bastalýy
Uıymdastyrý. Topqa bóliný. Úırek, qaratorǵaı, tyrna, boztorǵaı.
Yntymaqtastyq atmosferasyn qurý: Ár qustyń paıdasyn aıta otyryp, tilek tileý.
Baǵalaý: Top basshysy ár durys jaýap, oryndalǵan tapsyrma saıyn óz tobyndaǵy oqýshylarǵa oıý taratyp otyrady. «Qus qanaty» oıýy jaıly aıtý.
Úı tapsyrmasyn tekserý: «Ana tili». Ǵ. Qaıyrbekov.
3 top oqýshylarynan óleńdi jatqa suraý. 1 top oqýshysy «Ana tilim – tirligimniń aıǵaǵy» taqyrybyna jazyp kelgen shyǵarmany oqıdy.
Ortasy

İİİ. Maǵynany taný: (suraq - jaýap)
- Aqyn óleńde ana tiliniń qudiretin nemen teńestirdi?
- Nelikten osy qustardyń tobyna bólindińder, bular qandaı qustar?
Tabıǵat Jyl qustary
- Osy eki uǵymnyń qandaı baılanysy bar?
- Búgingi oqıtyn mátin ne týraly bolmaq?
- Jyl qustarynyń otanyna oralýy.
Qaratorǵaı jaıly málimetti tolyqtyrý.
Qaratorǵaı qusy torǵaı tuqymdasyna jatady. Onyń túsi qara, bir tústi bolyp keledi. Uzyndyǵy 19 - 22 sm - deı, salmaǵy 80 - 100 gramdaı bop keletin kishkene qus. Tumsyǵy uzyndaý, ótkir, sál ımek. quıryǵy qysqa bolyp keledi. Bul qus - jyl qustaryna jatady, kóktemniń alǵashqy aılarynda ushyp keledi. Adamdar olar keletin ýaqytta úıshik jasap, onyń ishine jem salyp, qarsy alady.
Júsipbek Aımaýytov - jazýshy, ǵalym, qoǵam qaıratkeri.(1889 – 1931). Ol 13 - 14 jasynan qıssa, dastan jattap, óleń shyǵara bastaǵan. Júsipbek balalarǵa arnap ertegiler, áńgimeler jazǵan. Onyń «Shyǵarmalar toptamasy», «Shernıaz», «Jaman tymaq», «Aqbilek», «Psıhologıa» atty kitaptary bar.

Mátinmen jumys:
İshteı oqytý.
Sózdik jumys: Qaýmalap, otaǵasy, syrǵaýyl
Taýyp oqytý.
1 - top. Kóktemgi dala kórinisi aıtylǵan tus.
2 - top. Balalar men Qambar atanyń dıalogy.
3 - top. Qaratorǵaıdyń aýylǵa kelgendegi áreketi.
4 - top. Ataıdyń qaratorǵaı jaıly aıtqan sózi.

Oqýlyqpen jumys: Mátin boıynsha berilgen suraqtarǵa jaýap berý. «Qaratorǵaı» áńgimesimen taqyryby uqsas taǵy qandaı shyǵarma oqydyń? Esterińe túsirip kórińder.
("Jaraly torǵaı" Ó. Turmanjanov; «Sýyqtorǵaı» Maksım Zverev).

Dáptermen jumys:
Qambar atanyń qaratorǵaıǵa qatysty aıtqan sózin dápterge jazý.
2. Toptyq jumys:
1 - top: Sýret salý, mátinniń mazmunyn aıtý.
2 - top: «Býrıme» ádisimen óleń qurastyrý, bólikke bólip at qoıý.
Beriletin uıqastar:
... jylyndy,
... jasady.
... júrdi
... surady.
... qol basyndaı,
... qorǵasyndaı.
... túsine almaı.
... kók shyqty
... ushyp keldi,
... mekendedi.
... mekendep alady
... shabady,
... qyrady.

3 - top: «Dosyma hat» strategıasy. (Qaratorǵaıdyń paıdasy)

4 - top: «Jarnama jasaý» (Jyl qustary oraldy)
Jarnama jasaý:
Jyl qustarynyń sýretteri: boztorǵaı, qarlyǵash, tyrna, qaratorǵaı, saryshymshyq.

Qaratorǵaı, qaratorǵaı,
Usha tús bıik samǵaı.
Bolsa da kip - kishkentaı.
Alady baqty qorǵaı.
Qonaǵym qol basyndaı,
Minezi qorǵasyndaı.
Ózi kip - kishkentaı,
Ol qaratorǵaı.

