InfoHub Logo

Qazaq tili 10 klass
Sabaqtyń taqyryby: «Qaratpa sózderge baılanysty qoıylatyn útir»
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdik: qaratpa sózdiń maǵynasyn jáne qoldanylý sebebin túsindirý, qaratpa sózdiń basty belgisin tanytý, sóılemdegi ornalasý retine qaraı útirmen qalaı ajyratylatynyn meńgertý;
Tárbıelik: oqýshylardy saýatty jazýǵa daǵdylandyra otyryp uqyptylyqqa, bilimdilikke, ulylar sózinen ulaǵat úırenýge tárbıeleý; Damytýshylyq: oqýshylardyń óz betinshe jumys isteý daǵdysyn, deńgeılik daǵdysyn jetildirý, tilin damytý, shyǵarmashylyq jumysqa baýlý, sóıleý tilin jetildirý.
Sabaq ádisi: baıandaý, suraq - jaýap, deńgeılik oqytý, taldaý, izdendirý.
Sabaq kórnekiligi: elektrondyq oqýlyq, kesteler, slaıd, ınteraktıvtik taqta, kompúter, beıneproekt.

Sabaq barysy.
İ. Uıymdastyrý.
İİ. Ótkendi tekserý.
1. Biryńǵaı músheler degenimiz ne? Mysal keltir.
2. Biryńǵaı múshelerdiń arasyna útir qandaı jaǵdaıda qoıylady?
3. Qandaı jaǵdaıda útir qoıylmaıdy?
4. 163 - jattyǵýdyń oryndalysyn tekserý.
Ótken taqyrypty bekitý úshin elektrondyq oqýlyqtan tapsyrmalar oryndaý.
K10A (Qoǵamdyq - gýmanıtarlyq baǵyt) «Qazaqstan maqtanyshtary» atty gramatıkalyq bólimin ashý.
Túsinikteme. 1. Sóılemniń biryńǵaı músheleriniń erejesin, mysaldaryn tyńdaý.
Tapsyrma. 1. Biryńǵaı músheleri bar sóılemderdi tabý.
2. Sóılemniń biryńǵaı múshesiniń qandaı ekenin anyqtańyz.
Kestemen qorytyndylaý (tynys belgileri boıynsha).
- Apa, ekeýine de jaqsy qyp turyp syı berip attandyrshy! – dedi. (Muhtar Áýezov)
- Aıtyńyzshy, ata, Jasylkólden aqqýlar endi eshqaıda ketpeıdi ǵoı?
Tarıhymdy jazýdamyn búgin men,
Babalarym, seniń Ana tilińmen!
Taýlar, taýlar, taýlarym, taýlarym - aı,
Saǵynysyp qappyz ǵoı, tarlanym - aı! (Muqaǵalı Maqataev)

Qaratpa sózder nazar aýdarý úshin aıtylyp tur.
Bul mysaldarda arnaý máni bar, nazar aýdartý, qaratý joq.

İİİ. Jańa sabaq. Qaratpa sózderge baılanysty qoıylatyn útir.
Qaratpa sóz kisi attarynan, adamǵa qatysty sózderden, ıaǵnı týystyq ataýlardan bolady. Jazýda útirmen ajyratylady.
Eki oqýshyǵa qysqasha dıalog uıymdastyrý:
- Juldyz, matematıkadan tapsyrmany oryndadyń ba?
- Iá, Murager, oryndadym...
Interaktıvti taqtaǵa túsirilgen keste boıynsha qaratpa sózdiń úsh túrli jaǵdaıda ornalasýyna sáıkes qoıylatyn tynys belgisin (útir) uǵyndyrý.
Poezıada, kórkem shyǵarmada naqty jeke tyńdaýshyǵa ǵana emes, kópshilikke, jansyz zattarǵa da qaratylyp aıtylatynyn túsindiremin. Munda arnaý máni ǵana bolady. Jazýshy men sóıleýshi keıde óz oıyn bireýge, birdeńege arnaı aıtady. Intonasıa qaı sózge tússe, sol qaratpa sóz bolady.
Aıdar, Nurlan búgin qaladan keldi.
Aıdar, Nurlan búgin qaladan keldi.
Sazyna keltirip oqý kerek. Ne aldyndaǵy sóılemniń mazmunyna qaraý kerek. Oı ekpini túsip kóterińki aıtylsa, onda qaratpa sóz bolady.
İV. Daǵdylandyrý. 1. Kitappen jumys. 165 - jattyǵý (aýyzsha).
Rólge bólip oqytý, úzindige at qoıý, qaramen jazylǵan sóz maǵynasyn ashý. Abylaı beınesin, kóńil - kúıin beınelegen sózderdi tabý.
2. Deńgeılik tapsyrmalar (slaıdtar boıynsha):
İ tapsyrma «Ulylardan ulaǵat»; İİ tapsyrma «Adal dos»; İİİ tapsyrma Shyǵarmashylyq jumys.
(«Qabýsnama», Júsip Balasaǵun sózderine túsinik berý).
3. Taqtamen, dáptermen jumys. 168 - jattyǵý. Qaratpa sóz bolatyn sózderdiń ornyn taýyp, tynys belgilerin qoıý.
«Ulylardan ulaǵat»
Sóılemderden qaratpa sózdi taýyp, tıisti tynys belgisin qoıyńdar.
1. Eı, perzentim shynaıy ilimge yntyq bol
(«Qabýsnama» kitabynan).
2) Eı aqyldy alys usta ashýdy,
Eı bilimdi bilme qahar shashýdy.
(Júsip Balasaǵun)

Qaratpa sózderge baılanysty qoıylatyn útir. júkteý