InfoHub Logo

Shahtkomniń kishkentaı kabınetinde otyrmyn. Men munda tura kelgenim joq, aldymen eń degende osy bolar dep birinshi kabınettiń tórindegi súlikshe súzile qaraıtyn sary jigitke jolyqqam. Amandyqtan keıin o kisi: «Gazet taratýdyń jónin biletin-partorg Kýshın, ózge jumystaryńdy orynbasarym-aq bitirip beredi — dep meni osylaı aldaǵan bolatyn. Qalyń kóshemen qorjańdap qyzyl ústeldiń ortań belindegi jylmańdaǵan surshunaq jigittiń aldyna kep jalp ete qalǵamyn.

— Biz 34-jylǵy kemshilikti 35-jylda joıǵaly jatyrmyz, «tak chto» biz súıtip jandanǵaly jatyrmyz — dep bastady sózin.

Amalsyzdan ǵafý etińiz:

— Gazet taratýda qandaı ádis qoldandyńyzdar? — dedim kúlimsirep.

— Ádisimiz sol, prezıdıýmde qarap ár ýchastkovoı, desátnık, brıgadır óz isterin jappaı «gazettendirýge» jaýapty — dep qaýly aldyq. Po moemý, gazetsiz jumysshy joq. Planyn umytyp otyrmyn. Faktıcheskıı ne bolǵanyn Kýshınnen bilemiz — dedi shalqań etip.

— Podshıvka tigip otyra ma? Gazettiń ıelerine tıýi qandaı? — dedim taǵy álgi shahtkom Tólepbekulyna.

— Patshepke degenińiz bizde bar-bar... Ólkelik, oblystyq gazetterdiń de murnyna kóndir qoıamyz — dep ezý tartty da-gazettik keńsede jatýy joıylǵan. Kak pochta ákeledi tak qoldy-qolyna beremiz. Biren — sarań bolmasa gazet almadym degendi kóre almaısyz, — dep ánebir jigittiń sózine burylyp ketti.

Aq shkaftyń yǵynda kókshil kóz jigit shuqyp, tıyshsyzdanyp otyrǵan hatshy balaǵa jaqyndap podshıvkalardy kórdim... Odaqtyq, ólkelik, oblystyq gazetteri joq. Jergilikti gazetterdiń 1 ıanvardan bergi sandaryn búktep delolardyń arasyna qoıa salypty. Qoımada jatqan gazet kórinbedi. Osy neme dekabrdi kórset dep júrmese degen kisishe «Ótken aılardyń burynǵy hatshy arhıvke býyp tastaǵan kórinedi — dep hatshy betin tyrjıtty, uqsatyp otyrǵandaı-aq...

Tólepbekuly ekeýmiz qaıta áńgimelestik.

— Sizge dekabr aıynda 3 gazet habaryn jiberdi. Óz qolymnan 6 habar ákep tapsyrdym. Sonyń bireýine eshteńe aıtpaýyńyz, jaýap qatpaýyńyz qalaı? — dedim men taǵy.

— Qoı... znachıt bárine de pochta arqyly tıisti jaýap qaıyrǵan bolarmyn — dedi kúmiljip.

— Qoı tursyn, múmkin, basqa gazetterde shyǵar.

— A kak jy... ózderińde... bilesiń áneýkúni «Trýd» gazeti keremet istegen joq pa... olar zametkasyn telefonmen kúnbe-kún eskertip, qol-aıaǵymyzdy bir ýys qyp otyratyn. «B. K.» de osylaı isteıtin. Al sender óıtpeısińder. Umytyp ketemiz. Tak chto bizdiń jumys kóp, naýqannan naýqan. Zametkalar qaltada jurt joǵalyp ketedi me?..Uzamaı aıyrylyp qalamyz — dep qolyn sekirtip jiberdi Tólepbekuly.

— Ras, olardyń telefony shyldyr etse tapsyrǵanyn oryndaı bastaısyńdar. Biz kelgende kómeıiń búlk etpeıtini qalaı? — dep men de yshqyna tústim.

Biraq, ol suraǵyma qulaq aspady. Ylajsyz jylytyp:

— Ózińiz qandaı gazetterge jazyldyńyz? — dedim taǵy shuqylap.

— Men «Kaz. Pravdaǵa». «Kar. Komýnaǵa», «Bólshevık Kashergarkasyna» jazyldym. «Sosıaldy Qazaqstanǵa» da jazylsam kerek. Ózgelerdi bosa-bolmasa da keńseden paıdalana júremiz de...

— Áıteýir, qazaqsha gazetterdiń bireýin qystyrǵanyńyz abuıyr bolǵan eken. Qaısysyn kóp oqısyz? «K- P. — ǵa» nege jazylmadyńyz?

— «K. P-Fa» menen ózge de jetpeı me? Tak chto biz komıtetpiz... orysshany oqysaq ne túrli sýrıeznı habar-nusqaýlardy on kún estip, sýsynymyz qanady. Yńǵaı qazaqshyl bola bersek... dep jymyń-jymyń etedi álgi qazaq gazetin aldyryp oqysam jergilikti ultshyl bolam ba dep qaýiptenýden deımin!?

Kabınetinen shyǵa bergenimde:

— Aý, janym? 34 jyldyń byqsyǵan shalasyn qarystyryp qaıtesiń. Kel beri, Jańa jylǵa kelisim jasaıyq... Joldas emes pe edi?.. — dedi. Maquldaǵan kisishe bas ızep júrip kettim.

Biraq at syry ıesine málim. Tólepbequlynyń syry bizge málim. Bul sabaz 34 jyldyń basynda da 3-26 shahtadaǵy shahtkomnyń bir jınalysynda otyryp:

— Qazaq gazetiniń jaıy belgili, ózimiz oqymaımyz... Tipti uıymdastyrýyńa da qarsamyn... Qabyrǵa gazetińmen de dos emespin — degen pikirin jurt anyq etken. «Túzelmeıtin myljyń» atty feleton bolyp basylǵan.

Sol aýrýyn bıyl kúzden beri taǵy qaıtalap júr. Kómirshiler odaǵynyń nusqaýshysy bolyp júrgende «Qabyrǵasynan qoıylǵan másele jáne jambastap jatqan shahtkom» atty feletondy da osy aıaqsyz qaldyrǵan. Ult baspa sózimen qashan da qany qas. Bul ózdiginen saýyqpaıdy.

Muny tıisti oryn asqyndyrmaı saýyqtyrǵany jón.

1935.

---