InfoHub Logo

Geografıa 11 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Qaıtalaý. Adamzattyń ǵalamdyq problemalar
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa adamzattyń ǵalamdyq problemalarynyń týyndaýy, problemanyń mánisi, ony sheshýdiń múmkindikterin ǵylymı derekterdi paıdalanyp tereńdete meńgertý, BAQ quraldary men ǵalamtor materıaldaryn paıdalana otyryp, geografıalyq bilimderin damytý.
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdilik: Oqýshylardyń alǵan bilimderin tabıǵat, qoǵammen baılanystyra bilýi, ǵalamdyq problemalar týraly bilimniń ózektiligi - oqýshy sanasyna osy problemalardyń bar ekenin jáne onyń qaýiptiligin túsindirý.
Damytýshylyq: Saıası kartadaǵy ózgeristerdi túsine bilý daǵdylaryn jáne bilim alý kezinde shyǵarmashylyq izdenisterin damytý
arqyly, tanymdyq quzirettiligin damytý
Tárbıelik: Jas urpaqty ómir qaýipsizdigine, janashyrlyqqa, beıbit rýhtaǵy adamı qasıetterge tárbıeleý arqyly, adamzattyń ǵalamdyq problemalaryn sheshýge kúsh salý.
Tatýlyq, birlik, beıbitshilik týraly tárbıe berý arqyly tulǵalyq qasıetterin qalyptastyrý.

Ǵalamdyq problemalar óziniń bir – birimen árekettesýinde ózinshe mynadaı úshburysh quraıdy.
ADAM – halyqtyń áleýmettik damýy;
QOǴAM – ekonomıkalyq damýy;
TABIǴAT – aınaladaǵy ortaǵa yqpaly.

Jańa taqyryp boıynsha jetekshi uǵymdar men túsinikter:
ǵalamdyq problema, mılıtarızm, konversıa

Qazirgi halyqaralyq saıası jaǵdaıdyń dúnıejúziniń saıası kartada beınelenýi
1. Dúnıe júziniń saıası kartasyn paıdalanyp, álemniń «ystyq núktelerin» anyqtańdar, olarda ótip jatqan prosesterdiń sebep - saldarlaryn túsindirińder.

Jer betinde beıbitshilikti saqtaý degenimiz
1 - den jańa dúnıejúzilik soǵysty boldyrmaý;
2 - den ǵalamdyq ıadrolyq qaıshylyqtardy boldyrmaý;
Qazirgi kezde jańa qarý - jaraq túrleri qorynyń sheksiz ósýi jer betinde ómir súrip jatqan mıllıondaǵan adamdardyń ómiri úshin qaýipti.
Ǵalamdyq problemalar týraly bilimniń ózektiligi - qoǵam sanasyna osy problemalardyń bar ekenin jáne onyń qaýiptiligin túsindirý.
Ǵalamdyq problemalar – ol obektıvti shyndyq. Jer betindegi tirshiliktiń saqtalýy nemese órkenıettiń barlyq jetistikteriniń joıylyp ketýi bizdiń árqaısysymyzdyń jaýapkershiligimizde. Jer betinde tirshilik bolǵan jaǵdaıda ǵana ondaǵy barlyq is - árkettiń máni bar. Soǵys pen beıbitshilikti saqtaý problemasynyń túp - tamyry sonaý ótken tarıhpen baılanysty memleketaralyq shekara, jer aýmaǵy máseleleri jónindegi taıtalas. Ǵalamdyq problemalar týraly bilimniń ózektiligi - qoǵam sanasyna osy problemalardyń bar ekenin jáne onyń qaýiptiligin túsindirý.
Bekitý:
Suraq: Bıosfera men ondaǵy adamzat úshin dúnıejúzilik ıadrolyq kıkiljiń saldary qandaı bolmaq?

Tapsyrma: Ǵalamdyq problemalar tizbegin qurastyryńdar. Onyń ishindegi kezek kúttirmeıtin №1 problemany jáne 2, 3... problemalardy anyqtańdar, sebebin túsindirińder.
Adamzat saıası ıdeologıa qaıshylyqtaryn, ultshyldyq pen dinı aıyrmashylyqtardy ýshyqtyrady. Odan qalaı saqtaný qajet?
Ádebıet pen óner ony qaıǵyrýdan, kúızelýden dese, ǵylym ony aqyl - oıdan deıdi.
Ol úshin ne isteý kerek?
Dúnıejúzilik saıasat pen halyqaralyq qatynastar róliniń ósýi, olardyń dúnıejúzi ekonomıkalyq, saıası, áleýmettik jáne mádenı ómirdegi ózara baılanystarynyń qalyptasýyna áser etýi;
Búkil adamzatty ǵalamdyq problemalardy sheshýge jumyldyrýǵa kúsh salý.
Teorıasy: Oqýshylardyń oqýlyqpen jumys jasaý daǵdysyn qalyptastyrý kezeńi.
«Bilý» (kim? ne? qashan? qaıda? ne istedi? )

Oqýlyqpen jumys
Qazirgi halyqaralyq saıası jaǵdaıdyń dúnıejúziniń saıası kartada beınelenýi
1. Dúnıe júziniń saıası kartasyn paıdalanyp, álemniń «ystyq núktelerin» anyqtańdar, olarda ótip jatqan prosesterdiń sebep - saldarlaryn túsindirińder.
Elder arasyndaǵy saıası shıelenister, áskerı qaqtyǵystar, olardyń sebepteri jáne qazirgi kezdegi jaǵdaıǵa sıpattama berińder.
Mysaly: Keńes Odaǵy quramyndaǵy Armenıa men Ázerbaıdjan memleketteri arasyndaǵy Taýly Qarabah tóńiregindegi janjal;
Grýzıa men Abhazıa jáne Ońtústik Osetın arasyndaǵy qaqtyǵys;
Moldavıadaǵy Moldova jáne Dnepr boıy respýblıkalarynyń qurylýy jáne olardyń arasyndaǵy shıelenis;
Tájik Respýblıkasyndaǵy azamattyq soǵys;
Iýgoslavıanyń ydyraýy, ulttyq qatynastyń shıelenisýi áserinen Serbıa men albandyq Kosovo, Serbıa men Bosnıa arasyndaǵy soǵys áreketi;
Keńes Odaǵynyń ydyraýy Reseıdiń geosaıası jaǵdaıynyń ózgerýi;
Ortalyq Azıa elderi men Qazaqstanǵa ıslam fýndamentalızminiń qaýip tóndirýi;
Aýǵanstannyń talıbterden azat etilýi;

Geografıalyq qaǵıda: «Atalǵan obektini kórset, kórsetken obektini ata».
Elder arasyndaǵy saıası shıelenisti aımaqtardy kartadan kórsetý
Keńes Odaǵy quramy
Armenıa men Ázerbaıdjan memleketteri Taýly Qarabah
Grýzıa men Abhazıa jáne Ońtústik Osetın respýblıkasy
Moldavıadaǵy Moldova jáne Dnepr boıy respýblıkalary
Tájik Respýblıkasy
Iýgoslavıanyń ydyraýy, Serbıa men albandyq Kosovo, Serbıa men Bosnıa
Ortalyq Azıa elderi
Aýǵanstan respýblıkasy

1. Ózderińdi bir sát «úkimet basshysy» dep elestetińder.
Jantalasa qarýlanýǵa ketken jyl saıynǵy adamzattyń 1 trln. dollar qarajatyn qandaı muqtajdyqqa jumsar edińder?
2. Sender qalaı esepteısińder, beıbitshilikti saqtaý jáne ıadrolyq soǵysty boldyrmaý problemasy ǵalamdyq problemalar arasynda birinshi kezektegisi qaısysy. Jaýaptaryńdy dáleldeńder.
3. «Elimizde beıbitshilik bolsyn deseń – soǵysqa daıyndal», sóılemniń maǵanasyn túsindirińder.
4. Ǵalamdyq problemalardyń sheshý joly memleketter men úkimetterge ǵana emes, sondaı - aq Jerdiń barlyq turǵyndaryna, árbir jeke adamǵa, onyń ishinde senderdiń árqaısylaryńa baılanysty brolatyny nelikten?
5. Qazaqstannyń ulttyq qaýipsizdigin retteýshi ishki turaqtylyq pen jetistikterdiń negizgi sebepterin atap túsindirińder
«Bilý» (kim? ne? qashan? qaıda? ne istedi? )
Problemalyq tapsyrma:
Materıktegi halyqtyń taralý zańdylyǵy nede?
Eń alǵashqy halyqtar qandaı aımaqtardy mekendedi, oıkýmen degenimiz ne?
Násilderdiń syrqy belgileri qandaı?
Adamzattyń ǵalamdyq problemalary júkteý