Sergitý sáti (Qaratorǵaı ánin tyńdaý)
3. Deńgeılik tapsyrma: /juptyq jumys/
1 - top.
1 - jup: sheshýi qus bolatyn jumbaq qurastyrý
2 - jup: qus týraly maqal - mátelder aıtý.
3 - jup: «Senemin, senbeımin» ádisi
Sóılemder----------------------------Senemin ---Senbeımin
Qar ketti
Ataıdyń qasynda balalar júrdi
Balalar úıshik jasady
Úıshik úıdiń tóbesinde turdy

2 - top.
1 - jup: «Sınkveın» ádisi
2 - jup: «Eki shyndyq, bir ótirik» ádisi
3 - jup: «Bóshkedegi sózder» (kóktem, japyraq, gúl, úıshik, báısheshek, qaratorǵaı, sabaq, qońyzdar, kitaptar, balalar, qart, boran, shegirtke)
3 - top.
1 - jup: Qus týraly halyqtyq boljamdar
2 - jup: «Qus qanaty» oıýyn oıý
3 - jup: «Qaratorǵaı» sózinen birneshe sóz qura
4 - top.
1 - jup: Qaratorǵaı sózin sóz quramyna, dybystyq taldaý jasaý.
2 - jup: «Toptastyrý» strategıasy.
3 - jup: Jyl qustaryn ata

Aıaqtalýy
8. Qorytyndylaý: Test.
1.«Ana tili» óleńiniń avtory kim?
A) Marat Qabanbaı
B) Ǵafý Qaıyrbekov
V) Júsipbek Aımaýytov
2. Qalaı tozar sendik asyl sóz endi?! - joldary qaı shýmaqta?
A) 1
B) 2
V) 3
3. Jyl qustary qataryn kórset
A) Qaratorǵaı, tyrna, qarǵa
B) Saýysqan, qaratorǵaı, bulbul
V) Qaratorǵaı, tyrna, aqqý
4. Jan - jaǵyna jaltaqtap qarady da,...
A) úıshiktiń ishine kirip ketti
B) aspanǵa ushyp ketti
V) aǵash butaǵyna qondy
5. Qońyzdar, shegirtkeler qaratorǵaı úshin
A) qorqynyshty
B) azyq
V) dos
Durys jaýaby:
1. B
2. B
3. V
4. A
5. B
Búgingi sabaq...
5 upaı – men úshin mańyzy zor
4 - 3 upaı – men úshin áli túsiniksiz
2 - 0 upaı – men úshin esh mańyzy joq

Baǵalaý: /upaı jınap, sanaý, qorytý/
Úıge tapsyrma: Qaratorǵaıdyń paıdasy jaıly shyǵarma jazyp kelý
Keri baılanys «Bas barmaq» ádisi

Qosymsha aqparat: Júsipbek Aımaýytov (1889 — 1931) — qazaqtyń kórnekti jazýshysy, dramatýrg, pýblısıs, qazaq ádebıetin qalyptastyrýshylardyń biri. Týyp ósken jeri Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdanyna qarasty burynǵy «Qyzyl tý», qazirgi Júsipbek Aımaýytov aýyly. Ákesi Aımaýyt kedeı bolǵanymen, arǵy atalary Dándebaı men Qýan ataq - abyroıly, baı, el arasynda bilikti kisiler eken. Júsipbek jastaıynan arab¬sha hat tanyp, 1907 j. bastap Baıanaýyldaǵy oryssha - qazaqsha eki klastyq mektepte bilim alýdy bastaǵan. Mektepte muǵalim, Romandary - Aqbilek, Qartqoja, ertegi – Párenji.
Qaratorǵaı – dene turqy 22 sm - deı. Qanatyn jaıǵandaǵy uzyndyǵy shamamen 10 sm, quıryǵynyń uzyndyǵy 7 sm - deı. Kóktemde qaýyrsyny qara tústi bolyp, kúzde oǵan aq qaýyrsyn aralasady. Tumsyǵy qara, sıraǵy qyzǵylt qońyr. Kóbinese jándiktermen, olardyń dernásilderimen qorektenedi. Karatorǵaı jyl qusy. Qyrkúıek - qazan aılarynda qystaý úshin Azıanyń ońtústigine, Afrıkaǵa, Avstralıaǵa ushyp ketedi. Naýryz aıynda óz mekenine ushyp keledi

Qaýmalap – birneshe adamnyń qorshap, jınalyp alýy. Otaǵasy – otbasyndaǵy er adam, áke. Syrǵaýyl – jińishkeleý kelgen uzyn aǵash.
Deńgeılik tapsyrmalar: A, B, S deńgeıindegi oqýshylarǵa tústi stıker arqyly anyqtap, tapsyrmalar beriledi.
Oqýdy baǵalaý: Upaı jınaý (Oıý)
Oqytýdy baǵalaý:
Test qorytyndysy.
Keri baılanys: «Bas barmaq» ádisi
Pánaralyq baılanys: Dúnıetaný, qazaq tili, beıneleý óneri, eńbekke baýlý
Qaýipsizdik erejesi: Oqýshynyń partada durys otyrýyn qadaǵalaý.
AKT men jumys jasaý erejesi.
Qundylyq: Qustarǵa qamqor bolý. Qaratorǵaıdyń adamǵa tıgizetin paıdasy.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama